انتخاب درست مصالح ساختمانی مخصوصاً برای انواع نمای ساختمان، علاوه‌بر زیبایی بنا برای عمکرد بهینه ساختمان هم حیاتی است. این ضرورت، به تعیین ویژگی‌های مختلف ساختمان و تأثیرگذاری بر آنها از جمله بهره‌وری انرژی، دوام، کیفیت هوای داخل ساختمان و زیبایی‌شناسی کمک می‌کند. معماران، سازندگان و طراحان ویلا و ساختمان باید ویژگی‌های بهترین متریال نمای ساختمان (متریال‌شناسی نما) را برای بهینه‌سازی عملکرد و زیبایی آن در نظر بگیرند؛ البته دستورالعمل‌ها و سیستم‌های رتبه‌بندی ساختمان سبز نیز راهنمایی ارزشمندی برای انتخاب مصالح سازگار با محیط‌زیست برای ساختمان‌های پایدار است .
لیست بهترین متریال نمای ساختمان
همانطور که بیان شد، انتخاب انواع نمای ساختمان جهت استفاده در طراحی، زیبایی و عملکرد ساختمان مهم است و به همین دلیل، تکنولوژی به‌کار رفته در این مصالح، مستمراً در حال ارتقاء می‌باشد. مصالح متداولی که در نمای بنا استفاده می‌شود عبارتند از:
- شیشه عایق
- پانل‌های کامپوزیت آلومینیومی
- فایبر سمنت
- ورق روی
- نمای سنگ
- کاشی سرامیکی
- آجر نما
- نمای چوب
- متریال گچ
- نمای فلزی
- بتن اکسپوز
- و ….
هر نوع متریال لیست بالا فارغ از تفاوت در ظاهر و زیبایی، مزایای دیگری مانند بهره‌وری انرژی، عملکرد حرارتی، دوام، مقاومت در برابر آب‌وهوا و … نیز دارد. گرچه در ایران از سایر متریال‌ها هم استفاده می‌شود اما آنچه در این مقاله بیشتر به آن می‌پردازیم، جدیدترین متریال نما و مصالح دکوراسیون خارجی ساختمان و ویلا در جهان است.
نمای شیشه عایق
این نوع متریال ساختمانی نما از دو یا چند صفحه شیشه‌ای تشکیل شده است که توسط یک گاز عایق یا فاصله‌دهنده هوا از هم فاصله دارند. پوشش کم‌تابش (Low-E) نمای شیشه‌ای، انتقال حرارت را کاهش و بازده انرژی را افزایش می‌دهد. شیشه عایق هم‌چنین انتقال سروصدا به داخل و خارج از ساختمان را کاهش می‌دهد و با به حداقل رساندن افزایش و اتلاف گرما، به حفظ دمای مطلوب داخلی نیز کمک می‌کند. این امر، هزینه‌های گرمایش و سرمایش را کاهش و در عین‌حال، راحتی ساکنین را افزایش خواهد داد.
نمای تراکوتا
این ماده همه‌کاره در رنگ‌ها و بافت‌های مختلف موجود است که آن را برای هر نوع معماری مدرنی قابل استفاده می‌کند. تراکوتا در برابر هوا، خوردگی و ضربه مقاوم است و همین ویژگی، آن را به یک انتخاب مقرون‌به‌صرفه اما کارآمد تبدیل می‌کند. هم‌چنین به‌عنوان عایق حرارتی عمل کرده و در بهره‌وری انرژی ساختمان نقش موثری خواهد داشت.
نمای فایبر سمنت
فایبر سمنت یا الیاف سیمان (Fibre Cement) مخلوطی از سیمان، ماسه و الیاف سلولزی است و به‌عنوان یک مصالح ساختمانی با دوام، مقاوم در برابر آتش و با تعمیر و نگهداری کم استفاده می‌شود. انعطاف‌پذیری این متریال ساختمانی برای نما، امکان طراحی سفارشی با رنگ‌ها و اشکال مختلف را فراهم می‌کند. فایبر سمنت در برابر زنگ‌زدگی، ضربه، هوازدگی و آفات مقاوم است و هم‌چنین استفاده از آن در مناطق پرخطر به دلیل مقاومت در برابر آتش، گزینه‌ای مناسب خواهد بود.
نمای ورق روی
ورق روی (Zinc) نوعی متریال ساختمانی پایدار، بادوام و مقاوم در برابر خوردگی است که جذابیت و بازدهی نمای سازده را به شکل چشم‌گیری افزایش می‌دهد. این متریال هم قابلیت سفارشی‌سازی در هر نوع طراحی را دارد و ماندگاری طولانی، تعمیر و نگهداری کم و کم‌مصرف بودن، از ویژگی‌های ارزشمند آن به شمار می‌رود. نمای روی نه تنها جذاب است، بلکه به دلیل قابلیت بازیافت 100 درصدی آن، پایدار و طبیعت‌دوست است و به یک مصالح ساختمانی مطلوب نما تبدیل شده است.
تئاتر نیو ماریینسکی در سنت‌پترزبورگ روسیه، دارای نمای ساختمانی متمایز و نفیس با پوشش روی است. پانل‌ها به دلیل دوام، پایداری و ظاهر زیبایشان انتخاب شده‌اند. خواص بازتابی روی، گرمای حاصل از خورشید را محدود می‌کند و عملکرد انرژی ساختار را افزایش می‌دهد.
نمای سنگ
سنگ یک ماده طبیعی است که برای کاربردهای مختلف ساختمانی از جمله ترکیب با نمای فلزی، پانل‌ها و کاشی‌ها استفاده می‌شود. نمای سنگی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند دوام، زیبایی طبیعی و عملکرد حرارتی است، در برابر هوا، خوردگی و ضربه مقاومت می‌کند و آن را به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه (با توجه به کارایی آن) و محبوب برای نمای هر نوع ساختمان تبدیل می‌کند.
زیبایی طبیعی سنگ در نمای ساختمان جذابیت بصری بنا را افزایش می‌دهد، در حالی‌که عملکرد حرارتی عالی آن هم دمای داخلی را تنظیم می‌کند و مصرف انرژی مورد نیاز برای گرمایش و سرمایش را کاهش می‌دهد.
استفاده از متریال سنگ آهک در نمای ساختمان موزه هنر کیمبل در تگزاس (تصویر پایین)، ماندگاری طولانی و سازگاری با محیط طبیعی پیرامون بنا را به دنبال داشته است.
نمای کاشی سرامیکی
کاشی‌های سرامیکی دوام، تطبیق‌پذیری و جذابیت زیبایی زیادی دارند که این امر، آنها را به‌عنوان متریال ایده‌آل برای نمای ساختمان تبدیل می‌کند. سرامیک‌ها از مواد طبیعی مانند خاک رس ساخته شده‌اند و در برابر هوا، ضربه و سایش مقاوم هستند و در عمر طولانی خود به حداقل نگهداری نیاز دارند.
کاشی‌های سرامیکی در رنگ‌ها، اندازه‌ها و بافت‌های مختلف موجود هستند که امکان اجرای الگوهای مختلف در معماری مدرن منحصربه‌فرد را فراهم می‌کنند. ظاهر زیبا و ظریف متریال سرامیکی را می‌توان برای مطابقت با الزامات طراحی خاص سفارشی کرد و ظاهری مدرن برای نمای بیرونی ساختمان ایجاد نمود.
مرکز حیدر علی‌اف در باکو آذربایجان، نمای ساختمانی با متریال کاشی و سرامیک سفید براق و امروزی دارد. کاشی‌های سرامیکی به دلیل دوام، سازگاری و ارزش زیبایی‌شناختی انتخاب می‌شوند. ویژگی‌های مقاومت در برابر آب این نوع کاشی‌ها سازه را از رطوبت هوا که در اقلیم مرطوب آن منطقه وجود دارد حفظ می‌کند.
نمای آجری
آجر یکی از پرطرفدارترین مصالحی است که برای نمای ساختمان استفاده می‌شود. آجر یک ماده همه‌کاره و بادوام است که در طیف وسیعی از رنگ‌ها و بافت‌ها تولید می‌شود و خلق ظاهری منحصربه‌فرد در نمای ساختمان را آسان می‌کند. آجر هم‌چنین یک عایق عالی است که به تنظیم دما و کاهش هزینه‌های انرژی کمک می‌کند. با این‌حال، آجر می‌تواند گران تمام شود و نصب آن به نیروی کار ماهر نیاز دارد.
تصویر زیر ساختمان ترمه با نمای آجری در همدان را نشان می دهد.
نمای چوب
چوب یک متریال کلاسیک است که برای نمای ویلایی، به‌ویژه در معماری سنتی (یا ترکیب معماری سنتی و مرن) استفاده می‌شود. نمای چوبی همه‌کاره است و می‌توان آن را با سایر متریال مکمل ترکیب کرد تا مرزهای جذابیت نمای سازه متحول شود.
متریال گچ
گچ ماده‌ای بر پایه سیمان است که به صورت لایه‌ای روی سطح اعمال می‌شود تا سطحی صاف و بافتی یکنواخت ایجاد کند. متریال گچ یک انتخاب محبوب برای خانه‌های مدرن و مدیترانه‌ای است که از خطوط تمیز و ظاهر مینیمالیستی استفاده می‌کنند.
متریال فلز
فلز یک متریال مدرن است که برای نمای خانه‌ها، به‌ویژه در خانه‌های به سبک مدرن استفاده می‌شود. متریال فلز همه‌کاره است و می‌توان از آن برای ایجاد طیف وسیعی از الگوهای نما – از نمای مدرن و مینیمال تا صنعتی و خشن – استفاده کرد. نمای فلزی بادوام و با نگهداری پایین است و به انتخابی محبوب برای معمارانی که خواهان نمای ماندگار و مقاوم هستند تبدیل شده است. با این‌حال، فلز می‌تواند گران باشد و نصب آن به نیروی کار ماهر نیاز دارد.