تعریف میلگرد + انواع میلگرد و کاربرد آن
میلگرد یکی از محصولات فولادی است که کاربرد زیادی در صنایع، به ویژه صنعت ساختمان سازی دارد. میلگردها در حالت کلی به دو دسته ساده و آجدار تقسیم بندی می شوند و می توان آن را به دو حالت شاخه و کلاف در بازار یافت. در این مقاله قرار است تمام استانداردهای میلگرد، قیمت میلگرد اصفهان و انواع مختلف آن را به دقت بررسی کنیم تا بتوانیم به تفکیک نوع و استاندارد آن ها، در ساختمان سازی استفاده کنیم. با آهن کیتا همراه باشید.
| آهن کیتا | ویژگی های محصول | |
| ۱ | نام محصول | میلگرد (rebar) |
| ۲ | سایزبندی | از ۸ تا ۳۶ |
| ۳ | انواع | ساده و آجدار |
| ۴ | حالت | کلاف و شاخه ای |
| ۵ | آنالیز | A1، A2، A3 و A4 |
| ۶ | کارخانه تولیدکننده | ذوب آهن اصفهان، کویر کاشان،ابرکوه یزد، بافق یزد، بردسیر کرمان، روهینا جنوب، صبافولاد زاگرس، میانه، نیشابور |
میلگرد که مخفف “میله تقویت کننده” است، میله ای فلزی می باشد که به منظور کمک به افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می شود. در نتیجه به سازه های بتنی کمک می کند تا در برابر بارهای کششی، خمشی، پیچشی و برشی ایستادگی بالایی داشته باشد.
میلگرد معمولاً در سازه های بتنی قابل مشاهده نیست؛ زیرا که درون سازه بتنی مدفون می شود. برای ساخت میلگرد از فولاد استفاده می شود؛ چرا که فولاد مانند بتن دارای خواص انبساط حرارتی است که اثرات ناشی از تغییر دما را کاهش می دهد. همه میلگردها به صورت صاف و صیقلی ساخته نمی شوند و به منظور جلوگیری از لغزش در ساختار بتنی، میلگرد را نیز به صورت آجدار می سازند.
پیشینه استفاده از میلگرد در سازه ها
جوزف لوئیس در سال ۱۸۰۰ برای نخستین بار پی برد که با اضافه کردن میلگردهای فولادی نازک به بتن، می توان مقاومت بتن را تا حد زیادی افزایش داد. در نهایت می توان سازه ای ساخت که در برابر نیروهای کششی و فشاری مقاومت بالایی داشته باشد. در آن سال ها شرکت های زیادی تصمیم گرفتند که از میلگرد در سازه های خود استفاده نمایند. با وجود این، هنوز روش استانداردی برای تولید میلگرد وجود نداشت.
به این ترتیب، میلگردها بدون استاندارد مشخصی تولید و در ساختمان ها استفاده می شدند. این موضوع ادامه داشت تا این که در سال ۱۸۷۸ اولین سیستم برای تولید استاندارد میلگرد ارائه شد. در سال ۱۹۰۰ محبوبیت این فرآیند، یعنی تولید استاندارد میلگرد و به دنبال آن قیمت آهن اصفهان افزایش یافت تا جایی که در ایالات متحده آمریکا، اکثر شرکت های ساخت و ساز، از میلگرد برای تقویت سازه های خود استفاده کردند. به تدریج و در طی سال های متمادی، فرآیند ساخت میلگرد کامل تر شد و در نهایت منجر به فرآیندی بهینه جهت ساخت محصولی با کیفیت برای تقویت بتن گردید.
استانداردهای بین المللی میلگرد
برای تولید میلگردها از استانداردهای مختلفی استفاده می گردد. تمام استانداردهای مورد استفاده توسط سازمان بین المللی تهیه و کاملا مورد تائید آن ها می باشد. از این رو در زمان خرید میلگرد باید به این موضوع دقت داشت تا بتوان بر اساس استاندارد تولید، محصول مورد نیاز را خریداری نمود. هر کشوری استاندارد خاصی را برای تولید میلگرد استفاده می کند. در کل مجموعه استانداردهای موجود برای میلگرد عبارتند از:
- استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)
- استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS G3112)
- مؤسسه استانداردهای آلمان (DIN 488)
- مؤسسه استانداردهای بریتانیا (BSI BS4449)
- استاندارد ایالات متحده (ANSI/AWS D1/4)
- سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO 6935)
- آیین‌نامه بتن کانادا (CSA-A23.3-04)
- آیین‌نامه استرالیا برای میلگردهای آجدار
استانداردهای میلگرد در ایران
استاندارد DIN: از استاندارد DIN آلمان در بیشتر کشور های اروپایی استفاده می شود. استفاده از میلگرد تولیدی با این نوع استاندارد در مناطقی که به مقاومت بالا در ساخت و ساز نیاز است، مخرب خواهد بود؛ زیرا در این نوع استاندارد، تیرآهن با روش ترمکس تولید می شود که از مقاومت لازم برای مناطق مذکور برخوردار نیست.
کارخانه ذوب آهن به عنوان یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان میلگرد در ایران برای تولید محصولات خود، از این استاندارد استفاده می کند.
| گروه | استاندارد ۳۱۳۲ | مقاومت کششی (MPa) | مقاومت تسلیم (MPa) | شکل ظاهری | رده سختی |
| A1 | (S240) | ۳۶۰ | ۲۴۰ | میلگرد ساده | نرم |
| A2 | (S340) | ۵۰۰ | ۳۰۰ | میلگرد آجدار مارپیچ | نیمه سخت |
| A3 | (S400) | ۶۰۰ | ۴۰۰ | میلگرد آجدار جناغی | نیمه سخت |
| A4 | (S500) | ۶۵۰ | ۵۰۰ | میلگرد آجدار مرکب | سخت |
جدول استاندارد میلگرد
انواع میلگرد از نظر ظاهر و جنس
میلگرد بدون شک یکی از مهم ترین مصالح امروزی است. این محصول با ارزش فولادی پایه اصلی سازه های امروزی است و بدون این بخش فلزی، پیشبرد ساخت و ساز به شکل امروزی غیرممکن بود. استاندارد میلگرد بدون شک یکی از عوامل مهم مورد توجه طراحان سازه های بزرگ و کوچک می باشد. خواص مکانیکی این محصول با توجه به استاندارد ساخت آن تغییر می کند و همین امر باعث می شود تا کاربرد آن در قسمت های مختلف متفاوت باشد. در این مقاله به بررسی انواع کلکتور میلگرد استاندارد در دنیا و ایران پرداخته ایم و مشخصات هر کدام را توضیح می دهیم.
میلگردها از نظر ظاهر
میلگردها از نظر ظاهر فیزیکی و یا حالت دارای دو مدل هستند. از این رو افراد می توانند نوع میلگرد را با توجه به ظاهر آن نیز تشخیص دهند. در کل میلگردها از نظر ظاهری به دو دسته زیر تفکیک می شوند:
- میلگرد شاخه ای
- میلگرد کلاف
میلگردها از نظر جنس و نوع
انتخاب میلگرد مناسب برای پروژه تا حد زیادی به قیمت تیرآهن اصفهان، مواد مورد استفاده برای ساخت میلگرد و همچنین آنچه برای پوشش آن استفاده می شود، بستگی دارد. میلگرد، فولاد کربنی استاندارد در صنعت بتن و ساخت و ساز است، اما ممکن است در محیط هایی با رطوبت بالا به خوبی مقاومت نکند. یک میلگرد با روکش اپوکسی ممکن است در کاربردهای مربوط به محیط های مرطوب بهتر عمل کند و استحکام و دوام بتن را بدون خوردگی حفظ کند. از این رو می بایست با توجه به محیط پروژه و حجم آن نوع میلگرد را انتخاب نمود. در کل میلگردها از نظر جنس و نوع به ۶ دسته زیر تقسیم می شوند:
۱.اروپایی
هر کدام از میلگردهای برشمرده دارای نقاط قوت و ضعف ویژه خود هستند. میلگرد با استاندارد اروپایی از ماده ای به نام منگنز ساخته شده است که در مناطق زلزله خیز و برای سازه هایی که ساختاری یکپارچه دارند مناسب نخواهد بود؛ با این حال، کار با این محصول بسیار ساده است.
۲. فولاد کربن
متداول ترین نوع میلگرد، میلگرد فولاد کربن است که آن را نوار سیاه نیز می نامند. با توجه به اینکه این نوع میلگرد در برابر رطوبت مقاومت زیادی ندارد، میزان زنگ زدگی در آن بالا خواهد بود و استفاده از آن در مناطقی که رطوبت بالایی دارند، مناسب نیست.
۳.پوشش اپوکسی
میلگرد نوع اپوکسی را در واقع می توان همان فولاد کربن نامید که با اپوکسی پوشانده شده است. این محصول در حدود ۷۰ تا ۱۷۰۰ برابر فولاد کربن در مقابل زنگ زدگی مقاوم است. هر نوع آسیب به این محصول، به دلیل پوشش ظریف اپوکسی آن، می تواند میلگرد را با مشکل مواجه کند و مقاومت آن را در برابر زنگ زدگی کاهش دهد.
۴.گالوانیزه
در مورد میلگرد گالوانیزه می توان گفت که این محصول نسبت به فولاد کربن، تنها ۴۰ برابر مقاومت بیشتری در برابر رطوبت دارد. علاوه بر این، قیمت آن نیز نسبت به میلگرد اپوکسی بیشتر است.
۵.فایبرگلاس لیمر
پلیمر تقویت شده با الیاف (FRP)، یک ماده کامپوزیتی است . الیاف معمولاً شیشه، کربن یا آرامید هستند، اگرچه گاهی اوقات از الیاف دیگری مانند کاغذ یا چوب یا آزبست استفاده می شود. FRP ها معمولا در صنایع هوافضا، خودروسازی، دریایی و ساخت و ساز استفاده می شوند.
۶.فولاد ضدزنگ
فولاد ضدزنگ، نوعی آلیاژ آهن با مقدار حداقل ۱۰.۵ درصد کروم است که باعث می شود فلز در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم شود. میلگرد ضد زنگ از استحکام و مقاومت خوبی در برابر خوردگی برخوردار است. به همین خاطر از این میلگرد برای تقویت بتن در سازه هایی مثل پل ها، بزرگراه ها، ساختمان ها و … استفاده می گردد.
انواع میلگردهای موجود در بازار
در تصویر زیر به میلگردهایی که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند اشاره شده است:
میلگرد استیل
از آلیاژ سری ۳۰۰ تولید می شود. این نوع میلگرد به دلیل داشتن مقدار زیاد نیکل و کروم، علاوه بر این که اکسید نمی شود، خاصیت مغناطیسی هم ندارد. از میلگردهای استیل که دارای دو نوع ضد زنگ و کربن دار هستند در مناطق مرطوب استفاده می شود.
میلگرد تقویتی
از میلگردهای تقویتی برای بخش هایی که نیاز به مقاومت بیشتر دارند استفاده می شود. بیشترین مورد استفاده از آن ها در سقف های تیرچه بلوک، فونداسیون و دیوار برشی است؛ این نوع میلگرد با شمش فولادی نورد گرم تولید می شود و قابلیت خم شدن تا ۱۸۰ درجه را نیز دارد.
اگر می‌خواهید به طور کلی در مورد میلگردهای تقویتی و کاربردهای این مقطع فولادی اطلاعاتی به دست آورید، می‌توانید مطلب زیر را بخوانید:
« »
میلگرد نرمال
معمولا در سایزهای ۳ تا ۱۱ متر تولید می شود. تفاوت آن با میلگردهای معمولی در گرید یا آنالیز، ترکیبات شیمیایی، میزان مقاومت تسلیم و تنش کشش است. از این نوع میلگرد در صنایع فنر سازی، برای افزایش تقویت فونداسیون، افزایش مقاومت بتن و همچنین به عنوان میلگرد حرارتی استفاده می شود.
میلگرد بستر
میلگردهای بستر شامل دو میلگرد موازی هستند که با فاصله ۵.۵، ۱۱ و ۱۵ سانتیمتر از یکدیگر قرار دارند. معمولا طول این میلگردها حدود ۳ متر است و یک مفتول نیز به صورت عمودی یا زیگزاک به آن دو جوش داده می شود. از میلگردهای بستر برای افزایش مقاومت در برابر تنش های خمشی و برشی استفاده می شود. علاوه بر این، آرماتور بستر بر باربری عمودی و مایل ستون های ساختمان تاثیر خوبی دارد. از دیگر مزیت های آن می توان به عدم نیاز به دوغاب بندی و استحکام در برابر زلزله اشاره کرد.
میلگرد کامپوزیتی (FRP)
میلگرد فایبرگلاس یا FRP محصولی کامپوزیتی است که جایگزین میلگرد فولادی شده و آسیب های ناشی از خوردگی میلگرد در محیط های خورنده و اسیدی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. استفاده از (لینک به مقاله میلگرد کامپوزیت) بهترین گزینه برای تقویت بتن در مکان هایی است که بتن باید با میدان های الکتریکی و مغناطیسی در تماس باشد. از میلگرد FRP می توان برای طراحی و ساخت ساختمان های جدید نیز استفاده کرد. میلگرد FRP با خواص مطلوب خود باعث کاهش قطر و افزایش فاصله بین میلگردها در اعضای بتن مسلح مانند دال، تونل، فونداسیون و غیره می شود و همچنین باعث افزایش میرایی ایجاد شده در سازه در برابر ارتعاشات ناشی از زلزله می شود.
میلگرد کلاف
میلگرد HSD
نوعی از میلگردهای آجدار هستند که در فرآیند تولید آن ها تغییراتی اعمال می شود تا مقاومتشان به شدت افزایش یابد. در ساخت و تولید میلگردهای HSD از مقدار کمی کربن استفاده می شود از این رو این میلگردها برای جوشکاری مناسب هستند. به علاوه، میلگردهایHSD، دارای استحکام کششی بالا و قابلیت چکش خواری مناسبی هستند.
میلگرد زیگزاگ
میلگرد ترانس
نسبت به سایر میلگردها دارای ظاهری کاملا متفاوت هستند، زیرا پس از تولید با عملیات پولیش، سطح صاف و صیقلی پیدا می کنند. این نوع میلگرد از مقاومت و سختی بالایی برخوردار است . شیوه پولیش زنی کیفیت میلگردهای ترانس را تعیین می کند. فرایند پولیش زنی به دو دسته تک پولیش و دو پولیش تقسیم بندی می شود.
میلگرد حرارتی
ترک بتن باعث کاهش استحکام سازه می شود؛ بنابراین استفاده از میلگردهای حرارتی به منظور جلوگیری از ترک خوردگی بتن از جمله تهمیداتی است که می توان انجام داد. به میلگردهای افت حرارت نیز می گویند. عمده استفاده از میلگردهای حرارتی، در سقف های تیرچه بلوک، عرشه فولادی و سقف های کرومیت است.
روش های اتصال میلگرد
اتصال صحیح میلگردهای تقویت کننده برای یکپارچگی بتن مسلح بسیار مهم است. اتصال میلگردها از جمله عملیاتی است که می بایست توجه ویژه ای در ساخت و ساز به آن داشت. همان گونه که می دانید میلگردها در طول های ۱۲متری تولید می شوند؛ از این رو برای استفاده از میلگردها در طول های بیشتر، باید آن ها را به یکدیگر متصل نمود. برای اتصال میلگردها از روش های متفاوتی استفاده می گردد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اورلب (وصله پوششی)
- کوپلر (وصله مکانیکی)
- جوش فورجینگ یا جوشکاری
اتصال میلگرد به روش اورلب (وصله پوششی)
اورلب میلگرد، در واقع همان اتصال و همپوشانی میلگردها است. بعضی مواقع همپوشانی میلگردها برای انتقال بار از یک میلگرد به میلگرد دیگر ضروری است. به طور کلی چند روش برای وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اتصال میلگرد با استفاده از فرآیند جوشکاری
- اتصال میلگرد با سیم
- جوشکاری انتهای میلگرد
- اتصال مکانیکی میلگرد
توجه اشته باشید عدم توجه به طول مناسب اورلب، باعث از بین رفتن مکانیزم سازه می شود و بسیار خطرناک خواهد بود.
اتصال میلگرد به روش کوپلر (وصله مکانیکی)
کوپلر روشی است که در اتصالات میلگرد معمولی استفاده می شود. کوپلرها همچنین برای استفاده در ستون ها و دیوارهای بتن آرمه مناسب هستند. هر کوپلر میلگرد از یک قطعه میلگرد مجهز به رزوه و یک اتصال دهنده در انتهای آن تشکیل شده است. در حقیقت با این اتصال، دو میلگرد از نظر ساختاری به یک میلگرد تبدیل می شوند. کوپلرها باعث افزایش قدرت تحمل نیرو و فشار وارده می شوند و کیفیت اجرای بتن را بالا می برند.
کاربرد دیگر در دیوارهای دیافراگمی است که گاهی ارتفاع آن ها به ۴۰ متر می رسد. از کوپلرها در ساخت پل، سد، پتروشیمی، صنعت نفت و گاز و غیره استفاده می کنند. به طور کلی می توان گفت در هر سازه ای که نیاز به استحکام بالا دارد، از کوپلر استفاده می شود.
اتصال میلگرد به روش جوش فورجینگ یا جوشکاری
در فرآیند فورجینگ، دو سر میلگرد معمولا در اثر سوختن گاز استیلن، حالت خمیری پیدا می کنند و با اعمال فشار مکانیکی، دو میلگرد به یکدیگر متصل می شوند. در این روش جزء روش های جوشکاری ذوبی کامل به شمار نمی آید، چرا که این روش نوعی روش جوشکاری در فاز جامد می باشد که عمل اتصال میلگرد را بدون ذوب کردن کامل فلز پایه به انجام می رساند.
عوامل شکستگی میلگرد
از دیگر دلایل شکستگی، خم کردن بیش از زاویه توصیه شده، استفاده از میلگرد زنگ‌زده و عدم استفاده از ابزار مخصوص است که رعایت هریک از این موارد از جلوگیری می کند.
میخکوبی خاک با میلگرد
میخکوبی میلگردها در خاک به منظور تقویت سازه و ثابت کردن سازه نگهدارنده انجام می شود و نقش تقویت و مسلح کردن خاک را بر عهده دارد. در فرایند میخکوبی، چاله هایی در سطح خاک ایجاد می شوند تا میلگردها درون آن ها قرار گیرند. بعد از تزریق دوغاب و نصب نوارهای زهکش، بتن پاشی صورت می گیرد. این روال تا رسیدن به تراز کف گود به همین شکل ادامه پیدا می کند.
اگر می‌خواهید به طور کلی در مورد میخکوبی خاک با میلگرد اطلاعاتی به دست آورید، می‌توانید مطلب”” را بخوانید.
اندازه گیری قطر میلگرد
به طور کلی میلگردها از سایز ۸ تا ۵۰ میلیمتر تولید می شوند؛ اما گاهی اوقات لازم است که در محل پروژه یا در کارگاه، را اندازه گیری کرد. البته بسیاری از افرادی که در زمینه ساخت وساز فعالیت دارند، می توانند به صورت چشمی سایز آن ها را تشخیص دهند. معمولا برای تشخیص سایز میلگرد از شابلون، ریسمان، آچار فرانسه و بند انگشت استفاده می شود.
انواع خم میلگرد
میلگردها در اشکال و انواع گوناگونی تولید و عرضه می شوند. برخی از انواع مختلف این محصول و کاربردهای آن ها شامل موارد زیر است:
میلگرد راستا: از این نوع میلگرد در جهت افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می شود.
میلگرد خاموت: برای درست کردن خاموت لازم است فرآیند خم کردن میلگردها به صورت سرد و به وسیله ماشین های مجهز انجام شود. جالب است بدانید دمای خم کردن میلگردها نیز اهمیت دارد، دمای کمتر از ۵درجه سانتی گراد برای این عملیات مناسب نیست. لازم به ذکر است که خم کردن میلگردهای داخل بتن اصلا توصیه نمی شود. برای جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی در اثر کمانش، تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از گسترش ترک استفاده می شوند.
میلگرد خرک: از این نوع میلگرد برای قرار دادن دو شبکه متوالی افقی، با فاصله معین در داخل قالب استفاده می شود (در بتن ریزی های کف و فونداسیون).
میلگرد رکابی: میلگرد رکابی را برای در امتداد نگه داشتن آرماتورهای طولی یا عمودی در بتن ریزی دیوارها و دال ها، به شکل حرف u یا بین دو سفره آرماتور(شبکه مش بندی)، استفاده می کنند.
میلگرد ادکا: وظیفه میلگردهای ادکا، که اتکا هم نامیده می شوند، اتصال تیرچه به بال های تحتانی تیر است؛ چرا که گاهی اوقات فضای نشیمن تیرچه ها به اندازه مورد نیاز نیست و بنابراین امکان در رفتن نیز وجود دارد.شیمن تیرچه ها به اندازه کافی نیست و امکان در رفتن وجود دارد، به همین منظور از میلگردهای ادکا استفاده می شود.
میلگرد ممان منفی: میلگرد ممان منفی، روی تکیه گاه نصب می شود. این میلگرد به میلگرد بالایی تیرچه اتصال پیدا می کند. ممان منفی را باید طوری نصب نمود که تا فاصله یک دهانه آزاد از تکیه گاه به طرف داخل دهانه، ادامه داشته باشد. میلگردهای ممان منفی وظیفه تحمل لنگرهای منفی تیرچه ها را دارند؛ به همین منظور از میلگردهای کوچک ۸، ۱۰، ۱۲ یا ۱۴ استفاده می کنند. این نوع از میلگردها را در قسمت فوقانی بتن سقف و بین دو دهانه مجاور، به کار می برند.
میلگرد گذاری شالوده ها
میلگردها به منظور چسبندگی بیشتر و انتقال مناسب تر نیرو، به صورت شبکه ای در کف شالوده، بین بتن و در کناره های فوندانسیون قرار می گیرند. با توجه به میزان بار و عمق فوندانسیون، سیستم میلگرد گذاری در آن ها می تواند به صورت شبکه های تحتانی یا ترکیبی از شبکه های تحتانی و فوقانی باشد. برای حفظ فاصله مناسب بین دو شبکه از خرک (میلگرد خم شده به صورت تکیه گاه) استفاده می شود.
اهمیت شناسایی میلگرد در بتن
شناسایی میلگرد در بتن از اهمیت بالایی برخوردار است. در بسیاری از مواقع، هنگام ساخت و ساز، برش و حفاری سازه های بتنی ضرورت پیدا می کند؛ بنابراین آگاه نبودن از جایگاه میلگرد، ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به بار بیاورد.
تست میلگرد
برای تعیین کیفیت میلگرد لازم است آزمایش هایی بر روی میلگردها انجام گیرد. کیفیت و استحکام آن ها، همچنین تعیین مقاومت کششی و تسلیم، کششی نهایی و تنش گسیختگی به وسیله تست میلگرد انجام می شود. ، شامل تست خمش، تست خستگی و تست کشش است.
اهمیت استفاده از میلگرد در صنعت ساخت و ساز
همانطور که می دانید، برای استحکام ساختمان ها از بتن استفاده می شود. بتن از استحکام بالا و مقاومت زیادی در برابر فشار برخوردار است، با این حال نقاط ضعفی نیز دارد.
یکی از نقاط ضعف بتن این است که در برابر نیروهای کششی و چرخشی مقاومتی ندارد. اینجاست که می توان به اهمیت میلگرد جهت محافظت در برابر نیروهای کششی، پی برد. در هنگام وقوع زلزله، میلگرد به افزایش مقاومت کششی سازه ها کمک می کند و باعث عدم تخریب ساختمان می شود.
ضریب انبساط دمایی در بتن و فولاد، وجه مشترک بین این دو است؛ نزدیک بودن مقدار این ضریب، مانع بروز تنش های اضافی در ساختار بتن در شرایط دمایی مختلف می شود. این مسئله از تخریب زود هنگام بتن جلوگیری می کند.
شرایط نگهداری صحیح میلگرد
میلگردها شرایط خاصی برای نگهداری دارند؛ در ادامه توضیح مختصری در رابطه با آن ها ارائه خواهد شد:
- قبل از به کار گیری میلگرد باید آزمایش هایی مثل اندازه گیری مقاومت کششی، مقاومت گسیختگی، میزان ازدیاد طول در هنگام گسیختگی و کسب اطمینان نسبت به استاندارد بودن میلگرد، انجام شود.
- میلگردها باید در محلی انبار شوند تا با مواد خورنده و زیان آور تماسی نداشته باشند. همچنین باید از افزایش دمای میلگردهای داخل قالب ها، در اثر تابش مستقیم نور خورشید، قبل از بتن ریزی جلوگیری کرد. در واقع باید قبل از بتن ریزی، با آب پاشی دمای میلگردها را کاهش داد.
- معمولاً میلگردهای به قطر ۸ میلیمتر و کمتر می توانند به صورت کلاف تولید شوند. بنابراین مصرف میلگردها با قطر بالاتر از ۱۰ میلیمتر به صورت کلاف، مجاز نیست. باز کردن کلاف با وسیله مناسب و با تأیید دستگاه نظارت، در کارگاه انجام می گیرد.
- میلگردها باید در محلی انبار شوند که در معرض مستقیم رطوبت نباشند. همچنین لازم است که از میلگردها در برابر وزش باد نیز محافظت گردد.
- اکیدا توصیه می شود که میلگردها بر روی خاک قرار نگیرند. در غیر اینصورت، میلگردها در تماس با خاک و موادی که دارای املاح خورنده هستند، آلوده می شوند. استفاده از میلگردهای آلوده باعث جذب رطوبت از طریق املاح و در نتیجه خوردگی در بتن خواهد شد.
- میلگردها باید طوری انبار شوند که حداقل ۱۵ سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشند.
- میلگردها را باید بر حسب نوع و قطر آن ها تفکیک و انبار نمود. در صورت وجود میلگردهایی با قطرهای مشابه اما با مقاومت و مشخصات مکانیکی متفاوت، باید آن ها را در محل های جداگانه و با علامت گذاری انبار کرد.
- میلگردهای آلوده به خاک، املاح و مواد زیان آور که از راه تماس با زمین و یا به علل دیگر دچار آلودگی شده اند، باید قبل از مصرف کاملاً تمیز شوند و زنگ زدگی آن ها نیز زدوده شود. این میلگردها تنها در صورتی قابل استفاده هستند که خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی آن ها تغییر نکرده باشد و از ویژگی های استاندارد برخوردار باشند.
فرآیند تولید میلگرد
به مقاطع فولادی موجود در صنعت مثل شمش ها، پروفیل ها، میله ها و غیره، محصولات نیمه ساخته گفته می به مقاطع فولادی موجود در صنعت مثل شمش ها، پروفیل ها، میله ها و …، محصولات نیمه ساخته گفته می شود. جهت آشنایی با فرایند تولید میلگرد در ابتدا لازم است فرآیند تولید شمش را به صورت مختصر توضیح دهیم.
تولید شمش فولادی
شمش فولادی، اولین و اصلی ترین ماده برای تولید میلگرد است. به طور کلی شمش ها به دو روش تولید می شوند:
- روش استفاده از قالب
- روش ریخته گری مداوم
تهیه شمش با استفاده از قالب: در این روش، مواد مذاب با استفاده از پاتیل در قالب های مخصوص ریخته می شود. پس از خنک شدن، شمش ها را از درون قالب ها تخلیه می کنند.
تهیه شمش با استفاده از روش ریخته گری مداوم: در روش ریخته گری مداوم، مواد مذاب پس از خروج از محفظه، در قالب های مخصوص ریخته می شوند تا به حد دمای اولیه فولاد سرد شوند. بعد از این مرحله، شمش ها در ابعاد مورد نیاز بریده و وارد مرحله خنک سازی می شوند. این روش بر خلاف روش قالب سازی، متداول تر است. در نهایت شمش های بریده شده که از درجه حرارت مطلوبی برخوردارند، وارد مرحله بعدی خواهند شد.
پس از تولید شمش نوبت به تولید میلگرد می رسد. برای تولید میلگردها، ابتدا شمش هایی که با استفاده از دو روش گفته شده تولید شدند، با گذر از مراحلی چون برشکاری، از بین بردن پوسته های سطح شمش و زنگ زدایی آماده می شوند. به طور کلی میلگردها با ۴ روش تولید می شوند. در ادامه به توضیح هر یک از آن ها خواهیم پرداخت:
تولید میلگرد به روش نوردکاری
عملیات نوردکاری ممکن است به دو روش انجام گیرد:
تولید میلگرد به روش نورد گرم
تولید میلگرد به روش نورد سرد
تولید میلگرد به روش سرد تا مرحله رافینگ مانند فرایند روش گرم انجام می شود؛ با این تفاوت که در ادامه، نورد بیشتری روی آن صورت می گیرد. این عملیات باعث می شود میلگردها دارای مقاومت و سختی بیشتر شوند؛ به همین دلیل میلگردهای تولید شده در نورد سرد، برای مناطقی که نیاز به میلگردهایی با مقاومت بالا دارند، بسیار مناسب هستند.
تولید میلگرد به روش میکروآلیاژی (آلیاژسازی)
تنها تفاوت این روش با دیگر روش های تولید میلگرد، اضافه کردن عناصری مثل تیتانیوم، نیوبیوم و وانادیوم به مواد مذاب میلگرد است. میلگردهای آلیاژی، پس از اتمام فرآیند تولید، در هوا سرد می‌شوند. به همین دلیل در این روش میلگردها دارای استحکام، کشش و انعطاف بالاتری نسبت به دیگر روش هاهستند و به همان نسبت قیمت آن ها نیز بالاتر است.
تولید میلگرد به روش ترمکس
میلگردهایی که در روش ترمکس تولید می شوند به علت مصرف میزان کمتر کربن، از شکل پذیری و مقاومت کششی بهتری برخوردار هستند. این میلگردها دارای حداقل استحکام تسلیم ۵۰۰ نیوتون بر متر مربع می باشند.
روش های برش میلگرد
برای برش میلگرد دو روش موجود می باشند که هرکدام دارای دستگاه های متفاوتی هستند:
- برش به روش سرد
- برش به روش گرم
برش به روش سرد
اگر برای برش میلگرد از روش برش سرد استفاده کنیم، در حفظ کیفیت محصول تاثیر بیشتری داشته و خواص آن را به صورت چشم گیری تثبیت می کند. روش برش سرد خود به وسیله دستگاه های متفاوتی انجام می شود که این دستگاه ها شامل :
- دستگاه برشی واترجت
- دستگاه برشی اره نواری
- دستگاه برشی اره دیسکی
- دستگاه برشی اره دستی
- دستگاه برشی اره لنگ
برای استفاده از روش برش سرد باید به وزن میلگرد توجه نمود و متناسب با وزن، سایز و ابعاد آن، بهترین روش برای برش میلگرد را انتخاب کرد. روش برش سرد به گونه ای است که حرارت به صورت مستقیم با میلگردها در تماس نیست و میلگردها نیز به اندازه های دلخواه برش داده می شوند. مزایای استفاده از روش برش سرد به ترتیب زیر است:
- عدم ایجاد هر گونه تغییر در ساختار مولکولی فلزات
- قابلیت برش در سایزها و اشکال مختلف
- کاهش ضایعات
- انعطاف پذیری بیشتر
- کیفیت سطحی مناسبی
- یکسان بودن قطعات برش خورد
- عدم تولید هیچ گونه گاز سمی در هنگام برش
علاوه بر مزایای ذکر شده، روش سرد معایبی را نیز به دنبال دارد. به عنوان نمونه به لحاظ اقتصادی، هزینه های بالایی را در پی خواهد داشت؛ مثلا روش سرد نیازمند دستگاه های مخصوصی است که خود هزینه های زیادی را به بار می آورد. همچنین نگهداری و سرویس های دوره ای ابزار آلات برشکاری نیز مستلزم صرف هزینه است. دیگر این که برای انجام این روش، حضور نیروی متخصص و تکنسین ازضروریات خواهد بود.
دستگاه برش واتر جت
در این روش، برش مواد سخت به وسیله موتورهای پرفشار آبی انجام می شود. البته از این روش علاوه بر برش سنگ، برای برش میلگرد و فلزات نیز استفاده می شود. دستگاه واترجت به دلیل برخورداری از مزایای زیر در مدت زمان محدود طرفداران زیادی پیدا کرده است. از جمله ویژگی های برتر این روش عبارتند از:
- دقت و سرعت بالای دستگاه واترجت
- کارکرد اتومات آن
دستگاه برشی اره نواری
این دستگاه قطعات ضخیم را با دقت بالا برش می دهد. فرآیند کار اره نواری به صورتی است که ابتدا به کمک الکتروموتور، نوار اره به چرخش در می آید؛ در ادامه قطعه با استفاده از جک هیدرولیکی حرکت داده می شود تا برش کاری انجام گیرد. از مزایای این دستگاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عملیات برش کاری به صورت اتوماتیک انجام می شود.
- این دستگاه از قابلیت برنامه ریزی برخوردار است.
- قطعات به صورت زاویه دار برش داده می شوند.
- هنگام کار و استفاده از این دستگاه ضایعات کاهش می یابد.
دستگاه برشی اره دیسکی
دستگاه اره دیسکی در واقع جایگزین دستگاه پر خطر اره آتشی است. این دستگاه از کیفیت و امنیت بیشتری نیز برخوردار است. دستگاه اره دیسکی به علت تیغ های متنوعی که دارد می تواند به راحتی فلزات را برش دهد.
دستگاه برشی اره دستی
ساده ترین و قدیمی ترین وسیله برای برش میلگرد، استفاده از دستگاه برش اره دستی است. اره ها دارای دندانه های متفاوتی با سایزهای یکسان هستند. در صورتی که میلگرد ضخیم باشد با اره های دندانه درشت و اگر میلگرد نازک باشد با اره های دندانه ریز، برش داده می شود. هنگام استفاده از این دستگاه، میزان نیروی دست انسان بسیار اهمیت خواهد داشت. در این روش قطعات دقیقا به دو قسمت مساوی تقسیم می شوند.
نکته حائز اهمیت در رابطه با اره دستی این است که باید از لوازم و تجهیزات ایمنی استفاده نمود به این علت که خطرات زیادی مثل احتمال تاب برداشتن یا شکستن تیغه در حین کار وجود دارد.
دستگاه برشی اره لنگ
دستگاه برشی اره لنگ ضایعات زیادی تولید می کند و از دقت کمتری نیز برخوردار است. عملکرد این دستگاه در هنگام برش، با عقب و بالا رفتن قطعه انجام می گیرد؛ به همین دلیل است که نسبت به دیگر دستگاه ها کمتر از آن استفاده می کنند.
برش به روش گرم
روش برش گرم به وسیله دستگاه های زیر انجام می گیرد:
- دستگاه برشی پلاسما
- دستگاه تیغ اره های دیسکی (آتشی)
- دستگاه برش لیزری
از مزایای استفاده از روش برش گرم می توان موارد زیر را برشمرد:
- عملیات برش با استفاده از این روش سرعت بالایی دارد.
- زمان برش کاری در این روش کوتاه است.
- هنگام انجام عملیات برش کاری در روش گرم هیچ گونه تراشه ای بر روی آن ایجاد نمی شود.
علاوه بر مزایای ذکر شده، برش به روش گرم دارای معایبی به شرح زیر است:
- تغییر در ساختار مولکولی فولاد و همچنین تغییرظاهری در کناره های محل برش
- عملکرد نامناسب
- دقت کم هنگام کار
- پرتی زیاد
دستگاه برشی پلاسما
این دستگاه با استفاده از مشعل درونی خود، گاز را با سرعت زیاد و به صورت فشرده خارج می کند. دمیدن این گاز سبب می گردد که بین نازل و قطعه کار یک قوس الکتریکی ایجاد شود. این فرایند باعث پلاسمایی شدن گاز خواهد شد. حرارتی حدود ۲۵۰۰۰ درجه سانتی گراد بر روی فلز متمرکز می شود تا نقطه مدنظر بر روی محصول ذوب گردد. استفاده از این دستگاه به علت معایبی چون، وقوع خطا، احتمال برق گرفتگی و تشعشعات زیاد رادیویی، توصیه نمی شود.
دستگاه تیغ اره دیسکی آتشی
هنگام استفاده از این دستگاه، حرارت زیادی در محل برش ایجاد می شود که سبب جدا شدن قطعات خواهد شد. این دستگاه به علت دقت و سرعت بالایی که دارد بر روی ساختار مولکولی آهن آلات تغییرات کمتری به وجود می آورد. تیغه موجود بر روی این دستگاه تقریبا ۴۵۰۰۰ دور در دقیقه می چرخد. باید اضافه کرد که برای حرکت و برش کاری محصول، وجود یک اپراتور ضروری است. این دستگاه برای اپراتور خطرات بسیاری مانند شکسته شدن تیغه اره را به دنبال دارد؛ به همین علت از آن برای برش استفاده نمی کنند.
دستگاه برش لیزری
دستگاه برش لیزری را برای سوزاندن و ذوب کردن استفاده می کنند. لازم به ذکر است که کمترین آسیب به فلزات در روش برش لیزری صورت می گیرد. لیزرها انواع مختلفی چون فیبری، گازی، جامد و شیمیایی دارند. در بخش صنعت تنها از لیزرهای جامد و گازی استفاده می کنند.
برترین تولید کنندگان میلگرد
تولید میلگرد در ایران به بیش از نیم قرن پیش بر می گردد. از آن زمان تا کنون، روز به روز طبق استانداردهای جهانی، تولید میلگرد پیشرفت چشمگیری داشته است. کارخانه های مهمی در کشورمان در تولید این محصول پر مصرف فعال هستند.از کشور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مجتمع فولاد خراسان (نیشابور)
کارخانه فولاد آذربایجان (میانه)
صنایع فولاد بردسیر کرمان
مجتمع فولاد آناهیتا گیلان
مجتمع فولاد روهینا جنوب
مجتمع فولاد بافق
کارخانه ظفر بناب
صنایع فولاد کاوه تیکمه داش
کارخانه جهان فولاد سیرجان
کارخانه سرمد ابرکوه یزد
کارخانه فولاد آلیاژی ایران
فولاد خرمدشت تاکستان
کارخانه فولاد کویر کاشان
برخی از تولیدکنندگان میلگرد تقاضای بیشتری نسبت به سایر تولیدکنندگان دارند.
بهترین زمان خرید میلگرد
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که بهترین زمان خرید میلگرد چه وقتی است؟ در واقع نمی توان به این سوال جواب قاطعی داد زیرا خرید آهن آلات مستلزم در نظر گرفتن عوامل متعددی است؛ اما ما در اینجا به چند مورد مهم اشاره می کنیم.
ابتدا باید زمان مورد نیاز برای خرید را بررسی کنید. اگر زمان کافی وجود دارد، پس بهتر است عجله نکنید و با دقت روند قیمتی میلگرد را مورد توجه قرار دهید؛ در صورت عدم برخورداری از دانش لازم در زمینه تحلیل قیمت ها، می توانید از متخصصان امر کمک بگیرید. توصیه می کنیم که برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر به مقاله “” مراجعه کنید.
قیمت میلگرد
همانطور که می دانید نمی توان قیمت ثابتی را برای این محصول تعیین کرد. همواره قیمت ها بسته به عوامل مختلف مانند شرایط داخلی کشور، نرخ ارز و ارزش آن و حتی بر اساس فصول سال دچار تغییر می شوند. از این رو نیاز است حتما قبل ازخرید با کارشناسان فروش آهن کیتا مشورت کنید.
بندیل میلگرد
یکی از موارد مهم در حمل و نقل میلگردها، بسته بندی آن ها است. از روش های بسته بندی، می توان به استفاده از بندیل اشاره نمود. تنها برخی از محصولات از جمله میلگرد و لوله های نازک، با این روش بسته بندی می شوند. در واقع می توان گفت بسته بندی میلگردها با بندیل یک روش اقتصادی مناسب است. باید اضافه کرد که ظرفیت بسته بندی هر دسته از میلگردها در کارخانه های مختلف، متفاوت خواهد بود.
نکات طلایی حمل و نقل میلگرد
در عوامل زیادی از جمله حجم میلگرد خریداری شده و نوع حمل و نقل آن تاثیر گذار خواهند بود. هزینه پایین حمل و نقل میلگرد از فاکتورهای بسیار مهم برای خریداران است. که در بیشتر موارد، حمل و نقل جاده ای از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه به نظر می رسد. از دیگر عوامل تاثیرگذار بر هزینه ها می توان به مسافت حمل میلگردها از مبدا تا مقصد اشاره کرد. پس توصیه می شود در هنگام خرید میلگرد به این نکته توجه کنید که کارخانه مورد نظر، نسبت به مقصد شما مسافت کمی داشته باشد.
جمع بندی
همانطور که در این مطلب اشاره کردیم، میلگردها به دو دسته کلی آجدار و ساده تقسیم بندی می شوند. میلگرد بدون آج را میلگرد ساده و میلگردی که در لبه های آن دارای برآمدگی هایی باشد را میلگرد آجدار می نامیم. میلگردها معمولا برای افزایش مقاومت بتن و تقویت فونداسیون به کار می روند؛ به بیان دیگر می توان گفت که عمده کاربرد میلگرد در صنعت ساختمان سازی است.
لازم است برای نگهداری و جلوگیری از زنگ زدن، میلگردها را در مکانی انبار کرد که در معرض مستقیم نور آفتاب و رطوبت نباشند. در رابطه با قیمت میلگرد باید گفت که بسته به عوامل مختلفی مانند نرخ ارز و شرایط داخلی کشور، دستخوش تغییرات خواهد شد؛ بنابراین نمی توان قیمت ثابتی را برای این مقطع فلزی پیش بینی و تعیین نمود.
سوالات متداول انواع میلگرد و کاربرد آن در صنعت ساخت و ساز
میلگرد یکی از مصالح مهم در صنعت ساخت و ساز محسوب می شود. در واقع این محصول یک مقطع فولادی است که برای جبران مقاومت کششی پایین بتن مورد استفاده قرار می گیرد.
میلگردها به چند دسته تقسیم می شوند؟
میلگردها از لحاظ ظاهری به ۳ دسته ساده، آجدار و کلاف تقسیم می شوند. از نظر نوع نیز آن ها را به ۶ دسته اروپایی، فولاد کربن، اپوکسی پوشش داده شده، گالوانیزه، فایبرگلاس لیمر و فولاد ضدزنگ تقسیم بندی می کنند.
قیمت میلگرد به چه عواملی وابسته است؟
قیمت میلگرد به عوامل متفاوتی بستگی دارد و بسته به شرایط کشور و ارز، ارزش آن می تواند روز به روز تغییر کند.
نقش میلگرد در سازه ها چیست؟
میلگرد از سازه ها در مقابل نیروهای کششی محافظت می کند و باعث تقویت بتن می شود.