جرم جعل، یکی از مهمترین موضوعات حقوقی است که با ضمانت اجراهای قانونی نیز روبرو شده است. آنچه در مورد جرم جعل باید بدانی؛ از این پس، شما کاربران محترم میتوانید مطالب حقوقی و قضایی را با زبانی ساده و به صورت کاربردی دریافت کنید و در زندگی روزمره به کار بگیرید. یکی از مهمترین موضوعات حقوقی که با ضمانت اجراهای قانونی نیز روبرو شده، جرم جعل است که در این گزارش، آنچه در مورد این نوع معامله لازم است بدانید ذکر شده است.
جعل و شرایط کلی آن
جعل به زبانی عامیانه یعنی اینکه فردی نوشته و یا امضایی را به وجود آورد و یا تغییر دهد، به صورتی که نوشته و امضای جدید بر خلاف حقیقت باشد. یعنی فرد جاعل میخواهد دروغ را به جای حقیقت استفاده کند و فرد را فریب دهد.
آنچه که پایه و اساس جرم جعل را تشکیل میدهد امکان به اشتباه انداختن دیگری است، به نحوی که بتوان او را فریب داد تا سند غیرواقعی را به عنوان سند اصلی باور کند. بنابراین امکان به اشتباه انداختن ملاک کار است نه شبیه بودن.
برای مثال؛ اگر شخصی زیر گذرنامه را امضا کند بدون آن که کمترین اشتباهی با امضای مسئول اداره گذرنامه داشته باشد، چون احتمال به اشتباه انداختن دیگری وجود دارد، جرم جعل واقع شده است اما اگر همین شخص به جای امضا از اثر انگشت در ذیل گذرنامه استفاده کند امکان به اشتباه انداختن دیگری وجود ندارد، زیرا هر شخص عاقلی میداند که رئیس گذرنامه با سواد بوده و از امضا استفاده میکند.
مصادیق جرم جعل به زبان ساده چیست؟
خراشیدن یا تراشیدن (خراشیدن، از بین بردن یک جزء کلمه است، مثل این واژه حسین را به حسن تبدیل کند اما تراشیدن، از بین بردن تمام کلمه است.)
قلم بردن (تغییر دادن و تبدیل حرف ها و کلمه ها، مثلا حرف 1 را به 2 تغییر دهد.)
الحاق (اضافه کردن یک نوشته و یا حرف در سند)
از بین بردن یا سیاه کردن قسمتی از نوشته
تغییر دادن تاریخ سند (مثلا تاریخ چک را تغییر داده و آن را یک هفته جو بیندازد.)
الصاق نوشته ای به نوشته دیگر (چسباندن دو نوشته متفاوت.)
به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن
*اگر شکایت کیفری جعل توسط وکیل انجام شود چه مزایایی دارد؟
مدت زمان اثبات جرم جعل کمتر است.
نیازی به حضور شاکی در دادگاه نخواهد بود.
وکیل میتواند به جای موکل تقاضای کارشناسی و خط نگاری کند.
وکیل میتواند برای جبران ضرر و زیان موکل و محکومیت شخص جاعل اقدام کند.
وکیل میتواند رضایت و یا عدم رضایت شاکی را اعلام کند و نیازی به حضور شاکی برای اعلام رضایت نخواهد بود. (رضایت شاکی فقط موجب تخفیف در مجازات جاعل میشود و کلا از بین نخواهد رفت.)
1_ جعل امضا توسط فرد چگونه اثبات میشود؟
در صورتی که شکایت کیفری جعل امضا را در دادسرا مطرح کرده باشید، چک برای کارشناسی به کارشناسان خط نگاری ارجاع خواهد شد و جعلی بودن آن مشخص خواهد شد.
2_ تشخیص فرد امضا کننده سند جعلی توسط کارشناس امکان پذیر است؟
مشتکی عنه میتواند هر گونه اتهام را انکار کند. لذا اثبات ادعا در خصوص جعل با شاکی است و فرد شاکی باید اثبات کند که ایشان جعل امضا کرده اند. لذا کارشناس قادر به مشخص کردن جاعل نیست.
3_ ادعای جعلی بودن قرارداد با یک برگ کپی امکان پذیر است؟
در صورتی که فقط کپی قرارداد در اختیار باشد و اصل آن نباشد، جعل اثبات نخواهد شد.
4_ آیا در صورتی که سندی جعل و سپس از آن استفاده شود یک مجازات در نظر گرفته میشود؟
خیر، مرتکب هم به مجازات جعل و هم به مجازات استفاده از سند مجعول محکوم خواهد شد.
5_ برای تنظیم شکایت کیفری جعل به کدام دادگاه باید مراجعه کرد؟
باید به دادسرای محلی مراجعه کرد که جعل در آن حوزه انجام شده است.
6_ آیا یکی از ورثه میتواند وصیت نامه مربوط به پدر متوفی را جعل کند؟
بله، در صورتی که وصیت نامه به صورت رسمی تنظیم نشده باشد امکان جعل آن توسط یکی از ورثه وجود خواهد داشت.
7_ آیا جعل در اسناد گواهی تحصیلی دانشگاه آزاد، جعل در سند رسمی محسوب میشود؟
جعل مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ التحصیلی، تأییدیه، ریزنمرات تحصیلی دانشگاه و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج از کشور و ارزشنامههای تحصیلی خارجی جعل محسوب نخواهد شد.
8_ اگر در چکی که در حواله کرد سه نفر صادر شده است عبارت حواله کرد خط بخورد و وصول شود جعل است؟
اگر حواله کرد چک خط خورده باشد، فرد دارنده نمی توانسته به تنهایی وجه چک را از بانک دریافت کند، بنابراین با انجام عمل جعل سوء نیت وی محرز بوده و قابل تعقییب کیفری است.
مراحل شکایت کیفری جعل توسط وکیل
در صورتی که قصد شکایت کیفری از فردی به دلیل جعل را داشته باشید، میتوانید مراحل زیر را انجام دهید.
شما نیاز به وقت مشاوره حضوری با وکیل متخصص در امور کیفری دارید.
پس از گرفتن وقت حضوری با وکیل، جزئیات پرونده را برای وکیل شرح داده و چنانچه مدارکی برای اثبات ادعای خود و یا دفاع از خود دارید به وکیل تحویل داده و وکالتنامه وکیل را امضاء میکنید.
در این مرحله وکیل مراحل قانونی اثبات جرم جعل و یا دفاع از متهم را پیگیری می کند.
مدارک لازم برای شکایت جعل
ارایه سند، مدرک و یا نوجعل امضا نوعی سوءاستفاده است و از جمله مهم ترین جرایمیست که گاه آثار و تبعات حقوقی جبران ناپذیری با خود به همراه می آورد. همانطور که می دانید با شکل گیری و گسترش روابط انسانی بر دایره ی جرایم بشری نیز افزوده گشت. در عصر کنونی بسیاری از امور روزمره ی ما به امضا گره خورده و بدون آن امکانپذیر نیست.
در حالی که در گذشته های نه چندان دور امضا اهمیت چندان زیادی در جامعه نداشت. جعل امضا در سال های اخیر بسنرساز ارتکاب جرایم فراوانی بوده و در بسیاری از جرایم مانند انواع کلاهبرداری به کار گرفته می شود. به طوری که در یک لحظه می تواند تمام اموال و دارایی فرد را برای همیشه نابود کند.
آیا با تبعات جعل امضا آشنایی دارید؟ به نظر شما قانون مجازات اسلامی چه مجازاتی برای آن در نظر گرفته است؟ در ادامه با ما همراه باشید.
جعل امضا چیست؟
کلمه ی جعل در زبان فارسی به معنای دگرگون کردن می باشد. اگر بخواهیم از دید حقوقی به آن بنگریم، جعل امضا به معنای تقلید از امضای دیگری به ضرر صاحب امضا و یا امضایی خلاف واقع است. جعل امضا با اهدا گوناگونی می تواند صورت پذیرد، اما در بیشتر موارد با قصد کلاهبرداری و فریب دیگران می باشد. به عبارت دیگر جعل امضا با هر هدفی که انجام گردد جرم تلقی می شود و عملی غیرقانونی شناخته شده است. جرم جعل از جمله موارد علیه امنیت و آسایش عمومی شناخته شده است.
امضا می تواند شامل نام و نام خانوادگی فرد، علایم، ترسیم خطوط و هرگونه دستخط و دستنویسی است که به صورت اختصاصی هویت صاحب آن را نشان می دهد. در حال حاضر امضا کاربردهای بسیار وسیع و گسترده ای را داراست و بار حقوقی بسیار زیادی بر آن حاکم است.
در رابطه با جعل امضا به موارد متعددی بایستی توجه داشت. یکی از مهم ترین این موارد توجه به این نکته است که جعل امضا برای چه امری و با چه هدفی صورت پذیرفته است. امضا برای انواع اسناد رسمی، اسناد عادی، قراردادها، معاملات، افتتاح حساب بانکی و سایر موارد کاربرد دارد و ضروریست. تصور کنید فردی امضای شما را در پای برگه چک شما جعل نموده و از آن استفاده کرده است. یا تصور کنید وکالتنامه ی بلاعزل تامی تنظیم گردیده که امضای شما پای آن جعل شده است. بدیهی است که آثار و تبعات حقوقی مختلفی بر هر یک از این موارد حاکم می باشد که با یکدیگر متفاوت است.
جعل مهر نیز همانند جعل امضا جرم تلقی می شود. در صورتی که فرد بدون اجازه و رضایت دیگری مهر او را جعل کرده و علیه او به کار بگیرد، با مجازات کیفری مواجه می گردد.
مجازات جعل امضا در قوانین کیفری ایران
از منظر قوانین ایران مجازات جعل امضا در موارد مختلف متفاوت است. برای مثال در ماده ی 536 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی به جعل امضای افراد عادی اشاره شده است. بر اساس این ماده هر شخصی که در اسناد یا نوشته های غیررسمی جعل و تزویر نماید و یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد، علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم می گردد.
در ماده ی 524 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات جعل امضای مقامات مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است. این ماده بیان می کند: برای مجازات جعل امضای رهبری و رؤسای سه قوه، سه الی پانزده سال حبس در نظر گرفته شده است.
نکته ی مهمی دیگری که در این رابطه حائز اهمیت است، جعل امضا توسط مسئولین کشوری و یا کارمندان دولتی می باشد. قانونگذار برای این مورد یک الی ده سال حبس در نظر گرفته است.
روش های تشخیص جعل امضا
تشخیص جعل امضا از جهات گوناگونی حائز اهمیت است. به خصوص در شرایطی که با یک پرونده ی پیچیده و بحرانی مواجه هستیم. همواره به یاد داشته باشید که دادگاه برای تشخیص جعل امضا از طریق کارشناسان رسمی دادگستری اقدام می نماید. در برخی موارد تشخیص جعل امضا کار چندان سختی نیست و به سادگی تشخیص داده می شود.
اما در برخی موارد خاص چنان حرفه ای و دقیق صورت می پذیرد که تشخیص آن را بسیار دشوار می نماید. در حال حاضر به مدد گسترش علم و به وجود آمدن فناوری های نوین تشخیص چنین مواردی آسان تر از قبل شده است.
برای تشخیص جعل امضا روش های شیمیایی، فیزیکی و مقایسه ی زیادی وجود دارد که حسب مورد می تواند به کار گرفته شود. کارشناسان خط و امضا از طریق ابزار های پیشرفته آزمایشگاهی و تکنیک های پیچیده می توانند اصلی و یا جعلی بودن امضا را به صورت کاملا دقیق اثبات نمایند. همچنین امکان تشخیص امضاهای مقدم و موخر از طریق تطبیق آنها وجود دارد.
4 نکته ی مهم
- جعل امضا زمانی تحقق می یابد که فرد با علم به اینکه از امضای دیگران و به ضرر او استفاده می کند، تحقق یابد. به طوری که اصل امضای او را بدون هیچگونه شباهتی تقلید کند. در غیر این صورت صرف وجود شباهت میان دو امضا دلیل بر جعل آن و وقوع جرم نیست.
- برای اطمینان بیشتر و کاهش خطرات جعل بهتر است که برای دسته چک های خود از امضاهای اختصاصی استفاده کنید. امضاهای ساده همیشه احتمال ارتکاب جرم جعل امضا را افزایش می دهد. به طور کلی در قوانین و مقررات موجود در ایران راهکار قانونی خاصی در زمینه ی جلوگیری از وقوع جرم جعل به چشم نمی خورد.
- تشخیص جرم جعل امضا امریست که تشخیص آن منوط بر حکم دادگاه قضایی صالح می باشد.
- در صورتی که به دنبال ارتکاب جرم جعل امضا جرایم دیگری نظیر صورت بپذیرد، مجازات های جداگانه ای برای هریک از آنها لحاظ می گردد.
انجام مشاوره حقوقی
به موازات پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات بشری، ارتکاب جرم نیز طیف وسیعی از موارد متعدد را در بر گرفته است. در حال حاضر مجرمین به دنبال آسان ترین و در عین حال پیچیده ترین روش ها برای ارتکاب اعمال مجرمانه ی خویش می باشند. جرائمی نظیر جعل علاوه بر این که به خودی خود جرم است، می تواند بسترساز جرایم سنگین تری نظیر کلاهبرداری باشد. بنابراین آگاهی از آن می تواند مانع بزرگی در برابر مقاصد مجرمانه به حساب بیاید.