نکاتی درباره کپسول گاز بوتان
در این مقاله قصد داریم شما را با کپسول گاز بوتان آشنا و همچنین توضیحاتی را در مورد قیمت کپسول گاز بوتان نیز مطرح کنیم. از گذشته تا به امروزه کپسول گاز بوتان مصارف مختلفی را داشته است. در گذشته تا به امروز در مراسم‌هایی چون عزاداری‌ها و امروزه در صنعت جوشکاری و آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.
۱. گاز بوتان چیست؟
۲. چگونه می‌توان گاز بوتان را ذخیره سازی کرد؟
۳. کپسول‌های گاز به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
۴. کپسول از چه اجزایی تشکیل شده است؟
۵. کپسول گاز بوتان چیست؟
۶. قیمت کپسول گاز چگونه است؟
۷. در زمان خرید یا استفاده از کپسول‌های گاز بوتان باید چه نکاتی را رعایت کرد؟
در ادامه به هر یک از این سوالات پاسخی مختصر می‌دهیم، پس این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
گاز بوتان چیست؟
این گاز یک هیدروکربن با فرمول C۴H۱۰ و دارای ۴ عدد اتم از نوع کربن در ساختار خود می‌باشد. ایزومرهای این گاز ۲ مورد هستند که نام‌های آنها normal و ایزوبوتان می‌باشد. این گاز در پالایشگاه‌ها به تولید می‌رسد. گاز بوتان در دمای اتاق به حالت مایع است. این گاز در حالت مایع از آب سبک تر است، ولی در حالت گازی از هوا چگالی بیشتری دارد، همچنین بی رنگ، قابل اشتعال و با بویی مشابه سیر است که در صورت استشمام از آن به فرد حالت خفگی دست می‌دهد. منظور از مشتعل بودن این است که اگر در معرض اکسیژن یا هوا قرار گیرد و با آنها مخلوط شود، منفجر می‌شود. به جز بوتان گازهای دیگری نیز هستند که قابلیت اشتعال دارند. برخی از آنها عبارتند از؛
* پروپان
* هیدروژن
* متان
* اتیلن
* استیلن
* آمونیاک
* و…
این گاز در صنایعی چون صنایع گازی، پتروشیمی و نفتی در گازهای ترکیبی یا کالیبراسیون جزئی مهم محسوب می‌شود. بعضی از لیفتراک‌ها انرژی خود را از این گاز مهیا می‌کنند، البته از این گاز در ساخت برخی مواد شیمیایی نیز استفاده می‌شود که برخی از این مواد شیمیایی عبارتند از: بوتادین، بوتانول، لاستیک‌های مصنوعی، پروپیلن، استیک اسید و…
با توجه به اینکه گاز بوتان هیدروکربنی است و ساختاری مولکولی دارد، علاوه بر استفاده آن در صنعت جوش و برش، از این گاز در حالت تحت فشار برای انجام کارهای صنعتی و آزمایشگاهی نیز استفاده می‌شود.
چگونه می‌توان گاز بوتان را ذخیره سازی کرد؟
به جهت اینکه گاز بوتان خاصیت اشتعال پذیری دارد، باید در ذخیره سازی آن نهایت دقت را داشته باشید. برای نگهداری بهینه آن باید این گاز را در محیطی تاریک و بسته نگهداری کنید. در نگهداری این گاز دقت داشته باشید که حتماً از گرما، شعله، جرقه و یا سطحی که گرما داشته باشد، دوری کنید، البته باید به این نکته نیز توجه کرد که از مصرف نوشیدنی‌ها در محل نگهداری گاز بوتان خودداری کنید.
کپسول‌های گاز به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
کپسول‌های گاز را می‌توان به دو روش تقسیم بندی کرد. که این دو روش عبارتند از؛
۱. کپسول‌ها از نظر ساختارشان به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند؛
کپسول‌های یکپارچه که دارای درز نیستند.
کپسول‌های دو پارچه که درز دارند.
۲. کپسول‌ها از نطر فلز به کار رفته در ساختارشان نیز به سه دسته زیر قابل تقسیم هستند؛
کپسول‌های کربن استیل
کپسول‌های آلومینیوم
کپسول‌های استینلس استیل یا
کپسول از چه اجزایی تشکیل شده است؟
کپسول‌ها یا به اصطلاح سیلندرها از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که ما در زیر هر یک از آنها را نام برده‌ایم.
* تنه کپسول و گلویی آن یا بدنه کپسول: بر روی گلویی هر کپسولی اطلاعاتی ذکر شده است که عبارتند از؛
* شماره کپسول
* سال تولید کپسول که بر اساس تقویم میلادی می‌باشد.
* کشوری که کپسول در آن ساخته شده است.
* فشار کاری کپسول
* فشار تست کپسول
* تاریخ تست هیدروستاتیک، البته اگر کپسول قدیمی باشد. این تاریخ نیز باید بر اساس تقویم میلادی باشد و
* کلاهک کپسول گاز
* شیر کپسول گاز و رگلاتور گاز
کپسول گاز بوتان چیست؟
این کپسول یک نوع گاز مایع که به LPG معروف است را دارا می‌باشد و همچنین دارای خاصیت اشتعال پذیری است. از کاربردهای عمده آن می‌توان به مصارف خانگی در بیشتر مناطقی که لوله کشی گاز ندارند، سوخت فندک‌ها و به عنوان گاز کالیبراسیون اشاره کرد. در صنعت جوش و برش نیز از کپسول‌های حاوی گاز بوتان استفاده می‌شود تا با استفاده از آنها شعله ایجاد کنند. این کپسول‌ها در اندازه‌های گوناگون از کوچک تا بزرگ در فروشگاه‌ها قابل خریداری هستند.
قیمت کپسول گاز بوتان چگونه است؟
قیمت کپسول‌های گاز بوتان متفاوت از دیگری است. برای مثال قیمت کپسول‌های نو با دست دوم یا کارکرده تفاوت بسیاری دارد، اما قیمت کپسول‌های نو و تازه تولید در بیشتر فروشگاه‌ها تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد، اما قیمت کپسول‌های دست دوم یا کارکرده اینگونه نیست و ممکن است، در جاهای مختلف قیمت متفاوتی را داشته باشند.
در زمان خرید یا استفاده از کپسول‌های گاز بوتان باید چه نکاتی را رعایت کرد؟
برای اینکه یک کپسول سالم و ایمن را خریداری کنید و به بهترین نحو و به دور از هر خطری از آن استفاده کنید، رعایت نکات زیر ضروری است؛
* قبل از اینکه کپسول گاز بوتان را خریداری کنید، حتماً مطمئن شوید که کپسول سالم است.
* به هیچ وجه کپسول گاز بوتانی را که ترک خورده است، جوش ندهید.
* هیچگاه کپسول را از ارتفاع رها نکنید.
* زمانی که از کپسول استفاده‌ای نمی‌کنید، مطمئن شوید که شیر آن بسته است.
* و…
اگر هر یک از نکات ایمنی ذکر شده و دیگر نکات را رعایت نکنید، ممکن است، وقایع ناخوشایندی برای شما رخ دهد که دیگر قابل جبران نباشد، دلیل این وقایع این است که درون کپسول فشار زیادی دارد و ممکن است، با رعایت نکردن نکات ایمنی کپسول منفجر شود.
نکات استفاده از سیلندرهای گاز
آگاهی از نکات گفته شده در متن زیر حوادث احتمالی در هنگام استفاده از سیلندر را به حد اقل می رساند:
1- در صورتی که از سیلندرهای حاوی گازهای قابل اشتغال یا قابل انفجار استفاده می شود ، حتما باید کپسول آتش نشانی در محل وجود داشته باشد.
2- در صورت عدم وجود اطلاعاتی همچون وزن، حجم، سال ساخت، شماره سریال و .. بر روی بدنه سیلندر می بایست از ورود آن به چرخه مصرف جلوگیری کرد.
3- قبل از اتصال رگولاتور به سیلندر جهت خارج نمودن گرد و غبار، شیر سیلندر را به آرامی باز نموده(صرفا برای گازهای خنثی) و سپس بلافاصله ببندید. این کار را باید در محلی که منبع جرقه یا شعله وجود ندارد انجام دهید و هرگز در مقابل، مجاور شیر و روبروی گیج فشارسنج سیلندر نباید ایستاد.
نکته! سیلندرهای هیدروژن و الباقی گازهای آتشزا و سمی را نباید به صورت آنچه که در بالا گفته شد ( مورد 3) تمیز نمود زیرا احتمال مشتعل شدن و انفجار وجود خواهد داشت.
4- لوله های گاز که لرزش دارند را بایست محکم کنید، احتمال بروز نشستی به علت لرزش زیاد وجود دارد.
5- استفاده از انبردست و … جهت باز بسته نمودن شیر سیلندرها موجب آسیب دیدن شیر و از بین رفتن آب بندی آن می شود.
6- نباید شیر سیلندرها را ناگهانی و به سرعت باز کرد زیرا در این صورت بعلت آزاد شدن ناگهانی فشار داخل سیلندر، ممکن است به رگلاتور آسیب وارد شود.
7- زمانی که شیر سیلندر باز است نباید محیط کار را ترک کرد.
8- اقدام به تعمیر شیر سیلندر دارای گاز تحت فشار بسیار خطرناک است.
9- در صورتی که شیر سیلندر نشتی دارد ، سیلندر را به هوای آزاد یا محلی با تهویه مناسب و دور از هر گونه منبع گرمایی یا جرقه انتقال دهید و گروه ایمنی و آتش نشانی را برای اقدام مناسب به محل بخوانید.
10- هرگز از اکسیژن و دیگر گازهای تحت فشار جهت یافتن نشتی، تمیزکاری، تحت فشار قرار دادن و… استفاده ننمایید زیرا خطر انفجار وجود دارد.
11- هرگز از شعله یا آب جوش جهت گرم کردن شیر های یخ زده سیلندرها استفاده ننمایید.
12- شیر سیلندرهای خالی نیز باید بسته نگهداری شوند زیرا نفوذ هوا و رطوبت به درون سیلندر، خوردگی بدنه سیلندر و ناخالصی گاز درون سیلندر را در پی خواهد داشت.
13- از بستن سیلندرها به میزکار و دیگر محل هایی که امکان دارد به عنوان بخشی از یک مدار الکتریکی واقع شود اجتناب نمایید.
14- با توجه به این که فشار سیلندرهای خالی مساوی فشار محیط (حدود 1 بار) می باشد، لذا خالی بودن سیلندر به معنای عدم وجود گاز درون آن نمی باشد.
15- گیج و رگلاتور را بایستی پس از انجام کار از سیلندر جدا نمود و درپوش سیلندر را بر روی آن قرار داد.
16- قبل از جدا نمودن گیج و رگلاتور از سیلندر، شیر سیلندر را بسته و گاز موجود در مسیر را تخلیه نمایید.
17- بدون داشتن آگاهی کامل از خواص گازها، از ترکیب آن ها خودداری کنید.
18- جهت شناسایی محتویات سیلندرها، تنها به رنگ و یا نوشته های موجود بر روی سیلندر استناد نکنید، اسناد خرید را بررسی کنید.
19- برای هر گونه دست کاری و یا تعویض شیر از تعمیرکار غیر متخصص استفاده ننمایید.
20- در صورت مشاهده هر گونه عیب بر روی بدنه و شیر سیلندر قبل از ارسال آن برای شارژ بایستی اشکالات توسط کارشناس فنی بر طرف شود.
21- هرگز از فشار گاز برای شوخی کردن با همکاران خود استفاده نکنید. گزارشات متعددی از آسیب دیدگی اعضای داخلی بدن و بیرون آمدن چشم از حدقه و… در اثر شوخی با فشار گاز وجود دارد.
22- شلنگ ها را بایستی قبل از استفاده امتحان نمود و در صورت مشاهده هرگونه آسیب دیدگی می بایست دور ریخته شوند .
23- به هنگام استفاده از شلنگ بایستی کاملا باز شده باشند. احتمال انفجار ، نشتی و حریق در شلنگ های چنبره زده و یا حلقه شده بسیار زیاد است.
24- بایستی از بسته بودن شیر سیلندرها اطمینان حاصل نمایید اما در نظر داشته باشید بیش از حد شیر را محکم نکنید.
25- به منظور جلوگیری از ورود رطوبت هوا و محیط از منافذ سیلندری که برای شارژ مجدد ارسال می شود، همیشه مقدار کمی فشار در سیلندر باقی بگذارید زیرا اینکار موجب حفظ خلوص و کیفیت گاز مورد استفاده می شود.
26- سیلندرها را در اتاق های در بسته و محیط کار تخلیه نکنید.
راه جلوگیری از یخ زدن کپسول گاز چیست؟
علاوه بر پکیج‌ها یا آبگرمکن‌ها، کپسول‌های گاز هم که بعضا برای روشن کردن پکیج و آبگرمکن استفاده می‌شوند، یخ می‌زنند. در زمستان فشار کپسول‌های گاز کم می‌شود و حتی امکان دارد قطع شود. اما به این معنی نیست که کپسول های گاز منجمد شوند. دمای انجماد کپسول‌های گاز نزدیک به ۱۳۰ درجه سانتی گراد است که حتی از رکورد ثبت شده در قطب جنوب هم حدود ۵۰ درجه گرم تر است. این مشکل مربوط به نقطه جوش گاز است.
گاز کپسول از بوتان تشکیل شده است و دمای جوشی تقریبا معادل ۱ درجه سانتی گراد دارد. این به این معنی است که اگر کپسول گاز در این دما قرار گیرد حتی بدون وجود کپسول هم به صورت مایع باقی می‌ماند بنابراین با باز کردن شیر هیچ گازی خارج نمی‌شود و تنها راه حل این است که کپسول را گرم کنید تا شروع به تبخیر کند. این کار را با یک حوله گرم انجام دهید و از قرار دادن کپسول در معرض تابش مستقیم نور خورشید و یا حرارت خودداری کنید.
تا این مرحله در مورد یخ‌زدگی لوله های پکیج نوشتیم و راههای جلوگیری از یخ زدگی را توضیح دادیم. لازم است اضافه کنیم که اگر در منطقه ای با آب و هوای سرد زندگی میکنید باید نسبت به تعمیر پکیج به شکل دوره ای اقدام کنید تا با رسیدگی های مداوم از آسیب به دستگاه و خسارت مالی جلوگیری کنید.