اکسپت مقاله یعنی چی

معنی و مفهوم اکسپت مقاله چیست

اکسپت مقاله به معنای پذیرش نهایی و تایید علمی یک مقاله توسط مجله یا کنفرانس پس از گذراندن موفقیت‌آمیز فرایندهای داوری و ویرایش است که گامی حیاتی برای چاپ و انتشار آن محسوب می‌شود.

فرایند چاپ یک مقاله علمی مسیری پر پیچ و خم است که از نگارش اولیه آغاز شده و پس از ارسال به یک نشریه معتبر وارد مراحل مختلفی از بررسی و ارزیابی می‌شود. نقطه اوج این مسیر لحظه‌ای است که نویسنده خبر “اکسپت” یا پذیرش مقاله‌اش را دریافت می‌کند. این کلمه کلیدی نه تنها نشان‌دهنده کیفیت و اعتبار علمی کار پژوهشگر است بلکه دروازه‌ای برای به اشتراک‌گذاری یافته‌های او با جامعه علمی جهانی محسوب می‌شود. درک صحیح از مفهوم اکسپت مراحل منجر به آن و انواع تصمیماتی که ممکن است توسط سردبیر و داوران اتخاذ شود برای هر پژوهشگری که قصد انتشار دستاوردهای خود را دارد امری ضروری است. این فرایند شامل جزئیات و نکات دقیقی است که آگاهی از آن‌ها می‌تواند شانس موفقیت در پذیرش مقاله را به طرز چشمگیری افزایش دهد.

معنی و مفهوم اکسپت مقاله چیست

اکسپت مقاله به زبان ساده به معنای پذیرفته شدن و تایید نهایی دست‌نوشته علمی شما برای چاپ در یک مجله یا مجموعه مقالات کنفرانس است. این مرحله پایانی از فرایند ارزیابی دقیق و چندمرحله‌ای است که هر مقاله علمی پیش از انتشار پشت سر می‌گذارد. وقتی یک مقاله اکسپت می‌شود یعنی هیئت تحریریه مجله و داوران متخصص در آن حوزه کیفیت علمی اصالت روش‌شناسی و اهمیت یافته‌های آن را تایید کرده‌اند و تشخیص داده‌اند که محتوای مقاله با حوزه موضوعی (اسکوپ) و استانداردهای علمی نشریه همخوانی کامل دارد. اکسپت نتیجه موفقیت‌آمیز عبور از فیلترهای سخت‌گیرانه‌ای است که برای تضمین اعتبار و کیفیت انتشارات علمی اعمال می‌شوند. برای نویسنده دریافت خبر اکسپت پاداش ماه‌ها یا حتی سال‌ها تلاش پژوهشی و نگارشی است. این تایید نه تنها اعتبار علمی فرد را افزایش می‌دهد بلکه یافته‌های او را در دسترس جامعه علمی جهانی قرار می‌دهد و به پیشرفت دانش در رشته مربوطه کمک می‌کند. به عبارت دیگر اکسپت مقاله مهر تاییدی بر ارزش علمی پژوهش و آمادگی آن برای ورود به چرخه دانش جهانی است. این فرایند از ارسال اولیه مقاله تا دریافت تصمیم نهایی شامل گام‌های مشخصی است که آگاهی از آن‌ها برای هر پژوهشگری حیاتی است.

مراحل قبل از اکسپت مقاله

پیش از رسیدن به مرحله شیرین اکسپت مقاله هر دست‌نوشته علمی مسیری مشخص را طی می‌کند که با آماده‌سازی و ارسال آن به یک نشریه علمی آغاز می‌شود. انتخاب مجله مناسب با توجه به حوزه پژوهش اعتبار نرخ پذیرش و مخاطبان هدف گام اول و بسیار مهمی است. پس از انتخاب مجله نویسنده باید مقاله را با دقت بر اساس راهنمای نویسندگان آن نشریه قالب‌بندی و تنظیم کند. این شامل ساختار مقاله شیوه رفرنس‌دهی شکل‌ها و جدول‌ها است. سپس مقاله به همراه یک نامه پوششی (Cover Letter) که در آن اهمیت و نوآوری پژوهش توضیح داده می‌شود از طریق سامانه آنلاین مجله ارسال (سابمیت) می‌شود. این مرحله “ارسال اولیه مقاله به مجله” نام دارد. پس از ارسال مقاله وارد مرحله “بررسی اولیه توسط سردبیر” می‌شود. در این گام سردبیر یا یکی از اعضای هیئت تحریریه نگاهی اجمالی به مقاله می‌اندازند تا اطمینان حاصل کنند که مقاله از نظر موضوعی در حیطه فعالیت مجله قرار دارد (Scope) از نظر ساختاری و قالب‌بندی با الزامات مجله همخوانی دارد و فاقد مشکلات جدی مانند سرقت علمی آشکار است. اگر مقاله این بررسی اولیه را با موفقیت پشت سر بگذارد و پتانسیل لازم برای داوری را داشته باشد برای فرایند داوری همتا ارسال می‌شود. در غیر این صورت ممکن است در همین مرحله توسط سردبیر رد شود (Desk Reject).

ارسال اولیه مقاله به مجله

اولین قدم در مسیر اکسپت مقاله آماده‌سازی و ارسال دقیق دست‌نوشته به مجله منتخب است. این مرحله با انتخاب هوشمندانه نشریه‌ای آغاز می‌شود که حوزه موضوعی و سطح علمی آن با پژوهش شما همخوانی داشته باشد. پس از انتخاب مطالعه دقیق راهنمای نویسندگان مجله و قالب‌بندی مقاله بر اساس آن امری ضروری است. هر مجله‌ای الزامات خاص خود را برای ساختار مقاله شیوه ارجاع‌دهی فرمت شکل‌ها و جدول‌ها دارد و عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به رد سریع مقاله شود. نگارش یک نامه پوششی حرفه‌ای که در آن به اختصار به اهمیت نوآوری و ارتباط پژوهش شما با حوزه فعالیت مجله اشاره شده نیز بخش مهمی از این مرحله است. در نهایت مقاله به همراه فایل‌های تکمیلی مورد نیاز از طریق سیستم آنلاین ارسال مقالات مجله (Submission System) برای بررسی اولیه ارسال می‌شود. اطمینان از کامل بودن تمامی مدارک و اطلاعات درخواستی در این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است.

بررسی اولیه توسط سردبیر

پس از ارسال مقاله اولین فیلتری که دست‌نوشته شما از آن عبور می‌کند بررسی اولیه توسط سردبیر (Editor) یا ویراستار ارشد مجله است که به آن “Desk Check” نیز گفته می‌شود. هدف از این مرحله ارزیابی سریع مقاله از چند جنبه کلیدی پیش از ورود به فرایند زمان‌بر داوری همتا است. سردبیر ابتدا بررسی می‌کند که آیا موضوع مقاله در حیطه تخصصی و حوزه پوشش (Scope) مجله قرار دارد یا خیر. سپس نگاهی به ساختار کلی قالب‌بندی کیفیت نگارشی اولیه و عدم وجود مشکلات فنی یا اخلاقی آشکار مانند سرقت علمی (با استفاده از نرم‌افزارهای مشابهت‌یاب) می‌اندازد. در این مرحله سردبیر تصمیم می‌گیرد که آیا مقاله از کیفیت و ارتباط لازم برای ارسال به داوران برخوردار است یا خیر. اگر مقاله استانداردهای اولیه مجله را برآورده نکند یا خارج از حوزه موضوعی آن باشد ممکن است در همین مرحله توسط سردبیر رد شود که به آن “Desk Reject” گفته می‌شود. عبور موفقیت‌آمیز از این فیلتر اولیه به معنای ورود مقاله به مرحله داوری همتا است.

فرایند داوری همتا

اگر مقاله از مرحله بررسی اولیه سردبیر عبور کند وارد قلب فرایند ارزیابی علمی یعنی “فرایند داوری همتا” (Peer Review) می‌شود. این مرحله مهم‌ترین گام در تعیین سرنوشت مقاله و اعتبار علمی آن است. در این فرایند سردبیر یا ویراستار تخصصی مجله چندین نفر از متخصصان و صاحب‌نظران برجسته در زمینه موضوعی مقاله را به عنوان داور (Reviewer) انتخاب می‌کند. این داوران که اغلب به‌صورت ناشناس برای نویسنده باقی می‌مانند (بسته به نوع داوری مانند داوری دوسوکور) دعوت به ارزیابی مقاله می‌شوند. پس از قبول داوری “ارسال مقاله برای داوران” صورت می‌گیرد. داوران مقاله را با دقت و به‌طور انتقادی بررسی می‌کنند. تمرکز اصلی داوران بر اصالت پژوهش استحکام روش‌شناسی درستی تحلیل داده‌ها اهمیت یافته‌ها و کیفیت نگارشی مقاله است. آن‌ها نقاط قوت و ضعف مقاله را شناسایی کرده و پیشنهاداتی برای بهبود آن ارائه می‌دهند. پس از اتمام بررسی داوران گزارش مفصلی شامل نظرات پیشنهادات و یک توصیه کلی (مانند پذیرش رد یا نیاز به اصلاحات) را برای سردبیر ارسال می‌کنند. این مرحله “دریافت نظرات داوران” نام دارد و مبنای تصمیم نهایی سردبیر درباره مقاله قرار می‌گیرد.

ارسال مقاله برای داوران

پس از اینکه سردبیر تشخیص داد مقاله از نظر موضوعی و کیفیت اولیه مناسب است گام بعدی ارسال دست‌نوشته برای داوری تخصصی است. در این مرحله سردبیر بر اساس موضوع و محتوای مقاله چندین نفر از متخصصان برجسته و فعال در همان زمینه علمی را شناسایی و از آن‌ها برای داوری مقاله دعوت می‌کند. انتخاب داوران مناسب که دانش و تجربه کافی برای ارزیابی دقیق پژوهش را داشته باشند برای تضمین کیفیت فرایند داوری حیاتی است. پس از اینکه داوران دعوت داوری را پذیرفتند نسخه مقاله معمولاً بدون اطلاعات هویتی نویسنده در سیستم داوری دوسوکور یا یک‌سوکور برای آن‌ها ارسال می‌شود. هدف از ارسال مقاله برای داوران دریافت بازخوردهای تخصصی و انتقادی از سوی همکاران علمی در همان حوزه است تا نقاط قوت و ضعف مقاله به صورت دقیق مشخص شود و سردبیر بتواند بر اساس این نظرات تصمیم آگاهانه‌ای درباره پذیرش یا عدم پذیرش مقاله اتخاذ کند. این مرحله نشانگر اعتماد مجله به جامعه علمی برای ارزیابی و پالایش دانش جدید است.

دریافت نظرات داوران

پس از اینکه داوران فرصت کافی برای مطالعه و ارزیابی دقیق مقاله را داشتند نوبت به “دریافت نظرات داوران” توسط دفتر مجله و سردبیر می‌رسد. هر داور گزارش مفصلی شامل ارزیابی جنبه‌های مختلف مقاله مانند اصالت اهمیت روش‌شناسی تحلیل داده‌ها تفسیر نتایج کیفیت نگارشی و ساختار مقاله را ارائه می‌دهد. داوران معمولاً نقاط قوت و ضعف مقاله را به همراه پیشنهادات مشخص برای بهبود آن ذکر می‌کنند. در پایان گزارش داوری هر داور یک توصیه کلی به سردبیر ارائه می‌دهد که معمولاً یکی از گزینه‌های پذیرش بدون اصلاح پذیرش با اصلاحات جزئی پذیرش با اصلاحات کلی یا رد مقاله است. سردبیر تمامی گزارش‌های داوران را دریافت کرده و با دقت آن‌ها را مطالعه و با یکدیگر مقایسه می‌کند. ممکن است نظرات داوران متفاوت یا حتی متناقض باشند. نقش سردبیر در این مرحله جمع‌بندی این نظرات و اتخاذ یک تصمیم نهایی بر اساس وزن علمی هر نظر و همچنین ارزیابی شخصی خود از مقاله است. این نظرات جمع‌بندی شده سپس به صورت ناشناس (در داوری دوسوکور) برای نویسنده ارسال می‌شوند.

انواع تصمیمات پس از داوری

پس از اینکه سردبیر نظرات تمامی داوران را دریافت و بررسی کرد بر اساس جمع‌بندی این نظرات و ارزیابی نهایی خود یکی از تصمیمات زیر را درباره مقاله اتخاذ و به نویسنده ابلاغ می‌کند. این تصمیمات سرنوشت نهایی مقاله را مشخص می‌سازند.

پذیرش بدون اصلاح (Accept without Revisions): این بهترین خبری است که یک نویسنده می‌تواند دریافت کند. به این معنی که مقاله در وضعیت فعلی خود از نظر علمی و نگارشی کامل و بی‌نقص تشخیص داده شده و آماده چاپ است. این تصمیم بسیار نادر است و معمولاً برای مقالاتی صادر می‌شود که از کیفیت علمی و نگارشی بسیار بالایی برخوردار باشند و داوران هیچ نقطه ضعف قابل توجهی در آن‌ها پیدا نکرده باشند.

پذیرش با اصلاحات جزئی (Accept with Minor Revisions): این تصمیم نشان می‌دهد که مقاله از نظر علمی قوی است و یافته‌های آن برای مجله جذابیت دارد اما نیاز به تغییرات کوچک و جزئی برای رفع ابهامات یا بهبود وضوح دارد. این اصلاحات معمولاً شامل تصحیح غلط‌های املایی یا نگارشی شفاف‌سازی برخی جملات افزودن توضیحات مختصر اصلاحات جزئی در شکل‌ها و جدول‌ها یا پاسخ به سوالات کوچک داوران است. پس از اعمال این اصلاحات توسط نویسنده مقاله معمولاً بدون نیاز به داوری مجدد توسط سردبیر بررسی و در صورت رضایت پذیرفته می‌شود.

پذیرش با اصلاحات کلی (Accept with Major Revisions): این تصمیم به این معنی است که مقاله از نظر موضوعی و پتانسیل علمی برای مجله مناسب است اما نیازمند تغییرات اساسی و قابل توجهی برای رسیدن به استانداردهای انتشار است. این اصلاحات ممکن است شامل جمع‌آوری داده‌های بیشتر بازنگری جدی در روش‌شناسی تحلیل مجدد نتایج یا بازنویسی بخش‌های قابل توجهی از مقاله برای بهبود ساختار یا وضوح باشد. پس از اعمال اصلاحات کلی مقاله معمولاً مجدداً برای همان داوران اولیه یا داوران جدید ارسال می‌شود تا کیفیت و کفایت تغییرات اعمال شده بررسی شود و آن‌ها نظر نهایی خود را اعلام کنند.

رد مقاله (Reject): این تصمیم به معنای عدم پذیرش مقاله برای چاپ در آن مجله است. دلایل رد مقاله می‌تواند متفاوت باشد از جمله عدم همخوانی با حوزه موضوعی مجله کیفیت علمی پایین ضعف جدی در روش‌شناسی عدم نوآوری کافی یا مشکلات نگارشی اساسی که با اصلاحات معقول قابل حل نیستند. در صورت رد شدن نویسنده می‌تواند مقاله خود را پس از رفع ایرادات مطرح شده و بازنگری اساسی برای مجله دیگری ارسال کند که ممکن است استانداردهای متفاوتی داشته باشد یا حوزه موضوعی آن متناسب‌تر باشد.

اکسپت مشروط مقاله

اکسپت مشروط (Conditional Acceptance) یکی از تصمیمات رایج پس از فرایند داوری است که به معنای پذیرش مقاله به شرط انجام دقیق و کامل اصلاحات مورد نیاز داوران و سردبیر است. این نوع پذیرش برخلاف پذیرش بدون قید و شرط اعلام می‌دارد که مقاله فعلی هنوز آماده چاپ نیست اما پتانسیل لازم برای انتشار در مجله را دارد و در صورت اعمال تغییرات خواسته‌شده مورد پذیرش نهایی قرار خواهد گرفت. معمولاً تصمیمات “پذیرش با اصلاحات جزئی” و “پذیرش با اصلاحات کلی” زیرمجموعه اکسپت مشروط قرار می‌گیرند. در این شرایط نویسنده نامه‌ای حاوی نظرات داوران و سردبیر دریافت می‌کند که در آن به وضوح مشخص شده چه بخش‌هایی از مقاله نیاز به بازنگری و بهبود دارند. نویسنده موظف است با دقت به تمامی این نکات پاسخ داده اصلاحات لازم را در متن مقاله اعمال کند و نسخه بازنگری شده را به همراه یک نامه پاسخ به داوران (Response Letter) که در آن به تفکیک توضیح داده شده هر نظر چگونه مورد توجه قرار گرفته مجدداً برای مجله ارسال کند. پذیرش نهایی و قطعی مقاله منوط به تایید سردبیر (و گاهی داوران) مبنی بر کفایت و کیفیت اصلاحات انجام شده است. اکسپت مشروط یک فرصت ارزشمند برای نویسنده است تا با رفع نقاط ضعف مقاله خود آن را به سطح استاندارد مجله رسانده و زمینه را برای چاپ فراهم کند.

اکسپت قطعی مقاله به چه معناست

اکسپت قطعی مقاله (Final or Unconditional Acceptance) به معنای تایید نهایی و بی‌قید و شرط دست‌نوشته علمی شما برای انتشار در یک مجله یا کنفرانس است. این مرحله پس از آن اتفاق می‌افتد که مقاله تمامی مراحل ارزیابی شامل بررسی اولیه توسط سردبیر فرایند داوری همتا و در صورت لزوم اعمال و تایید موفقیت‌آمیز اصلاحات مورد نظر داوران و سردبیر را با موفقیت پشت سر گذاشته باشد. دریافت نامه اکسپت قطعی به این معنی است که هیئت تحریریه مجله مقاله شما را از نظر علمی اصالت روش‌شناسی اهمیت یافته‌ها و کیفیت نگارشی در سطح مطلوب و منطبق با استانداردهای مجله تشخیص داده و آماده چاپ اعلام کرده است. در این مرحله نیازی به اعمال هیچ‌گونه تغییرات محتوایی یا علمی دیگر توسط نویسنده نیست هرچند مقاله وارد مراحل پس از پذیرش برای ویرایش‌های فنی نگارشی و صفحه‌بندی می‌شود. اکسپت قطعی نقطه پایان فرایند طاقت‌فرسای داوری و پذیرش است و به نویسنده اطمینان خاطر می‌دهد که نتیجه ماه‌ها یا سال‌ها تلاش پژوهشی او به زودی در معرض دید جامعه علمی قرار خواهد گرفت. این گام نه تنها اعتبار علمی نویسنده و وابستگی سازمانی او را افزایش می‌دهد بلکه به غنای محتوای علمی مجله نیز می‌افزاید و به پیشرفت دانش در حوزه مربوطه کمک می‌کند.

اهمیت اکسپت مقاله

اکسپت و انتشار مقاله علمی در مجلات معتبر سنگی بنا در مسیر حرفه‌ای هر پژوهشگر و ستون فقرات پیشرفت علم محسوب می‌شود. اهمیت اکسپت مقاله را می‌توان از چند منظر کلیدی بررسی کرد. برای پژوهشگر پذیرش مقاله مهر تاییدی بر کیفیت اصالت و اعتبار علمی کار اوست. مقالات منتشر شده رزومه علمی پژوهشگر را تقویت کرده و نقش حیاتی در ارتقاء شغلی کسب موقعیت‌های دانشگاهی مانند هیئت علمی شدن یا ارتقاء رتبه و جذب بودجه‌های پژوهشی ایفا می‌کنند. انتشار در مجلات معتبر با ضریب تاثیر بالا اعتبار بین‌المللی پژوهشگر را افزایش می‌دهد. برای موسسات علمی مانند دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی تعداد و کیفیت مقالات منتشر شده توسط اعضای هیئت علمی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد پژوهشی و رتبه علمی دانشگاه‌ها در سطح ملی و بین‌المللی است. اکسپت مقالات متعدد و باکیفیت اعتبار موسسه را افزایش داده و به جذب دانشجویان و پژوهشگران مستعد کمک می‌کند. برای جامعه علمی انتشار مقالات اصلی‌ترین راه برای به اشتراک‌گذاری یافته‌های جدید پژوهشی روش‌های نوین و دانش تولید شده است. این امر امکان نقد و بررسی تایید یا رد یافته‌ها و استفاده از آن‌ها به عنوان مبنایی برای پژوهش‌های آینده را فراهم می‌آورد. مقالات منتشر شده در مجلات داوری شده منبع موثقی برای آموزش و یادگیری در رشته‌های مختلف هستند و به پیشبرد مرزهای دانش در سطح جهانی کمک می‌کنند. در نهایت برای پیشرفت علم هر مقاله منتشر شده قطعه‌ای از پازل بزرگ دانش بشری است. اکسپت و انتشار این قطعات امکان اتصال آن‌ها به یکدیگر و شکل‌گیری درک جامع‌تری از پدیده‌ها را فراهم می‌آورد. این چرخه انتشار و استفاده از دانش موتور محرکه نوآوری و پیشرفت‌های علمی و فناورانه است.

مراحل بعد از اکسپت مقاله

پس از دریافت خبر خوش اکسپت قطعی فرایند انتشار مقاله هنوز به پایان نرسیده و چند گام دیگر باقی مانده است تا مقاله به صورت رسمی منتشر شود. اولین مرحله پس از اکسپت “ارسال نسخه نهایی مقاله” است. در این گام نویسنده موظف است نسخه نهایی و تایید شده مقاله را که شامل تمامی اصلاحات احتمالی اعمال شده و منطبق با فرمت نهایی مورد نظر مجله است از طریق سامانه مجله ارسال کند. این نسخه باید عاری از هرگونه اشتباه تایپی یا نگارشی باشد. پس از ارسال نسخه نهایی مقاله وارد “مرحله سروفصل بندی و ویرایش” می‌شود. در این مرحله تیم ویراستاری و تولید مجله مقاله را از نظر نگارشی املایی گرامری و قالب‌بندی نهایی بررسی می‌کنند. مقاله برای صفحه‌بندی آماده شده و یک نسخه پیش‌نمایش (Proof) برای نویسنده ارسال می‌شود تا قبل از انتشار نهایی آن را بازخوانی کرده و از عدم وجود اشتباهات جدید اطمینان حاصل کند. این مرحله شامل سروفصل‌بندی تنظیم جدول‌ها و شکل‌ها و اطمینان از صحت ارجاعات است. گام نهایی “انتشار مقاله” است. پس از تایید نسخه نهایی توسط نویسنده و انجام کلیه مراحل آماده‌سازی مقاله به صورت آنلاین و یا در شماره‌ای از مجله به چاپ می‌رسد. بسیاری از مجلات ابتدا نسخه آنلاین مقاله را (گاهی با عنوان “Online First” یا “Ahead of Print”) منتشر می‌کنند تا دسترسی به آن تسریع شود و سپس در یک شماره چاپی قرار می‌گیرد. با انتشار مقاله پژوهش به صورت رسمی در دسترس جامعه علمی قرار گرفته و قابل استناد می‌شود.

ارسال نسخه نهایی مقاله

اولین اقدام پس از دریافت نامه اکسپت قطعی آماده‌سازی و ارسال “نسخه نهایی مقاله” به دفتر مجله است. این نسخه باید دقیقاً همان نسخه‌ای باشد که پس از اعمال تمامی اصلاحات مورد نظر داوران و سردبیر (در صورت اکسپت مشروط) نهایی شده است. نویسنده باید اطمینان حاصل کند که تمامی تغییرات درخواستی به درستی اعمال شده و مقاله از نظر نگارشی و املایی در بهترین وضعیت خود قرار دارد. معمولاً مجلات فرمت خاصی را برای نسخه نهایی درخواست می‌کنند مثلاً فایل Word بدون هایلایت یا کامنت‌ها. همچنین ممکن است از نویسنده خواسته شود فایل‌های جداگانه شکل‌ها و جدول‌ها را با کیفیت بالا ارسال کند. ارسال به موقع و دقیق نسخه نهایی روند آماده‌سازی مقاله برای چاپ را تسریع می‌بخشد و از بروز تأخیر جلوگیری می‌کند. این مرحله نشان‌دهنده پایان مسئولیت نویسنده در قبال محتوای علمی مقاله و آغاز مراحل فنی آماده‌سازی برای انتشار است.

مرحله سروفصل بندی و ویرایش

پس از دریافت نسخه نهایی مقاله مسئولیت آماده‌سازی آن برای چاپ به عهده تیم تولید و ویراستاری مجله یا ناشر است. این مرحله شامل “سروفصل بندی و ویرایش” فنی و نگارشی مقاله است. ویراستاران نگارشی متن مقاله را از نظر دستور زبان املای کلمات علائم نگارشی و وضوح جملات بررسی و اصلاح می‌کنند. در مرحله سروفصل‌بندی (Typesetting یا Layout) مقاله بر اساس فرمت و چیدمان استاندارد مجله صفحه‌بندی می‌شود. این شامل تنظیم عنوان‌ها زیرعنوان‌ها پاراگراف‌ها شکل‌ها جدول‌ها و ارجاعات است تا مقاله ظاهری حرفه‌ای و خوانا پیدا کند. پس از اتمام این مراحل یک نسخه پیش‌نمایش (Proof) از مقاله نهایی برای نویسنده ارسال می‌شود. نویسنده موظف است این نسخه را با دقت بازخوانی کرده و تنها اشتباهات مربوط به صفحه‌بندی یا اشتباهات نگارشی که در فرایند ویرایش ایجاد شده‌اند را علامت‌گذاری کند. در این مرحله اعمال تغییرات محتوایی یا علمی جدید مجاز نیست.

انتشار مقاله

گام نهایی در فرایند پذیرش و چاپ مقاله “انتشار مقاله” است. پس از اینکه نویسنده نسخه پیش‌نمایش مقاله (Proof) را تایید کرد و هرگونه اصلاحات نهایی مربوط به صفحه‌بندی اعمال شد مقاله رسماً برای انتشار آماده می‌شود. امروزه بسیاری از مجلات ابتدا نسخه آنلاین مقاله را منتشر می‌کنند. این روش که با عناوینی مانند “Online First” یا “Ahead of Print” شناخته می‌شود به دسترسی سریع‌تر جامعه علمی به یافته‌های جدید کمک می‌کند حتی قبل از اینکه مقاله در یک شماره چاپی قرار گیرد. سپس مقاله در یک شماره مشخص از مجله چه به صورت چاپی و چه به صورت الکترونیکی منتشر می‌شود. با انتشار مقاله پژوهش شما به صورت رسمی در دسترس عموم قرار گرفته دارای شناسه دائمی (مانند DOI) می‌شود و قابلیت استناد پیدا می‌کند. این لحظه نقطه پایان مسیر طولانی پذیرش و چاپ و آغاز چرخه جدیدی از دیده شدن خوانده شدن و استناد به پژوهش شما توسط سایر محققان است.

تفاوت اکسپت مشروط و اکسپت قطعی

اکسپت مشروط و اکسپت قطعی دو مرحله متفاوت و با پیامدهای مختلف در فرایند پذیرش مقاله هستند که درک تفاوت آن‌ها برای نویسندگان ضروری است. اصلی‌ترین تفاوت در میزان قطعیت پذیرش و نیاز به اقدامات بیشتر توسط نویسنده است. اکسپت مشروط به معنای پذیرش مقاله *به شرط* انجام موفقیت‌آمیز اصلاحات و بازنگری‌های مورد نظر داوران و سردبیر است. در این حالت پذیرش نهایی مقاله هنوز قطعی نیست و منوط به تایید سردبیر (و گاهی داوران) بر کیفیت و کفایت تغییرات اعمال شده است. این تصمیم معمولاً با دریافت نظرات داوران همراه است که نیازمند اصلاحات جزئی یا کلی هستند. در مقابل اکسپت قطعی به معنای پذیرش *نهایی* و بی‌قید و شرط مقاله برای چاپ است. وقتی مقاله به صورت قطعی اکسپت می‌شود به این معنی است که تمامی مراحل ارزیابی و بازنگری با موفقیت به پایان رسیده‌اند و مقاله از نظر محتوایی و علمی آماده چاپ است. در این مرحله نیازی به اعمال هیچ‌گونه اصلاحات علمی دیگری توسط نویسنده نیست و مقاله وارد مراحل فنی تولید و چاپ می‌شود. بنابراین در اکسپت مشروط هنوز احتمال رد شدن مقاله (در صورت عدم پاسخگویی صحیح به نظرات یا عدم اعمال کافی اصلاحات) وجود دارد در حالی که در اکسپت قطعی انتشار مقاله تضمین شده است (به جز در موارد بسیار نادر تخلف).

سوالات متداول درباره اکسپت مقاله

اکسپت مقاله چقدر طول می‌کشد؟

زمان اکسپت مقاله بسیار متغیر است و به عواملی چون مجله رشته علمی و سرعت عمل داوران بستگی دارد. این فرایند می‌تواند از چند هفته تا بیش از یک سال طول بکشد.

آیا اکسپت مقاله قابل ابطال است؟

اکسپت قطعی مقاله معمولاً قابل ابطال نیست. پس از پذیرش رسمی مجله متعهد به چاپ آن است. ابطال تنها در موارد بسیار نادر مانند کشف تخلفات علمی جدی پس از پذیرش اتفاق می‌افتد.

نرخ پذیرش مقالات در مجلات مختلف چقدر است؟

نرخ پذیرش مقالات در مجلات بسیار متفاوت است. مجلات معتبر و با ضریب تاثیر بالا معمولاً نرخ پذیرش پایینی دارند (کمتر از ۲۰٪) در حالی که مجلات دیگر ممکن است نرخ پذیرش بالاتری داشته باشند.

چه عواملی بر زمان اکسپت مقاله تاثیر می‌گذارند؟

عوامل متعددی بر زمان اکسپت تاثیر می‌گذارند از جمله سرعت عمل دفتر مجله در دسترس بودن و سرعت داوران تعداد دورهای بازنگری کیفیت اولیه مقاله و میزان و پیچیدگی اصلاحات مورد نیاز.

آیا پس از اکسپت مشروط مقاله هزینه ای دریافت می‌شود؟

دریافت هزینه پس از اکسپت مشروط به سیاست مجله بستگی دارد. برخی مجلات (به خصوص Open Access) هزینه پردازش مقاله (APC) را پس از پذیرش نهایی دریافت می‌کنند اما این ارتباط مستقیمی با مشروط بودن پذیرش ندارد و مربوط به مدل انتشار مجله است.