ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭﺯﻥ ﻭ ﭼﺎﻗﯽ ﺑﺎ ﺍﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻫﺎی ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻫﺎی ﻗﻠﺒﯽ سکته مغزی دیابت نوع دو آﺭﺗﺮﻭﺯ آسم ﻗﻄﻊ ﺗﻨﻔﺲ (آپنه) ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺧﻮﺍب ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﮐﻴﺴﻪ ﺻﻔﺮﺍ ﻓﺸﺎﺭ ﺧﻮﻥ بالا کلسترول بالا ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ و ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ ﺭﻭﺍﻧﯽ مثل ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﯽ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺳﺖ.
ﺑﺮآﻭﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺩﺭﺻﺪی ﺍﺯ ﮐﻞ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﺮگ ﻭ ﻣﻴﺮ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭﺯﻥ ﯾﺎ ﭼﺎﻗﯽ ﺍﺳﺖ. ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻭﺯﻥ ﺑﺪﻥ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻫﺎی ﭘﺴﺘﺎﻥ (ﺩﺭ ﺯﻧﺎﻥ ﯾﺎﺋﺴﻪ) وسرطان های ﺭﻭﺩﻩ ﺑﺰﺭگ رحم کلیه مری ﭘﺮﻭﺳﺘﺎﺕ ﻭ ﺭﯾﻪ.
ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﻢ ﺗﺤﺮکی ﭘﺮﺧﻮﺭی ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻭﺯﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺮﮐﺖ ﺍﺳﺖ ﺑﻃﻮﺭﯾﮑﻪ ﺣﺪﻭﺩ ﻧﻴﻤﯽ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺯﻧﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭﺯﻥ ﺩﺍﺭﻧﺪ.
ﻧﻘﺶ ﮐﺎﻫﺶ ﻭﺯﻥ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﻭ ﺑﻬﺒﻮﺩی ﭘﺲ ﺍﺯ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎﻥ
ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺣﺎﮐﯽ ﺍﺯ آﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻔﻆ ﻭﺯﻥ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺪﻥ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﺍﺯ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻣﻬﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺩﺭ ﺭﻭﻧﺪ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺍﺳﺖ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻭﺯﻥ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺰﺭﮔﺴﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺧﻄﺮ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮﺩﻥ ﻭﺯﻥ به ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻴﺰ ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮی ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺧﻄﺮ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ. ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻣﮑﺮﺭ ﻭﺯﻥ (ﮐﺎﻫﺶ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻭﺯﻥ ﻣﮑﺮﺭ) ﺭﺍﺑﻄﻪای ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﺧﻄﺮ ﺑﺮﻭﺯ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻭﺯﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺑﻬﺒﻮﺩﯾﺎﻓﺘﻪ ﺍﻣﮑﺎن ﺩﺍﺭﺩ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﻭﺯﻥ ﺑﺎﻋﺚ ایجاد بیماری ﻫﺎی ﺩﯾﮕﺮ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﻘﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﻘﺎی ﮐﻞ را ﮐﺎﻫﺶ ﺩﻫﺪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ آﻥ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن که ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﺧﻄﺮ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺳﺮﻃﺎﻥﻫﺎی ثاﻧﻮﯾﻪ ﻭ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی دیگر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻗﻠﺒﯽ ﻭ ﺩﯾﺎﺑﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ که ﺍﯾﻦ ﺑﻴﻤﺎﺭی ﻫﺎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭﺯﻥ دارند.
ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭﺯﻥ
ﭼﺎﻗﯽ ﯾﺎ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﻭﺯﻥ ﺑﺪین ﻣﻌﻨﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﭼﺮﺑﯽ ﺑﺪﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﮐﻢ ﭼﺮب ﺑﺪﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻀﻼت ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺯﯾﺎﺩ است. ﺗﻌﺎﺭﯾﻒ ﻣﺘﻌﺪﺩی ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭد ﻭﻟﯽ ﯾﮏ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﮐﺜﺮ ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮﺩﻩ بدنی Body Mass Index ﻭ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ BMI ﺍﺳﺖ.
چرا چاقی خطر سرطان را افزایش می دهد؟
دلایل متعددی در این مورد مطرح شده اند برای مثال در افراد چاق مقدار بافت چربی بیشتر است که این بافت چربی می تواند هورمون هایی مانند انسولین یا استروژن را تولید کند و امکان دارد باعث رشد سلول های سرطانی شود.
تغییر در شیوه ی زندگی
اهداف دست یافتنی را برای خود تعریف کنید که منجر به محدودیت دریافت کالری و افزایش فعالیت بدنی شود.
بهتر است به جای برنامه ریزی های دست نیافتنی تغییرات کوچک و ادامه داری را در رژیم غذایی خود در نظر بگیرید. مثلا در قدم اول کاهش وزن به میزان ۵ تا ۱۰ درصد از وزن فعلی مناسب است و دیده شده که کاهش معنی داری را در عوامل خطر بیماری های مختلف به همراه داشته است. بعد از دستیابی به کاهش وزن اولیه در صورت لزوم می توان به کاهش وزن بیشتری مبادرت کرد. اگر کالری دریافتی خود را حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوکالری در روز کاهش دهید می توانید هفته ای نیم تا یک کیلوگرم وزن خود را کم کنید. برای اینکه به این هدف برسید تلاش کنید دریافت روزانه خود را ۳۵۰ کالری کم کنید و با ۳۰ دقیقه ورزش نیز ۱۵۰ کالری دیگر بسوزانید.
ورزش نه تنها به کاهش وزن کمک می کند بلکه کاهش وزن را به مدت بیشتری نگه می دارد.
لازم نیست ورزش های سنگین انجام دهید حتی ورزش سبک کالری ها را می سوزاند و موجب کاهش خطر بیماری می شود.
رفتار درمانی
تغییرات رفتاری شامل اقداماتی از جمله مدیریت استرس شیوه های حل مسئله و حمایت اجتماعی است. رفتار درمانی وقتی با دیگر تلاش های کاهش وزن ترکیب شود می تواند در کاهش وزن مفید باشد به ویژه در سال اول بعضی از افراد رفتار های غذایی ناسالم و افراطی دارند مانند بی اشتهایی عصبی و پراشت هایی روانی. برخی نیز در مورد افزایش زیاد در اندازه اندام و وزن خود نگرانند در این افراد رفتار درمانی موثر است.
دارو درمانی
درمان های دارویی فقط در برخی از موارد و آن هم اگر همراه با اصلاح شیوه زندگی مانند رژیم غذایی افزایش فعالیت بدنی و رفتار درمانی همراه باشد موثر است.
دارو های لاغری می توانند سبب عوارض جانبی خطرناکی شوند بیماران باید فقط با تجویز پزشک یا متخصص تغذیه آن ها را مصرف کنند.
جراحی
جراحی یک انتخاب برای بیمارانی است که چاقی شدیدی دارند و به عنوان بخشی از یک برنامه جامع زمانی استفاده می شود که همراه با رژیم غذایی ورزش و حمایت اجتماعی باشد جراحی همچنین می تواند در بیمارانی که درمان دارویی موفقیت آمیزی نداشته اند و شدیدا چاق هستند مورد توجه قرار گیرد.
توصیه هایی برای تغییر در شیوه زندگی
رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن بسیار مهم است. پیش از در نظر گرفتن دیگر درمان های کاهش وزن باید سبک زندگی خود را به گونه ای تغییر دهید که باعث کاهش مقدار غذای مصرفی و همچنین افزایش سطح فعالیت شود. با به کارگیری توصیه های زیر می توانید مشکل اضافه وزن خود را برطرف کنید:
-غذا های مورد علاقه تان را حذف نکنید اما تعادل را رعایت کنید. باور کنید طعم یک عدد شیرینی خامه ای با طعم یک کیلوگرم شیرینی خامه ای تفاوتی ندارد.
-در طول روز مقادیر فراوانی آب یا دیگر نوشیدنی های فاقد کالری بنوشید.
-مصرف نوشیدنی های حاوی قند باید محدود شود.
-برای غذای اصلی و به خصوص میان وعده ها مواد خوراکی کم کالری مانند سبزیجات میوه و غلات با سبوس را انتخاب کنید.
-سرعت غذا خوردن خود را کم کنید. هر وعده خوردن شما باید حداقل ۱۵ دقیقه طول بکشد. برای رسیدن به این هدف به جای قاشق های معمولی از قاشق های با حجم کم و با چنگال استفاده کنید.
-اگر در طول روز به دفعات احساس گرسنگی می کنید یک راهکار مناسب کاهش میزان وعده اصلی غذا و در عوض مصرف چندین میان وعده کوچک در طول روز است.
-بهتر است در طول روز حداقل پنج وعده غذایی شامل سه وعده اصلی و دو میان وعده داشته باشید.
پروتئین خاصیت سیرکنندگی دارد لذا سعی کنید در هر وعده غذایی مقداری پروتئین مانند سفیده تخم مرغ ماهی لبنیات گوشت بدون چربی آجیل و حبوبات بخورید.
-صبحانه را حذف نکنید در حقیقت نخوردن صبحانه کمی بعدتر شما را گرسنه کرده و باعث ریزه خواری بیشتر و بدخوری در وعده ناهار و شام می شود لذا برای خوردن یک صبحانه سالم وقت بگذارید یک صبحانه کامل شامل شیر کم چرب غلات پر فیبر و میوه است.
-فیبر بیشتری مصرف کنید فیبر ها موادی هستند که توسط بدن انسان قابل هضم نیستند و موجب تسهیل در حرکات دودی روده کوچک خواهند شد. بهترین منابع فیبر میوه ها و سبزیجات هستند. مصرف فیبر خوراکی علاوه بر کاهش احتمال بروز یبوست و همچنین سرطان های دستگاه گوارش سبب پایین آوردن کلسترول بد کاهش فشارخون و التهاب نیز می شود. سبوس گندم و جو به دلیل آنکه منبع غنی از فیبر خوراکی و انواع املاح معدنی و ویتامین هاست خواص تغذیه ای فوق العاده ای دارد.
-آهسته وزن کم کنید بهترین راه برای کاهش وزن پایدار و بدون عارضه کاهش وزن آهسته است. کاهش سریع و بدون قاعده وزن سبب بروز عوارضی نظیر بازگشت سریع وزن ریزش مو و افتادگی پوست بیحالی مفرط کم خونی و اختلالاتی از قبیل افسردگی خواهد شد.
-به اندازه کافی بخوابید. کمبود خواب سبب تولید بیشتر هورمون محرک اشتها و در عین حال تولید کمتر هورمون لپتین (هورمون سیری) می شود. داشتن خواب کافی به شما احساس راحتی و سیری می دهد و شما را از خوردن تنقلات غیر ضروری بازمی دارد.
-سطح فعالیت بدنی را افزایش دهید. هدف اکثر افراد باید این باشد که در بیشتر روز های هفته هر روز ۳۰ تا ۶۰ دقیقه تمرین بدنی متوسط تا شدید انجام دهند اما اگر به این اندازه هم نمی توانید ورزش کنید باور داشته باشید که حتی افزایش اندک در میزان فعالیت بدنی بازهم فوایدی دربر دارد.
-در مجموع با رعایت کلیه مطالب ذکر شده افرادی که در حال حاضر اضافه وزن دارند یا چاق هستند با استفاده از تغذیه مناسب و با انجام تمرین بدنی باید در شروع وزن بدن خود را به میزان ۵ تا ۱۰ درصد کاهش دهند.
-از کاهش و افزایش مکرر وزن بپرهیزید. چون اندکی بر خطرسرطان تأثیر دارد.
-مصرف مواد غذایی نشاسته ای را کم کنید و از رژیم های غذایی که از نظر میوه جات و سبزی جات تازه غنی هستند استفاده کنید.
-غذا را در کمال آرامش صرف کنید؛ در حالت استرس و اضطراب غذا نخورید.