ترکه چیست؟
در تعریف اینکه ترکه چیست باید گفت وقتی فردی فوت می کند اموال و دارایی هایی از او به جا می ماند که آن را ترکه می گویند. به عبارتی هر آنچه فرد در طول حیاتش به دست آورده اعم از بدهی ها، مطالبات و اموال که بعد از فوت وی به بازماندگان او منتقل می شود ترکه یا ماترک نام دارند. وکیل طلاق و ارث می گوید که ترکه از منظر علم حقوق دارای دو جزء است که عبارت اند از:
- جزء مثبت ترکه
- جزء منفی ترکه
ترکه در اصطلاح حقوقی به “دارایی” به جا مانده از متوفی گفته می شود که خالص و تصفیه شده نیست . به این معنا که شامل طلبها و دیون متوفی می باشد . از آنجائیکه در حقوق ایران ، دیون به ترکه تعلق می گیرد ، ابتدا باید دیون و واجبات مالی متوفی پرداخت گردد . تصفیه ترکه نیز به معنای اخراج دیون و وصایا از ترکه می باشد که در این صورت آنچه از متوفی به جا می ماند (ترکه خالص) میان وارثان تقسیم می گردد .
جزء مثبت ترکه چیست؟
این جزء شامل اموال اعم از مال منقول و غیر منقول، مطالباتی که فرد از دیگران داشته است می شود.
جزء منفی ترکه چیست؟
این جزء شامل بدهی هایی است که از فرد متوفی بجا مانده است. همچنین می تواند شامل قراردادها و تعهداتی باشد که باید از محل دارایی های وی تامین و پرداخت گردد.
مفهوم انتقال ترکه
انتقال ترکه که عموم مردم آن را با عنوان ارثیه می شناسند امری قهری بوده و با فوت شخص تحقق می یابد اصولاً ترکه متوفی به ورثه اش منتقل می شود مگر اینکه متوفی ورثه ای نداشته باشد که در این صورت ارث به دولت تعلق می گیرد. باید توجه داشت که مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی پس از ادای حقوق و دیونی که بر ترکه میت تعلق گرفته است مستقر می گردد.
به عبارتی دیگر ابتدا باید اقدامات قانونی برای تحریر و تسویه ترکه انجام گیرد و بدهی های متوفی پرداخت شود و اگر ماترکی باقی بماند با توجه به سهم الارث وراث و وصیت متوفی تقسیم می گردد. برای اطلاعات بیشتر به وکیل طلاق توافقی در تهران مراجعه فرمایید.
دادخواست تقسیم ماترک متوفی و دستور فروش آن، دادخواستی بوده که به موجب آن، هریک از وراث، می توانند از دادگاه، تقاضای صدور حکم، مبنی بر تقسیم ترکه و دستور فروش ترکه مشاعی را داشته و بهتر است که این دادخواست را با دانلود فرم نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی و الگو برداری از آن، تنظیم کنند تا از رد دادخواست، جلوگیری شود.
یکی از آثار و تبعات حقوقی فوت، ارث است. ارث، در معنای عام آن، یعنی، انتقال قهری ماترک متوفی، به وراث او و ارث در معنای خاص آن، یعنی، ماترک، اموال و دارایی، دیون و طلب هایی که از متوفی، باقی مانده و به کسانی که وارثان قانونی او هستند، به موجب ارث، تعلق می گیرد.
وراث متوفی می توانند، در مورد نحوه تقسیم ارث، با یکدیگر توافق نمایند و در صورت عدم توافق، هریک از وراث یا اشخاص ذی نفع، می توانند، با داشتن گواهی انحصار وراثت، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کرده و با ثبت دادخواست تقسیم ترکه که تکمیل آن، باید، بر اساس نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی، صورت گیرد، از دادگاه بخواهند، در خصوص تقسیم ارث، تعیین تکلیف کند.
از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص دادخواست تقسیم ماترک متوفی صحبت کرده، نمونه ای از آن را ارائه داده و لینک دانلود فرم آن را در اختیار متقاضیان این امر، بگذاریم، سپس، نکاتی را درباره نحوه نگارش و تنظیم این دادخواست، همچنین، دادخواست تقسیم ترکه و دستور فروش آن، بگوییم. جهت کسب اطلاعات بیشتر، در خصوص این موضوع، با ما همراه باشید.
دادخواست تقسیم ماترک چیست؟
قبل از ارائه نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی، ابتدا باید، توضیح دهیم که دادخواست تقسیم ماترک چیست، ماترک در علم حقوق، یعنی چه و تقسیم ترکه یا ماترک، به چه معنا است؛ سپس، نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی را ارائه کرده و فایل دانلود فرم آن را در اختیار متقاضیان دانلود این برگ قضایی، قرار دهیم.
ماترک یا ترکه، عبارت است از هر مال منقول یا غیر منقول و هر دارایی ای که از فرد فوت شده، پس از مرگ او، بجا می ماند. مقصود از دارایی در ترکه، تمام بدهی ها، دیون، طلب ها و حقوقی می باشد که متوفی داشته و از او، باقی مانده است.
از آنجا که به موجب قواعد ارث، ترکه متوفی، به وراث او می رسد، وراث می توانند، نسبت به تقسیم ارث بجا مانده از متوفی، با یکدیگر، توافق کنند و با توافق و تنظیم یک تقسیم نامه، تمام آنچه از متوفی، باقی مانده، اعم از بدهی ها، اموال، طلب ها و سایر موارد را میان خود، به تساوی یا به نسبت تقسیم نمایند.
اما، گاهی وراث، قادر به توافق با یکدیگر نبوده و به علت یا وجود فردی محجور، در بین وراث، تمایل به طی کردن روند قانونی تقسیم ارث دارند. در چنین شرایطی، هر یک از وراث یا تمامی آن ها یا هر آنکس که ذی نفع بوده و یا به موجب وصیت نامه، ارث می برد، می تواند، با داشتن گواهی انحصار وراثت و با ثبت دادخواست تقسیم ترکه، بر اساس نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی، از دادگاه، بخواهد، در این خصوص، تعیین تکلیف، نماید.
بنابراین، دادخواست تقسیم ماترک متوفی، دادخواستی است که به موجب آن، وراث یا افراد ذی نفع، از دادگاه صالح، تقاضای صدور حکم، بر تقسیم ترکه متوفی را دارند و همانگونه که گفتیم، ثبت این دادخواست، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، صورت می گیرد و داشتن گواهی انحصار وراثت و اطلاعات سایر وراث، برای ثبت آن، لازم است.
نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی
با توجه به اینکه بهتر است، تنظیم دادخواست تقسیم ارث، بر اساس نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی، صورت گیرد، در این بخش از مقاله، قصد داریم، یک نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی را ارائه کرده و سپس، فایل دانلود فرم این دادخواست را در اختیار متقاضیان دانلود آن، قرار دهیم. نمونه دادخواست تقسیم ماترک متوفی، مطابق متن زیر است:
مشخصات خواهان: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس و شغل
خوانده : نام، نام خانوادگی، حتی الامکان، شماره ملی، آدرس و شغل
خواسته : صدور حکم مبنی بر تقسیم ترکه متوفی
دلایل و منضمات دادخواست : گواهی انحصار وراثت و سایر دلایل و منضمات
شرح دادخواست :
ریاست محترم دادگاه
احتراما، به استحضار می رساند، اینجانب……… ………….. به شماره ملی ………….. به موجب شماره ………. صادره از شورای حل اختلاف ………………….. که به پیوست، ضمیمه می گردد، فرزند مرحوم…………………. بوده و ایشان، علاوه بر بنده، دو فرزند دیگر، به نام های……….. و ……………. نیز داشته اند و ما سه نفر، وراث شرعی و قانونی مرحوم، می باشیم.
نظر به اینکه بنده و سایر وراث، در تقسیم ماترک به جا مانده از پدر مرحوم مان، اختلاف داریم، به موجب این دادخواست، از این مرجع محترم، تقاضای صدور حکم، مبنی بر تقسیم ترکه متوفی، مستدعی است.
با تشکر و تجدید احترام
نمونه دیگر تقسیم ماترک
ریاست محترم مجتمع قضایی نام شهرستان محل اقامت متوفی
با سلام احتراماً به استحضار می رساند:
شادروان فرزند مورث قانونی در تاریخ در محل اقامت دائمی خود در در گذشته اند و اینجانب به شماره شناسنامه و خوانده/ خواندگان به ترتیب به شماره های شناسنامه ورثه حین الفوت می باشیم كه گواهی انحصار وراثت صادره به شماره مورخ صادره از شعبه شماره و نام شهرستان مستند قانونی وراثت می باشد. نظر به اینكه ما ترك فیمابین ورثه تقدیم نگردیده است فلذا صدور حكم بر تقسیم ماترك فیمابین ورثه به استناد 300 و 317 قانون امور حسبی مورد استدعاست. در صورتیكه ماترك قابل تقسیم نباشد صدور دستور فروش و تقسیم ثمن حاصله فی مابین ورثه بر اساس حصه های قانونی مندرج در گواهینامه انحصار وراثت فوق الذكر به انضمام كلیه خسارات قانونی و هزینه دادرسی مورد استدعاست.
محل امضاء مهر انگشت
چه کسانی حق درخواست تقسیم ترکه را دارند ؟
1-ولی و وصی و قیم هر وارثی که محجور باشد .
2- امین غائب و جنین
3-کسی که سهمالارث بعضی از ورثه به او منتقل شده است.
4- موصی له
5-وصی راجع به موصی به در صورتی که وصیت به جزء مشاع از ترکه شده باشد .
وکیل تقسیم ترکه به وکالت از هر یک از اشخاص فوق می تواند درخواست تقسیم ترکه نماید .
شرایط درخواست تقسیم ترکه چیست ؟
1- درخواست تقسیم باید کتبی و مشتمل بر امور زیر باشد :
1-1- نام و مشخصات درخواستکننده و متوفی و وکیل درخواست کننده تقسیم ترکه .
2-1-ورثه و اشخاص دیگری که ترکه باید بین آنها تقسیم شود و سهام هر یک .
2- نسبت به درخواست تقسیم ، مرور زمان جاری نیست و کسانی که ذی حق در درخواست تقسیم هستند یا وکیل آنها همه وقت می توانند این درخواست را بنمایند.
3- هر گاه یکی از ورثه ، غائب یا محجور باشد باید ابتدا برای غائب و محجور امین یا قیم معین گردد و پس از آن درخواست تقسیم را تقدیم نمود .
4-در صورتی که صغیری در بین ورثه وجود داشته باشد و قیم وی طرف دعوای تقسیم ترکه قرار گرفته باشد ، مطابق ماده 20 قانون امور حسبی ، نیازی به اقامه دعوا علیه اداره سرپرستی نیست.
مرجع صلاحیتدار برای تقسیم ترکه :
از آنجائیکه ترکه شامل اموال متعدد منقول و غیر منقول و حقوق و مطالبات می باشد ، مرجع صالح رسیدگی به تقسیم ترکه ، “دادگاه” است و از نظر صلاحیت محلی ، مطابق ماده 20 قانون آئین دادرسی مدنی ، دعاوی راجع به ترکه متوفی اگر چه خواسته، دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده در دادگاه محلی اقامه می شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.
مطابق رأی وحدت رویه شماره 719 ـ 20/2/1390 هیئت عمومی دیوان عالی کشور ، هر چند ترکه منحصر به یک مال غیرمنقول با سابقه ثبتی باشد ، باز هم از صلاحیت واحد ثبتی محل وقوع مال خارج می باشد و در صلاحیت “دادگاه” است.
چند نکته در خصوص تقسیم ترکه :
1-هر گاه ترکه ، متعدد باشد ، مانند خودرو ، ملک ، زمین و … ضرورتی ندارد که تقسیم اجباری در تمام آن اموال صورت پذیرد . درخواست کننده می تواند افراز و تقسیم سهم خود را در یکی از آنها بخواهد و بقیه را به همان شکل باقی بگذارد . ماده 596 قانون مدنی نیز در این خصوص بیان می دارد : در صورتی که اموال مشترک متعدد باشد قسمت اجباری در بعضی از آنها ، ملازم با تقسیم باقی اموال نیست.
2- تبصره الحاقی به ماده 946 قانون مدنی در رابطه با ارث زوجه ، نسبت به مواردی که زوج قبل از تصویب تبصره مذکور فوت کرده ولی هنوز ترکه او تقسیم نشده نیز لازم الاجراست.
3- اگر ترکه سرقفلی باشد ، باید در دعوای تقسیم ترکه، مالک عین مستأجره نیز در زمره خواندگان قرار گیرد در غیر اینصورت نسبت به آن ، قرار عدم استماع دعوا صادر می گردد.
4- در صورت غیر قابل تقسیم بودن ترکه، دادگاه به استناد ماده 317 قانون امور حسبی ، باید دستور فروش ترکه را صادر نماید و نمی تواند رأی بر بطلان دعوا صادر کند .
5- اگر در جریان رسیدگی به دعوای تقسیم ترکه و افراز ، از سوی بعضی از وراث ، ادعایی در خصوص مالکیت مال موضوع تقسیم یا افراز طرح گردد ، این ادعا ماهیت ترافعی دارد و ابتدا باید در مورد این ادعا ، دادخواست تقدیم و رای صادر شود و سپس به موضوع تقسیم یا افراز رسیدگی شود.
6- دادگاه در مقام تقسیم ترکه ، مستنداً به ماده 322 قانون امور حسبی ، بایستی آنچه به عنوان وصیت و دیون متوفی تشخیص می دهد از ماترک ، خارج نماید و نسبت به تقسیم مابقی آن اقدام نماید و نمی تواند به دلیل عدم استخراج وصیت و دیون از ترکه ، از تقسیم ترکه خودداری کند .
7-از آنجائیکه ماهیت تقسیم ، تمیز حق است نه انتقال مالکیت ، قانون مدنی ، تقسیم ترکه پیش از تصفیه دیون را منع نکرده است . این تقسیم حقی از طلبکاران ضایع نمی کند زیرا ترکه همچنان وثیقه آنها است و می توانند از هر بخش که باقی مانده باشد ، در صورت لزوم طلب خود را بردارند . به بیان دیگر ، تقسیم ترکه ، نافذ است ولی برای از بین بردن وثیقه طلبکاران اثر ندارد . ماده 606 قانون مدنی ، در بیان اثر این وضع حقوقی و تأمین حقوق طلبکاران مقرر کرده است :
هر گاه ترکه میت قبل از اداء دیون تقسیم شود و یا بعد از تقسیم معلوم شود که بر میت دینی بوده است طلبکار باید به هر یک از وراث به نسبت سهم او رجوع کند و اگر یک یا چند نفر از وراث معسر شده باشد طلبکار می تواند برای سهم معسر یا معسرین نیز به وارث دیگر رجوع نماید .
به نقل از: کانون وکلای آمریکا