وزیر خارجه در سایه/ کسی که همه امور را در اختیار دارد

وزیر خارجه در سایه/ کسی که همه امور را در اختیار دارد

به گزارش آوای البرز به نقل از آوای البرز «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا هرگز به عنوان فردی قابل پیش بینی توصیف نشده است اما تصمیم او برای معرفی «استیو ویتکاف» دوست صمیمی و قدیمی خود به عنوان فرستاده ویژه آمریکا در تقریباً «همه موضوعات مهم در سیاست خارجی آمریکا» بسیاری از کارشناسان و حتی نزدیکان ترامپ را شوکه کرده است.

در ابتدای دولت دوم ترامپ ویتکاف به عنوان «فرستاده ویژه در امور خاورمیانه» معرفی شد و او مسئولیت مذاکرات بین حماس و رژیم صهیونیستی را برعهده گرفت. پس از آن او به عنوان مذاکره کننده ارشد آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین به مسکو اعزام شد و تاکنون بیش از چهار مرتبه با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه دیدار کرده است.

اما ترامپ در همان مرحله متوقف نشد. با وجود انتقاد نئوکان ها و بسیاری از جمهوری خواهان ضدایرانی رئیس جمهور آمریکا ویتکاف را مسئول مذاکرات جاری با ایران معرفی کرد و ویتکاف به عنوان مذاکره کننده ارشد هیأت آمریکایی تاکنون چهار دوره با هیأت ایرانی به ریاست «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران مذاکرات غیرمستقیم داشته است.

در همین راستا نشریه آمریکایی «آتلانتیک» در تحلیلی به قلم «ایزاک استنلی-بکر» ویتکاف را وزیر خارجه واقعی و در سایه ترامپ معرفی کرده است.

بکر نوشت: «ویتکاف به فرستاده ویژه ترامپ در تقریباً همه امور تبدیل شده است. او اسرائیلی ها را وادار به پذیرش آتش بس با حماس کرد و همین هفته بدون اطلاع نتانیاهو و با تحت فشار قرار دادن حماس با آزادی عیدان الکساندر آخرین اسیر آمریکایی-اسرائیلی زنده در غزه یک پیروزی تازه کسب کرد.»

عدم دوستی با ترامپ؛ نقطه ضعف روبیو

این تحلیل گر با اشاره به سابقه غیرسیاسی ویتکاف و فعالیت او به عنوان املاک دار نوشت: «تا پیش از چند ماه اخیر کمتر کسی خارج از نیویورک ویتکاف را می شناخت. او اکنون دیپلمات های حرفه ای آمریکا را گیج کرده و وظایف مارکو روبیو وزیر امور خارجه فعلی (و مشاور موقت امنیت ملی) را تحت الشعاع قرار داده است. روبیو با یک نقطه ضعف بزرگ وارد این نقش شد: او دوست ترامپ نبود.»

بکر افزود: «اما ویتکاف یکی از دوستان قدیمی ترامپ است. او همواره در کنار ترامپ حضور داشته و اکنون ترامپ از دوست خود خواستار حل خطرناک ترین مشکلات جهان شده است. ویتکاف که ۶۸ سال دارد از رئیس جمهور ملایم تر صحبت می کند اما به همان اندازه مستعد زبان پرطمطراق است. او به من گفت که ما در سوریه موفق خواهیم شد؛ شما خیلی زود از آن باخبر خواهید شد. ما در لیبی موفق خواهیم شد؛ شما به زودی از آن باخبر خواهید شد. ما در آذربایجان و ارمنستان جایی که تقریباً به حال خود رها شده بود موفق خواهیم شد. و در نهایت ما به یک راه حل برای ایران و یک راه حل برای روسیه و اوکراین خواهیم رسید.»

دیدگاه ویتکاف درباره مقامات ارشد ایران و روسیه

طبق نوشته ستون نویس آتلانتیک ویتکاف برخلاف دیگر دیپلمات های آمریکایی و مشابه ترامپ رهبران ایران و روسیه و دیگران را «مذاکره کنندگانی باهوش و زرنگ می داند و همواره به دنبال بهترین توافق است.»

به اذعان بکر ویتکاف دربرابر مقامات رژیم صهیونیستی و خواسته آن ها برای تداوم جنایات خود در غزه بدبینی و شک و تردید نشان داده است.

ستون نویس آتلانتیک نوشت: «ویتکاف برای تضمین توافق ژانویه به دیوید بارنیا رئیس موساد گفت که اگر اسرائیل موافقت نکند باید در برابر دوستانش که فرزندانشان هرگز از اسارت در غزه بازنمی گردند پاسخگو باشد. از طرفی مذاکرات این هفته با حماس کاملا بدون اسرائیل انجام شد.»

جدایی «بی سابقه» دولت ترامپ از رژیم صهیونیستی

«آرون دیوید میلر» یکی از مذاکره کنندگان اسبق وزارت خارجه آمریکا با اشاره به «جدایی» فزاینده دولت ترامپ از رژیم صهیونیستی به بکر گفت: «وی قدرت استفاده از ابزارهایی را پیدا کرده است که هیچ دولتی در آمریکا تاکنون از آنها استفاده نکرده است. ما هرگز ندیده ایم که دولتی این طور خود را از اسرائیل جدا کند.»

بکر در ادامه مطلب خود با اشاره به نبود هرگونه پیشینه سیاسی در سابقه حرفه ای ویتکاف تصریح کرد: «ویتکاف هیچ پیشینه رسمی در روابط بین الملل ندارد. او همچنین آموزش یا تجربه دیپلماتی ندارد. برای دستیابی به توافق در مورد موضوعات متنوع و پیچیده ای مانند جنگ روسیه و اوکراین و برنامه هسته ای ایران او به شدت به شهود سابقه موفقیتش در مذاکرات املاک و مستغلات و دوستی شخصی اش با رئیس جمهور آمریکا تکیه می کند.»

ستون نویس آتلانتیک در ادامه نوشت: «او به من گفت که در ماه های اخیر کتاب های زیادی خوانده و مستندهای نتفلیکس در مورد درگیری های جهانی را تماشا کرده است. او مشابه ترامپ به این باور رسیده است که می تواند از فقدان تخصص به نفع خود استفاده کند و در جایی که متخصصان شکست خورده اند موفق شود.»

اعتماد ترامپ به ویتکاف

طبق گزارش بکر بسیاری از مقامات آمریکا از جمله دیپلمات های «گلچین شده ترامپ» به میزان موفقیت ویتکاف و روش های او بدبین هستند. با این وجود ستون نویس آتلانتیک نوشت: «ویتکاف در فرمول بندی کلاسیک هانس مورگنتا یک واقع گرا است. ویتکاف به من گفت که “دیپلماسی یعنی مذاکره؛ من تمام عمرم آن را انجام داده ام”.»

بکر در ادامه نوشت: «آنچه ویتکاف در اعتبار دیپلماتیک کم دارد با اعتماد رئیس جمهور جبران می شود. دستیاران و دیگر متحدان می گویند ترامپ به ویتکاف اعتماد دارد زیرا او در تلاشی که رئیس جمهور به آن احترام می گذارد یعنی کسب سرمایه و ثروت موفق شده است و به این علت که وفاداری او به ترامپ مطلق است.»

ستون نویس نشریه آتلانتیک با اشاره به «حملات سیاسی نشریات اسرائیلی همچون جوییش نیوز سیندیکت» به ویتکاف نوشت: «همکاران ویتکاف این حملات را به عنوان تلاشی از سوی نزدیکان راست گرای نتانیاهو برای خنثی کردن تلاش های دیپلماتیک این فرستاده رد می کنند زیرا آن ها طرفدار رویارویی با ایران هستند.»

طبق گزارش بکر «ارادت ترامپ به ویتکاف تا حد زیادی مدیون وفاداری او پس از حمله  به ساختمان کنگره در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ است. زمانی که بسیاری از متحدان سابق رئیس جمهور ترامپ را رها کردند.»

ستون نویس آتلانتیک به نقل از «توماس جی. باراک جونیور» سرمایه گذار میلیاردر سهام خصوصی و دوست ترامپ که اکنون سفیر آمریکا در ترکیه است تصریح کرد: «استیو در بدترین ساعات زندگی اش در کنارش بود. در آن وقفه چهار ساله بیشتر دنیا فکر می کردند که او دیگر هرگز رئیس جمهور نخواهد شد یا شاید حتی هرگز نور روز را نبیند اما استیو با دونالد ماند.»

بکر در ادامه به نقل از باراک جونیور نوشت: «در عوض ترامپ به ویتکاف نقشی ارائه داد که به او فرصتی برای تخلیه غم و اندوهش می دهد. این یک سفر رفت و برگشت برای التیام بخشیدن به خودش با انجام کاری است که تجاری نیست ربطی به پول ندارد بلکه به نوعی این شکاف کارما را برای پسرش پر می کند.» 

تیم کوچک ویتکاف

ستون نویس آتلانتیک با اشاره به توصیف تیم ویتکاف توسط او به عنوان یک تیم «سوات» نوشت: «تیم او بسیار کوچک است. او یک معاون به نام مورگان اورتگاس دارد یک متخصص باتجربه امنیت ملی و افسر اطلاعاتی ذخیره نیروی دریایی ایالات متحده که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه خدمت کرده است. ویتکاف تنها چند دستیار دیگر دارد اما به دلخواه از منابع جامعه اطلاعاتی و هیئت دیپلماتیک استفاده می کند.»

خوشبینی ویتکاف به مذاکرات ایران

بکر با اشاره به عدم دستیابی به توافق صلح بین روسیه و اوکراین به نقل از ویتکاف نوشت: «با وجود عدم دستیابی به دستاوردی مشخص در مسئله روسیه و اوکراین ویتکاف به مذاکرات ایران بسیار خوشبین است.»

ستون نویس آتلانتیک نوشت: «ویتکاف به من گفت که احتمالاً با ایرانیان به مرحله خوبی رسیده باشد. او گفت که پیچیده ترین مسئله احتمالاً سریع تر از دیگر مسائل برطرف شود.»

بکر در ادامه با اشاره به انتقادات مقامات ارشد اسبق آمریکا به «روش مذاکره ویتکاف با ایران و بی تجربگی او در مقایسه با سید عباس عراقچی وزیر خارجه ایران» تصریح کرد: «با این وجود ویتکاف گفت که ایران حاضر به ارائه امتیازات بی سابقه است.»

به گفته بکر ویتکاف ادعا کرد: «ایران در مرحله ای بحرانی است و در آن نقطه است که بسیاری تصمیم می گیرند.»

ستون نویس آتلانتیک در ادامه نوشت: «اما آموزه های ویتکاف از املاک و مستغلات نشان می دهد که واشنگتن نیز باید برای رسیدن به توافق با ایران فداکاری کند. او گفت در نقش تازه اش به عنوان یک مذاکره کننده درس های کسب و کار همه جا هستند.»

ویتکاف به بکر گفت: «چون توافقات در مورد فهمیدن این است که چگونه می توان همه را تا حدودی به تساوی کشاند. بخش زیادی از آن مربوط به درک هر ۲ طرف و آنچه برای آوردن هر دو طرف به پای میز مذاکره نیاز دارید است و سپس فهمیدن اینکه چگونه می توان مسائل بین هر ۲ طرف را حل و فصل کرد. من تمام عمرم را صرف این کار کردم.»

بکر در ادامه نوشت: «گاهی اوقات مشخص نیست که ویتکاف به دنبال چه توافقی با ایران است. این موضوع در اولین پیشنهادها به ایران آشکار شد. ویتکاف در ابتدا پیشنهاد داد که واشنگتن اجازه غنی سازی محدود اورانیوم را بدهد که تهران آن را “غیرقابل مذاکره” نامیده است اما در ادامه ویتکاف لحن خود را تغییر داد و گفت که هرگونه توافقی مستلزم خلع سلاح کامل هسته ای است.»

ستون نویس آتلانتیک در ادامه به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی نوشت: «ایرانیان احتمالاً شروط ترامپ برای قطع غنی سازی اورانیوم را نپذیرند اما اگر کسی بتواند به توافقی با ایران دست یابد آن شخص ویتکاف خواهد بود.»

بکر در آخر نوشت: «به طور رسمی روبیو به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا فردی است که باید نماینده آمریکا در مذاکرات سطح بالا باشد. اما ویتکاف درحال ایفای چنین نقشی است. با وجود اظهارات ویتکاف درباره رابطه بسیار خوب او با روبیو مسئله مهم رابطه ویتکاف با رئیس جمهور آمریکا است. ترامپ خواستار شنیدن نظرات ویتکاف در موضوعات بسیاری است.»

311311