آیین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار
ماده 1- به منظور تامین مشارکت کارگران و کارفرمایان و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور در کارگاههای مشمول و همچنین پیشگیر ی از حوادث و بیماری های ناشی از کار ، حفظ و ارتقای سلامتی کارگران و سالم سازی محیط های کار ، تشکیل کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار با رعایت ضوابط و مقررات مندرج دراین آیین نامه درکارگاههای کشور الزامی است .
ماده 2- کارگاههایی که دارای 25 نفر کارگر باشند ، کارفرما مکلف است کمیته ای به نام کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاه با اعضای ذیل تشکیل دهد.
1- کارفرما یا نماینده تام الختیار او
2- نماینده شورای اسلامی کار یا نماینده کارگران کارگاه
3- مدیر فنی و در صورت نبودن او یکی ار سر استادان کارگاه
4- مسئول حفاظت فنی
5- مسئول بهداشت حرفه ای
تبصره 1- مسئول حفاظت فنی می بایستی ترجیحا از فارغ التحصیلان بهداشت حرفه ای یا پزشک عمومی مورد تایید مرکز بهداشت شهرستان باشد .
تبصره 3- اعضا کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار با هزینه کارفرما بایستی در برنامه های آموزشی و بازآموزی مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار که توسط ارگانهای ذیربط برگزار می گردد شرکت نمایند.
تبصره 4- در کارگاههایی که بین 25 تا 100 نفر کارگر داشته باشند در صورتیکه که یک یا دو نفر از اعضای کمیته د رکارگاه حضور نداشته باشند جلسه کمیته با حداقل سه نفر از افراد مذکور تشکیل می گردد مشروط برآنکه در این کمیته مسئول حفاظت فنی یا مسئول بهداشت حرفه ای حضور داشته باشد .
ماده 3 – در کارگاههایی که کمتر از 25 نفر کارگر دارند و نوع کار آنها ایجاب نماید با نظر مشترک و هماهنگ بازرس کار و کارشناس بهداشت حرفه ای محل ، کارفرما مکلف به تشکیل کمیته مزبور خواهد بود.
تبصره 1- دراین گونه کارگاهها با سه نفر از اعضا به شرح زیر تشکیل می گردد:
1- کارفرما یا نماینده تام الختیار او
2- نماینده شورای اسلامی یا نماینده کارگران کارگاه
3- مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه ای
تبصره 2- صلاحیت مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه ای برای این گونه کارگاهها باید به تایید اداره کار و مرکز بهداشت محل برسد .
تبصره 3- در کلیه کارگاههایی که کمیته حفاظت فنی و بهداشتی کار با سه نفر تشکیل می گردد مسئول حفاظت فنی و بهداشت حرفه ای می تواند یک نفر باشد مشروط بر آنکه پس از آموزشهای لازم با هزینه کارفرما توسط مرکز بهداشت و با اداره کار محل حسب مورد تشکیل می گردد شرکت نموده و گواهی نامه لازم را دریافت نماید .
ماده 4 – جلسات کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار باید لااقل هر ماه یک بار تشکیل گردد و در این جلسه خود نسبت به انتساب یک نفر دبیر از میان اعضاءکمیته اقدام نمایند . تعیین زمان تشکل جلسات و تنظیم صورتجلسات کمیته به عهده دبیرجلسه خواهدبود.
تبصره 1- در مواقع ضروری یا زودتر از موعد با پیشنهاد مدیر کارخانه یا مسئول حفاظت فنی و یا مسئول بهداشت حرفه ای کمیته تشکیل خواهد شد .
تبصره 2- در صورتیکه حفاظت فنی و بهداشت کار احتمال وقوع حادثه یا بیماری ناشی از کار را برای کارگاه تشخیص دهد باید فورا اقدام به تشکیل جلسه نموده و موارد را ضمن اعلام به کارفرما به اداره کار و مرکز بهداشت مربوطه اعلام نماید.
تبصره 3- کارفرما مکلف است یک نسخه از تصمیمات کمیته مذکور و همچنین صورتجسات تنظیم شده را به اداره کار و مرکز بهداشت مربوطه ارسال نماید.
ماده 5- وظایف کمیته فنی و بهداشت کار به شرح ذیل است :
1- طرح مسائل و مشکلات حفاظتی و بهداشتی در جلسات کمیته و ارائه پیشنهادات لازم به کارفرما جهت رفع نواقص وسالم سازی محیط کار
2- انعکاس کلیه ایرادات و نواقص حفاظتی و بهداشتی پیشنهادات لازم جهت رفع آنها به کارفرمای کارگاه
3- همکاری و تشریک مساعی یا کارشناسان بهداشت حرفه ای و بازرسان کار جهت اجرای مقررات حفاظتی و بهداشت کار
4- توجه و آشناسازی کارگران نست به رعایت مقررات و موازین بهداشتی و حفاظتی در محیط کار
5- همکاری با کارفرما درتهیه دستورالعملهای لازم برای انجام کار مطمئن ، سالم و بدون خطر و همچنین استفاده صحیح از لوزام وتجهیزات بهداشتی و حفاظتی در محیط کار
6- پیشنهاد به کارفرما جهت تشویق کارگرانی که در امر حفاظت فنی و بهداشت کار علاقه و جدیت دارند
7- پیگیری لازم به منظور تهیه و ارسال صورتجسات کمیته و همچنین فرمهای مربوط به حودث ناشی از کار و بیماری های ناشی از کار به ارگانهای ذیربط
8- پیگیری لازم در انجام معاینات قبل ازاستخدام و معاینات ادواری به منظور پیشگیری از ابتلا کارگران به بیماری های ناشی از کار و ارائه نتایج حاصله به مرکز بهداشت مربوطه
9- اعلام موارد مشکوک به بیماری های حرفه ای از طریق کارفرما به مرکز بهداشت مربوطه و همکاری در تعیین شغل مناسب برای کارگرانیکه به تشخیص شورای پزشکی به بیماری های حرفه ای مبتلا شده و یا در معرض ابتلا آنها قرار دارند .( موضوع تبصره 1 ماده 92 قانون کار )
10- جمع آوری آمارو اطلاعات مربوطه از نقطه نظرمسائل حفاظتی و بهداشتی و تنظیم و تکمیل فرم صورت نواقص موجود در کارگاه
11- بازدیدو معاینه ابزارکار ، وسایل حفاظتی و بهداشتی در محیط کارو نظارت بر حسن استفاده از آنها
12- ثبت آمار حوادث وبیماری های ناشی از کار کارگران وتعیین ضریب تکرار و ضریب شدت سالانه حوادث
13- نظارت بر ترسم نمودار میزان حوادث و بیماری های حرفه ای و همچنین نصب پوستر ها آموزشی بهداشتی و حفاظتی در محیط کار
14- اعلام کانونهای ایجاد خطرات حفاظتی وبهداشتی در کارگاه
15- نظارت بر نظم وترتیب و آرایش مواد اولیه و محصولات و استقرار ماشی آلات و ابزار کار به نحو صحیح وایمن و همچنین تطابق صحیح کار و کارگر در محیط کار
16- تعیین خط مشی روشن و منطبق با موازین حفاظتی وبهداشتی بر حسب شرایط اختصاصی هر کارگاه جهت حفظ و ارتقاء سطح بهداشت و ایمنی محیط کار و کارگر در محیط کار
17- تهیه و تصویب وصدوردستورالعملهای اجرایی حفاظتی و بهداشتی جهت اعمال در داخل کارگاه در مورد پیشگیری از ایجاد عوارض و بیماری های ناشی از عوامل فیزیکی ، شیمیایی . ارگونومیکی ، بیولوژیکی ، و روانی محیط کار
ماده 6- وجود کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار مسئولین حفاظت و بهداشت حرفه ای در کارگاه به هیچ وجه رافع مسئولیتهای قانونی کارفرما در قبال مقررا ت وضع شده نخواهد بود .
ماده 7 – این آیین نامه در 7 ماده و 10 تبصره به استناد ماده 93 قانون کار جمهوری اسلامی ایران توسط وزاتخانه های کار، امور اجتماعی و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی تهیه شده و در تاریخ 15/4/74 به تصویب وزرای کار و امور اجتماعی و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسید.
قوانین ایمنی کار در کارخانه و حفظ سلامت کارگران هنگام کار با تجهیزات
همان‌طور که میدانیم اغلب کارخانه‌های تولیدی به عنوان محیط‌های شغلی با ریسک بالا در نظر گرفته می‌شوند. اما اگر کارخانه برنامه ایمنی کار مناسبی داشته باشد دیگر یک محیط پر خطر نخواهد بود.
تدوین یک برنامه ایمنی برای یک کارخانه مانند ایجاد قوانین ایمنی برای سایر مشاغل، کار چندان سختی نیست. درواقع، موفقیت هر برنامه ایمنی به نظارت دقیق کارفرما در آن شرکت یا کارخانه بستگی دارد. فرهنگ توجه به نکات ایمنی نشانه حرفه‌ای بودن یک مدیر ارشد در محیط کار است.برای تهیه ماسک تمام صورت لطفا کلیک کنید.
داشتن یک برنامه ایمنی قوی در یک کارخانه خسارات ناشی از خطرات و حوادث در تجهیزات و افراد را کاهش می‌دهد که این خود به ارتقای کیفیت تولید و موفقیت کارخانه کمک می‌کند. بنابراین، کارفرمایانی که به دنبال گسترش کار و تولیدات خود هستند، در قدم اول می‌بایست ایمنی محیط کار را مورد توجه قرار دهند. در ادامه با مواردی که در جهت تأمین ایمنی محیط کار در یک کارخانه، ضروری است می‌پردازیم.
مواردی که در جهت تأمین ایمنی محیط کار در یک کارخانه، ضروری است
آموزش کارگران توسط یک کارشناس ایمنی کار
قبل از هر چیز، آموزش و آماده‌سازی کارگران برای دریافت یک پست شغلی لازم و ضروری است. بنابراین، در هنگام شروع کار در یک کارخانه، می‌بایست کلیه کارگرانی که نیاز به آموزش دارند این دوره‌های آموزشی را به پایان برسانند.
کارشناس ایمنی کار باید در صورت لزوم به صورت منظم کلاس‌های آموزش ایمنی سالانه برای همه کارگران برگزار کند. می‌بایست به کارگران مسیرهای خروج اضطراری از کارخانه در مواقع بروز خطر نشان داده شود. همچنین باید نحوه خاموش کردن سریع ماشین‌آلات در شرایط حساس و طریقه استفاده از کپسول‌ها و شیلنگ‌های آتش‌نشانی را آموزش داد.
شناسایی خطرات احتمالی و رفع آنها
کارشناس ایمنی وظیفه دارد از محیط کارخانه به طور مکرر بازرسی کند تا خطرات احتمالی که پیش روی کارگران است را شناسایی و جهت رفع و اصلاح آنها اقدام نماید. بنابراین یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در جهت ارتقای ایمنی کار در محیط کارخانه صورت می‌گیرد رفع زمینه ایجاد خطرهای غیرضروری در محیط کارخانه است.
درواقع ایمن نگه داشتن کارگران به حفظ امنیت منافع کارخانه و اعتبار تجاری آن نیز کمک می‌کند. همچنین وقوع صدمات بیش‌ازحد سبب کاهش بازده کار شده چراکه اگر کارگران نگران ایمنی خود باشند، نمی‌توانند از همه توان و ظرفیت خود در محیط کار استفاده کنند.
بنابراین حفظ سلامتی و ایمنی کارگران در محیط کار درواقع سرمایه‌گذاری مضاعف در تجارت است که سبب بازدهی بیشتر تولید می‌شود. باید در مناطق حساس علائم هشدار نصب شود و به کارگران دستور داده شود در لحظه ورود به این اماکن از تجهیزات ایمنی لازم همچون پوشش مناسب، کلاه ایمنی، دستکش، عینک و گوش‌گیر و… استفاده کنند.
دستورالعملهای ایمنی کار در محیط کارخانه
اما دستورالعمل‌هایی که می‌توان در برنامه ایمنی کار یک کارخانه تدوین کرد به‌طورکلی شامل موارد زیر می‌باشد:
- دستورالعملهای مربوط به ایمنی کارگران
_ کلیه کارکنان هنگام کار در محل کار خود از همچون ، لباس کار مخصوص، پیشبند، ، و … استفاده کنند.
_ منع پوشش لباس‌های گشاد یا استفاده از جواهرات برای کارگرانی که در اطراف ماشین‌آلات متحرک کار می‌کنند.
_ همه کارگرانی که در اطراف ماشین‌آلات در حال کار هستند باید موهای خود را کوتاه نگه دارند یا موهای بلندشان را ببندند.
_ کارگرانی که آموزشهای لازم جهت کار با تجهیزات خاص و پیچیده را ندیده‌اند از کار با چنین ماشین‌آلاتی منع شوند.
_ وظایف کار هر شخص به درستی به او تفهیم شده باشد.
_ هر کسی که تحت تأثیر مواد مخدر یا الکل باشد فوراً از کار در کارخانه منع شود.
_ کارشناس ایمنی کار کارخانه باید در هر رده شغلی تجزیه‌وتحلیل لازم پیرامون وجود را داشته و آموزشهای لازم در شناساندن این خطرات و روش‌های رفع آنها به کارگران را ارائه نمایند.
- دستورالعملهای مربوط به محیط کار
_ کلیه ابزارهایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند به‌جای اولیه خود بازگردند و در محیط رها نشوند.
_ کلیه تجهیزات، ابزار و ماشین‌آلات تمیز و سالم نگه داشته شوند و در صورت بروز هرگونه نقص بلافاصله به واحد تعمیر و نگهداری گزارش داده شود.
_ کتابچه راهنمای دستورالعمل استفاده از ماشین‌آلات باید به‌راحتی در دسترس همگان باشد.
_ تمام تجهیزات و ماشین‌آلات باید در صورت عدم استفاده خاموش شوند.
_ ضروری است تمام پرس‌ها و ماشین‌آلات به دو دسته مجهز باشند تا انگشتان و دست‌ها از قسمت متحرک و پر خطر دور شوند.
_ هر پست شغلی باید دارای یک چک‌لیست ایمنی باشد تا کارگر از طریق آن بتواند بررسی‌های لازم جهت کسب اطمینان از ایمنی کار را داشته باشد.
_ تمام ماشین‌آلات مجهز به محافظ‌های ایمنی باشد.
_ تمام قسمت‌های مختلف محیط کار باید از برخوردار باشد.
_ محیط کارخانه تمیز و منظم نگه داشته شود.
وجود یک برنامه ایمنی کار قوی سبب افزایش سود بهرهوری می‌شود
دکتر ربکا شافر، رئیس موسسه آماکس و متخصص در زمینه امور جبران خسارت کارگران معتقد است همکاری با کارفرمایان برای ارتقای ایمنی در محیط، ایجاد یک نفع دو سویه برای کارگران و کارفرمایان است.
او بر این باور است با کاهش هزینه‌های جبران خسارت کارگران در نتیجه پیاده‌سازی قوانین ایمنی در محیط کار، علاوه بر حفظ سلامت کارگران مشغول به کار، سود بهرهوری کارخانه افزایش می‌یابد و هزینه‌های جانبی کمتری بر درامد خالص تولید تحمیل می‌شود.
همچنین با ایجاد امنیت شغلی کارگران در محیط کار، مدیریت آن کارخانه کمتر مورد هجمه‌های اجتماعی و انجمن‌های حفظ حقوق کارگران قرار گرفته و در نتیجه این حسن اعتبار در نام برند تولیدات یک کارخانه می‌تواند در روند فروش بهتر محصولات و افزایش سود بهرهوری نیز مؤثر باشد.
هنگامی که یک کارگر در محیط کار خود در امینت کامل باشد با روحیه و نشاط بیشتری به کار خود ادامه می‌دهد در نتیجه بازده کاری بهتری خواهد داشت. به‌طورکلی می‌توان گفت افزایش ایمنی در محیط کار یک اصل مهم و ضروری برای ارتقا و پیشرفت یک برند در بازار رقابت است.