هزینه مهمترین معیار در تصمیمگیری برای انتخاب یک سیستم تهویه مطبوع است. اغلب افراد در انتخاب بین سیستمهایی مانند VRF چیلر داکت اسپلیت یا کولرهای گازی سنتی سردرگم میشوند. این سردرگمی معمولاً از نبود اطلاعات واضح در مورد تفاوت واقعی هزینهها در بلندمدت ناشی میشود؛ هزینههایی که فراتر از قیمت اولیه دستگاه بوده و شامل نصب تعمیرات دورهای و قبضهای ماهانه مصرف انرژی است.

براساس تجربه پروژههای متعدد در مجتمعهای تجاری و مسکونی سیستمهای VRF در مقایسه با سیستمهای دیگر برخلاف هزینه اولیه بالاتر در طولانیمدت به شکل محسوسی مقرونبهصرفهتر هستند؛ اما چرا و چگونه؟
در این مقاله تفاوت دقیق هزینههای سیستم VRF با سایر سیستمهای تهویه مطبوع را بررسی میکنیم و به شما نشان میدهیم کدام گزینه در عمل توجیه اقتصادی بیشتری دارد.
به نقل از شرکت تهویه رویا نوین ایرانیان:
“چیلر و سیستم vrf (مخفف: Variable refrigerant flow) دو نوع متفاوت از سیستم سرمایشی هستند که گرما را از هوای داخلی یک فضا میگیرند و پس از فرایندهای خاصی هوایی سرد به محیط میدهند.”
معرفی سیستمهای تهویه مطبوع مورد مقایسه
برای مقایسه صحیح و منطقی باید ابتدا شناخت واضحی از سیستمهای تهویه مطبوعی که بیشترین کاربرد و تقاضا را در بازار دارند ایجاد کرد. در این بررسی سه سیستم اصلی یعنی VRF داکت اسپلیت و چیلر مورد توجه هستند. سیستم VRF یا جریان مبرد متغیر به دلیل تکنولوژی پیشرفته خود قابلیت کنترل دقیق و مستقل دما در فضاهای مختلف یک ساختمان را فراهم کرده و محبوبیت روزافزونی در پروژههای لوکس و بزرگ کسب نموده است. در مقابل داکت اسپلیتها که از سیستمهای نسبتاً رایج و قدیمیتر هستند با استفاده از کانالکشی در سقف تهویه مطبوع یکپارچه و یکنواختی را ایجاد میکنند و به دلیل هزینه اولیه کمتر هنوز طرفداران زیادی دارند.
از سوی دیگر سیستمهای چیلر مرکزی نیز بهعنوان گزینهای مرسوم و رایج به خصوص در ساختمانهای بزرگ و مجتمعها مطرح هستند. این سیستمها از طریق گردش آب سرد تولیدشده توسط دستگاه مرکزی عمل سرمایش را در کل ساختمان انجام میدهند. هرچند چیلرها در گذشته به دلیل بازدهی مناسب و قدرت سرمایش بالا مورد توجه بودند اما با توجه به هزینههای نگهداری و مصرف انرژی نسبتاً زیاد امروزه جای خود را کمکم به سیستمهایی با مصرف انرژی پایینتر و راندمان بالاتر همچون VRF میدهند.
مقایسه هزینههای اولیه (نصب و راهاندازی)
یکی از مهمترین فاکتورها برای انتخاب سیستم تهویه مطبوع هزینههای اولیهای است که صرف خرید تجهیزات نصب و راهاندازی آنها میشود. بهطور کلی هزینه اولیه سیستمهای VRF نسبت به داکت اسپلیت و چیلر مرکزی بالاتر است. این تفاوت قیمت عمدتاً ناشی از فناوری پیشرفتهتر تعداد یونیتهای داخلی و خارجی بیشتر و همچنین نیاز به تجهیزات کنترلی تخصصیتر است که در سیستم VRF به کار میروند. به بیان سادهتر هزینههای اولیه نصب و راهاندازی یک سیستم VRF میتواند گاهی تا ۳۰ درصد بیشتر از داکت اسپلیت و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بالاتر از چیلر مرکزی باشد.
اما تجربه نشان داده است که این تفاوت هزینه در ابتدای راه در بلندمدت به نفع سیستم VRF جبران میشود. بهعنوان مثال در یک پروژه ساختمانی مسکونی در شمال تهران کارفرما در ابتدا به دلیل هزینه بالاتر در انتخاب VRF تردید داشت؛ اما بعد از محاسبه دقیق هزینهها مشخص شد که درست است که VRF حدود ۲۵ درصد گرانتر از داکت اسپلیت است ولی کاهش هزینههای بعدی از جمله مصرف انرژی و تعمیرات در کمتر از سه سال این اختلاف قیمت را جبران میکند. این تجربه عملی نشان میدهد که بررسی دقیق هزینهها میتواند تصویر کاملاً متفاوتی از تصور اولیه به مخاطب ارائه دهد.
همچنین نباید فراموش کرد که هزینه نصب چیلرها نیز به دلیل نیاز به اتاق مخصوص موتورخانه و تجهیزات لولهکشی گسترده قابلتوجه است. در حالی که داکت اسپلیتها هزینه اولیه کمتری نسبت به دو سیستم دیگر دارند اما نبود کنترل دمایی مستقل در فضاها و افزایش مصرف انرژی در طولانیمدت میتواند هزینهها را به طرز چشمگیری افزایش دهد. بنابراین در انتخاب نوع سیستم تهویه مطبوع تمرکز صرفاً روی هزینه اولیه منطقی نیست و لازم است تمام جوانب در نظر گرفته شود.
سیستمهای تهویه مطبوع پیشرفته مثل سیستم VRF که در سایت آراد تهویه ارائه میشوند بهدلیل کاهش چشمگیر هزینههای انرژی و نگهداری انتخاب هوشمندانهای برای پروژههای ساختمانی هستند.
مقایسه هزینههای بهرهبرداری و مصرف انرژی
علاوه بر هزینههای اولیه نصب و راهاندازی چیزی که در طولانیمدت واقعاً اهمیت پیدا میکند هزینههای بهرهبرداری و مصرف انرژی است. بسیاری از افرادی که قصد انتخاب سیستم تهویه مطبوع برای پروژههای ساختمانی یا مجتمعهای مسکونی را دارند معمولاً از این نکته کلیدی غافل میشوند که هزینههای سالیانه انرژی و نگهداری تجهیزات در نهایت بسیار بیشتر از آنچه تصور میکنند روی بودجه آنها تأثیر خواهد گذاشت. برای داشتن دیدی واضح و شفافتر مقایسهای بین سیستمهای VRF داکت اسپلیت و چیلر مرکزی از نظر مصرف انرژی سالانه و هزینههای تعمیر و نگهداری انجام شده که نتایج آن در جدول زیر بهطور کامل ارائه شده است:
نوع سیستم |
میانگین مصرف انرژی سالانه (میلیون تومان) |
میانگین هزینه تعمیرات و نگهداری سالانه (میلیون تومان) |
مجموع هزینه سالانه (میلیون تومان) |
VRF |
۲۰ |
۵ |
۲۵ |
داکت اسپلیت |
۳۰ |
۸ |
۳۸ |
چیلر مرکزی |
۳۵ |
۱۰ |
۴۵ |
همانطور که در جدول مشخص است سیستم VRF به دلیل تکنولوژی پیشرفته و هوشمند خود مصرف انرژی بسیار کمتری نسبت به دو سیستم دیگر دارد و هزینههای تعمیرات و نگهداری آن نیز بهشکل قابلتوجهی پایینتر است. این موضوع باعث میشود که در یک بازه زمانی چند ساله صرفهجویی قابل توجهی در هزینهها اتفاق بیفتد و عملاً هزینه اولیه بالاتری که در ابتدا برای سیستم VRF پرداخت شده در مدت زمانی نسبتاً کوتاه جبران گردد. از طرف دیگر سیستمهای داکت اسپلیت و بهویژه چیلر مرکزی به دلیل مصرف بالای انرژی و نیاز به رسیدگی و نگهداری مستمر بهمرور زمان هزینههای جاری را افزایش داده و بار مالی بیشتری را به کارفرما تحمیل میکنند. بنابراین تصمیمگیری صرفاً بر مبنای هزینههای اولیه انتخاب درستی نخواهد بود و باید تمامی این موارد را در انتخاب سیستم تهویه مطبوع در نظر گرفت.
به نقل از تهویه نگار:
“در بین سیستمهای تهویه مطبوع انبساط مستقیم (DX) کولر گازیِ اسپلیت یکی از قدیمیترین و سیستم وی آر اف (VRF) یکی از جدیدترین سیستمهای این صنعت به شمار میروند. اما اینکه کدام سیستم میتواند انتخاب مناسبتری باشد به فاکتورهای متعددی بستگی دارد.”
مقایسه هزینههای نگهداری و تعمیرات
علاوه بر هزینههای نصب و انرژی نگهداری و تعمیرات تجهیزات تهویه مطبوع نیز سهم قابل توجهی از هزینههای جاری ساختمانها را تشکیل میدهد. سیستمهای VRF به دلیل استفاده از تکنولوژی پیشرفتهتر و هوشمند معمولاً استهلاک کمتری داشته و نیاز کمتری به تعمیرات مداوم پیدا میکنند. بهعنوان مثال در سیستمهای VRF به دلیل استفاده از کمپرسورهای اینورتر و کنترل دقیق دما و فشار خرابیها به حداقل رسیده و هزینههای نگهداری سالانه را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهد.
در نقطه مقابل سیستمهای چیلر مرکزی و داکت اسپلیتها معمولاً هزینههای نگهداری و تعمیرات بیشتری دارند. برای نمونه چیلرهای مرکزی به خاطر وجود تجهیزات مکانیکی متعدد نیاز به سرویسهای دورهای مداوم و هزینهبر دارند که شامل تعویض روغن بررسی موتورخانه پمپها و لولهکشیها است. داکت اسپلیتها نیز به علت استفاده از کانالکشی فیلترهای متعدد و تجهیزات سادهتر ولی فرسایشپذیر اغلب با گذشت چند سال از نصب هزینههای نگهداری و تعمیرات بالایی را به مالکان ساختمانها تحمیل میکنند. بنابراین انتخاب سیستم VRF نه تنها در هزینههای مصرف انرژی بلکه در هزینههای نگهداری و تعمیرات نیز به وضوح مزیت اقتصادی دارد.
تأثیر ظرفیت و مقیاس پروژه بر هزینههای نهایی
ظرفیت و مقیاس پروژه مستقیماً روی هزینههای نهایی سیستم تهویه مطبوع تأثیرگذار است. در پروژههای کوچکتر مانند واحدهای مسکونی مستقل یا دفاتر اداری کممتراژ سیستمهایی مثل داکت اسپلیت به دلیل هزینه اولیه کمتر ممکن است اقتصادیتر به نظر برسند؛ اما با افزایش ظرفیت و بزرگتر شدن پروژهها سیستمهای VRF به دلیل انعطافپذیری در جانمایی یونیتها و کنترل هوشمندتر به مراتب بهینهتر و مقرونبهصرفهتر عمل میکنند. در حقیقت هرچه پروژه وسیعتر و پیچیدهتر باشد استفاده از سیستم VRF توجیه اقتصادی بیشتری پیدا میکند.
از طرف دیگر در مقیاس بزرگتر مانند مجتمعهای تجاری یا ساختمانهای اداری با وسعت زیاد چیلرهای مرکزی نیز گزینه رایجی هستند اما با توجه به هزینههای انرژی و نگهداری بالا در بلندمدت معمولاً مزیت رقابتی خود را از دست میدهند. تجربه ثابت کرده است که در پروژههایی با ظرفیت بالا انتخاب سیستم VRF علاوه بر صرفهجویی در مصرف انرژی به دلیل کنترل دقیقتر دما در فضاهای مختلف راحتی بیشتر کاربران و کاهش محسوس هزینههای تعمیر و نگهداری یک سرمایهگذاری کاملاً منطقی و هوشمندانه است.
سیستم VRF در برابر رقبا؛ کدام یک واقعاً برای جیبتان بهصرفهتر است؟
با توجه به مقایسهای که در زمینه هزینههای اولیه بهرهبرداری و نگهداری سیستمهای VRF داکت اسپلیت و چیلر انجام شد کاملاً مشخص است که انتخاب سیستم تهویه مطبوع تنها بر اساس هزینه خرید و نصب منطقی نیست. سیستم VRF هرچند در نگاه اول ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد اما در بلندمدت با صرفهجویی قابلتوجه در مصرف انرژی کاهش هزینههای تعمیرات و همچنین انعطافپذیری و راحتی بیشتر برای کاربران بهترین گزینه محسوب میشود.
در این میان وبسایت آراد تهویه بهعنوان یکی از مجموعههای پیشرو و معتبر در حوزه تأمین تجهیزات گرمایشی و سرمایشی توانسته است با اجرای موفق پروژههای متنوع در مجتمعهای مسکونی و تجاری جایگاه ویژهای در بازار کسب کند. از مزایای قابل توجه آراد تهویه میتوان به ارائه مشاورههای دقیق و حرفهای پیش از خرید تأمین تجهیزات باکیفیت از برندهای معتبر جهانی و همچنین خدمات پس از فروش قوی و سریع اشاره کرد. بسیاری از مشتریان این مجموعه بعد از تجربه استفاده از خدمات آراد تهویه کاهش محسوس هزینههای مصرف انرژی و نگهداری را بهخوبی احساس کردهاند؛ تجربهای که باعث شده است رضایت مشتریان از انتخاب سیستمهای پیشنهادی این شرکت روزبهروز افزایش یابد.
سوالات متداول مقایسه هزینههای سیستم VRF با سایر سیستمهای تهویه مطبوع
هزینه اولیه سیستم VRF نسبت به داکت اسپلیت و چیلر چقدر تفاوت دارد؟
هزینه نصب و راهاندازی VRF معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از داکت اسپلیت و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بالاتر از چیلر است که علت آن تکنولوژی پیشرفتهتر و تجهیزات تخصصیتر این سیستم است.
چرا با وجود هزینه بالاتر VRF استفاده از این سیستم در بلندمدت به صرفهتر است؟
با توجه به مصرف انرژی کمتر و هزینه نگهداری پایینتر سیستم VRF تجربه نشان میدهد که این هزینه اضافی اولیه ظرف چند سال کاملاً جبران شده و در بلندمدت صرفهجویی قابل توجهی برای کارفرما به همراه دارد.
مقیاس و ظرفیت پروژه چه تأثیری روی انتخاب نهایی سیستم تهویه مطبوع دارد؟
هرچه پروژه بزرگتر و پیچیدهتر باشد سیستم VRF به دلیل کنترل بهتر مصرف انرژی پایینتر و انعطافپذیری بیشتر گزینه بهینهتر و مقرونبهصرفهتری است.
مقایسه خیلی خوبی بود! همیشه فکر میکردم هزینه اولیه مهمترین فاکتوره، ولی حالا متوجه شدم که هزینههای بلندمدت هم تأثیر زیادی دارن.
خیلی عالی توضیح دادید. تا حالا هیچجا اینقدر واضح و علمی درباره هزینههای بلندمدت سیستمهای تهویه نخونده بودم. اطلاعاتتون خیلی کاربردی بود.