همانطور که می دانید امروزه با رشد روزافزون تکنولوژی، چاپ های متنوع و متفاوتی نیز برای خود جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. چاپ صنعتی نیز همانند چاپ دیجیتال نوعی از چاپ است که برای مواردی خاص به کار می‌رود. چاپ صنعتی برای تولید انواع کتاب ها و مجلات با تیتراژهای بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد. مسلما شما هم نمونه های بسیار زیادی از چاپ صنعتی را در پیرامون خود دیده اید، چرا که این نوع چاپ کاغذی نیستند و بر روی کالاهایی همچون: جعبه سیب زمینی بیرون بر، یخچال، کلیدهای داخل خودرو، خودکارهای تبلیغاتی، لوازم آرایشی بهداشتی مانند ادکلن‌ها و همچنین گوشی های موبایل چاپ می شوند.
این نمونه ها به گونه‌ای هستند که از چاپ صنعتی استفاده می کنند. در واقع چاپ صنعتی با برخورداری از دقت بالا و رنگ بندی متنوع و زیاد، طرفداران مخصوص به خودش را دارد و می‌توان به صراحت گفت که یکی از بهترین و منحصر به فرد ترین نوع چاپ محسوب می شود. نمونه این چاپ ها را می توانید در تصاویر جعبه سیب زمینی پینترست و ویدئو جعبه سیب زمینی یوتیوب مشاهده نمایید.
چاپ صنعتی چیست؟
اگر به چاپ برخی از محصولاتی که در بالا گفته شود، همانند خودکار و یا گوشی موبایل دقت کنید، این نوع چاپ ها کاغذی نیستند و بر روی خود محصول چاپ شده اند. چاپ صنعتی نیز در واقع چاپی است که هدف آن، انتقال یک پیام تبلیغاتی نیست، بلکه به عنوان تزئین یک محصول به کار می رود و شیک و خاص است.
تعریف چاپ و چاپخانه
فرایندی که در طی آن می‌توانیم طرح, متن یا اثری را روی یک سطح ایجاد کرده و تکثیر نماییم چاپ می‌گوییم. سطح مورد نظر ما می‌تواند کاغذ, مقوا, پلاستیک, سلفون, چوب, چرم یا هر چیز دیگری باشد. کلمه چاپ یا چهاپ را برگرفته از کلمه چاو می‌دانند که در زبان مغولی به معنی فشردن سطحی بر سطح دیگر است. کلمات مترادفی که برای چاپ در نظر گرفته شده است شامل باسمه، طبع، و تافت می‌باشد.
به صنعت تکثیر نقش و صورت‌های دوبعدی همچون ارقام،حروف، خط‌ها، تصویرها و… توسط ایجاد این نقوش روی کاغذ, مقوا, پارچه یا هر ماده دیگر با یا بدون تصویر عمل چاپ گفته می‌شود. امروزه تکنیک‌های چاپ پیشرفت شایانی داشته است و عملیات چاپ را می‌توان روی سطوح متعدد و متنوعی همچون مواد پارچه‌ای، نایلونی، سلولزی، فلزی، مواد شیمیایی،چرمی، شیشه‌هایی با اشکال صاف یا ناهموار، محدب یا مقعر و … انجام داد.
چاپخانه نیز در لغت به معنای محل چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه و باسمه‌خانه به عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. چاپخانه مؤسسه، مجتمع یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیاء از طریق انواع چاپ برآید و به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد. امروزه، چاپ به عنوان یک فرایند انبوه صنعتی در نظر گرفته می‌شود که بخش اساسی صنعت نشر و بخش مهمی از فعالیت‌های اداری و حکومتی را شامل می‌شود.
چاپخانه کارگاهی است که در آن کارهای چاپی (مانند چاپ کتاب، ژورنال و…) بر روی کاغذ و چیزهای دیگر انجام می‌شود. چاپ را در اصطلاح، انتقال مطالب شامل نوشته‌ها، تصاویر، اعداد و علائم بر رو یک حامل فرم و انتقال آن بر روی یک سطح چاپ شونده و تکثر آن به شمارگان زیاد میگویند.
تاریخچه دستگاه چاپ
اگر بخواهیم به صورت دقیق بیان کنیم باید بگوییم که تاریخچه دستگاه چاپ در جهان به هزاران سال پیش و زمانی که چاپ روی خشک و گل انجام می‌شد برمی‌گردد. اما اولین دستگاه چاپ با جوهر توسط گوتنبرگ اختراع شد که قابلیت چاپ تصویر و متن را داشت. یوهانس گوتنبرگ را به عنوان مخترع دستگاه چاپ و پرچم‌دار صنعت چاپ در اروپا می‌دانند که برای اولین بار یک دستگاه مکانیزه برای انجام روشهای چاپ باسمه‌ای و استفاده از حروف چاپی ارائه نمود.
در واقع روشی که در این دستگاه به کار گرفته شده قرن‌ها پیش توسط چینی‌ها مورد استفاده بود که گوتنبرگ آنها را در قالب یک ماشین چاپ کاربردی نمود. چاپ سنگی یا لیتوگرافی نیز توسط یک نمایشنامه‌نویس آلمانی به نام آلوئیس زنه فلدر در سال ۱۷۹۶ میلادی یعنی ۳۰۰ سال پس از اختراع دستگاه چاپ توسط گوتنبرگ اختراع شد.
از مهمترین مزایای این روش چاپ کاهش قابل توجه هزینه‌های چاپ و رواج صنعت چاپ در جهان بود. در این زمان انواع دستگاه چاپ دچار تغییر و تحولات اساسی گردید. پس از آن دستگاه چاپ مضاعف سیلندری اختراع شد که قابلیت چاپ دو رو را داشت. پس از آن ماشین چاپ با کاغذ رول طراحی و ساخته شد. در سال ۱۹۱۲ کاسپار هرمان توانست ماشین چاپ پشت‌ورو زن افست را طراحی کرده و بسازد.
انواع دستگاه چاپ پدالی از مدل ماشین‌های مسطح اولیه است که با فشار روی پدال پایی کار می‌کرد. در این دستگاه تغذیه کاغذ به صورت تک‌برگی بود و با دست انجام می‌شد از این دستگاه برای چاپ در تیراژهای پایین استفاده می‌شد. اولین روزنامه تایمز در ۱۸۱۴ توسط دستگاهی به چاپ رسید که سیلندر آن با فشار بخار کار می‌کرد.
تاریخچه انواع دستگاه چاپ در ایران
تاریخچه انواع دستگاه چاپ در ایران نیز با ورود وسایل تیبوگرافی یا چاپ حروفی در سال ۱۲۳۳ توسط شخصی به نام زین‌العابدین تبریزی آغاز گردید و پس از آن در اوایل سال ۱۲۳۵ه.ق دومین دستگاه چاپ توسط میرزا صالح شیرازی وارد ایران شد.
میرزا جعفر تبریزی نیز در سال ۱۲۴۰ه.ق، دستگاه چاپ سنگی را از مسکو به ایران آورد و یک چاپخانه سنگی در ایران راه‌اندازی نمود. امروزه انواع دستگاه چاپ افست و چاپ دیجیتال در بازار وجود دارند که هر کدام نیز انواع مختلفی دارند اما برای یک چاپ با کیفیت تنها به دستگاه چاپ نیاز نیست بلکه انواع ماشین‌آلات و دستگاه‌های دیگر مورد نیاز است که شامل دستگاه‌های برش کاغذ و دستگاه‌های مورد نیاز پس از انجام مراحل چاپ می‌باشد.
چاپ صنعتی چیست؟
مسلما شما هم این روزها زیاد چاپ صنعتی را می شنوید، همانطور که می دانید با پیشرفت علم و تکنولوژی و حضور فناوری های جدید، صنعت چاپ هم دستخوش تغییرات بزرگی شده است و روز به روز درحال گسترش و وسیع شدن می باشد. لازم است بدانید: روش های متنوع و مختلفی در صنعت چاپ وجود دارد که هر یک برای کاری، کاربرد داشته و مورد استقاده قرار می گیرد.
در واقع چاپ صنعتی برای تمامی کارهای تبلیغاتی، جلد مجلات و کتاب ها به کار رفته و رتبه خوبی هم در این زمینه ها به خودش اختصاص داده است. در واقع چاپ به فرایندی گفته می شود که صرفا نقش تبلیغاتی نداشته و به منظور زیباتر شدن محصولات به کار گرفته می شود و عملکرد یک محصول را ارتقاء می دهد. از این رو چاپ تنها پروسه و یا فرآیندی است که هنوز نتوانسته جایگزینی پیدا کند و امروزه در سطح شهر چاپخانه ها و مراکز بیشماری را در زمینه چاپ فوری و چاپ خواهید دید.
چاپ صنعتی چه کاربردی دارد؟
چاپ صنعتی به معنای استفاده از فناوری های چاپ در فرایند چاپ است و در بسیاری از کارهای تبلیغاتی مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع می توان گفت: چاپ صنعتی همچون چاپ دیجیتال در موارد متعددی کاربرد داشته و نقش پررنگی را در این صنعت ایفا می کند. چاپ صنعتی برای تولید انواع کتاب ها و مجلات با تیتراژهای بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربردهای چاپ صنعتی
امروزه چاپ صنعتی به دلایل کاربردهایی که دارد، توانسته مخاطبان خودش را پیدا کند و در زمینه های مختلف چاپی به کار رود. از این رو، چاپ بر روی محصولات الکترونیکی، انواع بسته بندی‌های شخصی، چاپ های تزئینی مانند: چاپ بر روی شیشه، چاپ بر روی چوپ و یا فلز و دیگر محصولاتی که نیازمند چاپ های اختصاصی باشند، از جمله کارهایی هستند که به چاپ صنعتی ارتباط پیدا می کنند. همچنین جالب است بدانید: یکی از خصوصیات بارز چاپ صنعتی، ایسنت که امکان چاپ سه بعدی بر روی بسته بندی ها را نیز فراهم می کند که فوق العاده خواهد بود و بسیار مورد استقبال قرار می گیرد.
ناظر چاپ
ناظر چاپ مسئول انجام درست مراحل مختلف چاپ برای دستیابی به بیشترین حد کیفیت است. از آنجایی که چاپ انواع گوناگونی دارد و هر نوع از آن نیز مراحل مختلفی دارد، پس نمی توان برای همه ناظران چاپ یک دستور ثابت در نظر گرفت. به دلیلی کاربرد زیاد چاپ افست نسبت به چاپ های دیگر مانند چاپ دیجیتال و چاپ هلیوگراور و چاپ اسکرین، در صنعت نشر کتاب و روزنامه و ارتباط تنگاتنگ آن با طراحان گرافیک و عکاسان ، آگاهی از وظایف ناظر (ناظر چاپ) اهمیت بیشتری دارد.
نظارت بر چاپ از چه مرحله ای آغاز می شود و وظیفه ناظر چاپ چیست؟
ممکن است تصور کنید که کار ناظر چاپ از هنگام چاپ و در چاپخانه آغاز می شود، اما چنین نیست و کار نظارت بر چاپ از زمان طراحی گرافیک محصول و خرید محصول چاپی اعم از خرید کاغذ شروع می شود و تا زمان تحویل محصول چاپی و رسیدن آن به دست مشتریان و مراکز فروش ادامه دارد. یکی از عواملی که در کیفیت نهایی محصول چاپی بسیار اهمیت دارد ، کیفیت کاغذ و دستگاه چاپ و حتی ماشینچی که قرار است کار را چاپ کند ، است.
از مهمترین نکاتی که ناظر چاپ باید به آنها توجه کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاغذ و مقوا : کاغذ و مقوا از مهم ترین سطوح چاپ شوندۀ مورد استفاده در چاپ افست هستند، برخی از ویژگی های این مواد (رنگ ، جنس و …)، تأثیر مستقیمی بر کیفیت چاپ دارند و ناظر چاپ علاوه بر شناخت این ویژگی ها باید به تأثیر آن ها بر چاپ توجه کافی داشته باشد. این ویژگی ها شامل اندازه کاغذ، راه و بیراه، جرم و ضخامت و انواع کاغذهای مورد استفاده در چاپ و درخشش و سفیدی و بازتاب آن ها هستند.
اندازه کاغذ: کاغذ به سبب کاربرد گسترده ای که در زندگی انسان دارد در سراسر جهان تولید می شود. تمام کاغذهای تولید شده، نخست در یک عرض معین و طول نامشخص به صورت «رول» تولید می شوند. بخشی از این کاغذها به همان صورت رول شده در چاپ افست رول، برای کارهای پرشمار مانند روزنامه مورد استفاده قرار میگیرند و بخش دیگری از آن ها توسط تولیدکنندگان کاغذ در اندازه های استاندارد به صورت ورق و در بسته های ۱۰۰ تا ۵۰۰ تایی که به آن «بند» میگویند به بازار عرضه می شود.
کاغذها اندازه های گوناگونی دارند اما از یک استاندارد بین المللی و ملی پیروی میکنند. با توجه به اینکه قوانین «سازمان استاندارد ملی ایران» از استاندارد جهانی (ISO) استفاده میکند. بنابراین اندازه بیشتر کاغذهای ارائه شده در بازارهای کاغذ ایران، مطابق با استاندارد جهانی اندازه کاغذ است. اما با توجه به سابقه دیرین تولید کتاب در ایران، بیشتر محصولات چاپی مانند کتاب و مجله در اندازه های رایج در ایران تولید می شوند. این اندازه های رایج نیز برای کاهش دور ریز کاغذ و سایر هزینه ها، با اندازه های استاندارد جهانی کاغذ تا حدودی مطابقت داده شده اند.
وظایف ناظر چاپ به شرح زیر است:
- نظارت بر مرحله تهیه کاغذ و مقوا
- نظارت بر مرحله فرم بندی و تهیه زینک
- چک کردن رنگ ها قبل از چاپ
- چک کردن خط تا
- چک کردن شماره صفحات کتاب و گرفتن تاییدیه مشتری
- چک کردن رنگ ها در نرم افزارهای طراحی مانند فتوشاپ و کورل و ایلیستریتور
- شناخت مواردی مانند ترام یا اورپرینت یا زاویه های ترام و درصد ترام
- شناخت انواع کاغذ ها
- چک کردن رنگ ها و روی هم خوردگی ها در موقع چاپ کتاب و …
- شناخت انواع پوشش ها
- نظارت و شناخت بر صحافی
- چک کردن بسته بندی
- تحویل کار به مشتریان
سرپرست چاپخانه
هدف سرپرست چاپخانه مدیریت و سرپرستی فعالیت‌های تولید محصولات چاپی است. همکاری در ارائه طرح‌های مناسب به منظور استفاده بهینه از دستگاه‌ها و تجهیزات چاپ و نظارت بر عملکرد کارکنان از وظایف اوست.
- سرپرستی و مدیریت فعالیت‌های چاپ
- همکاری در ارائه طرح‌های مناسب به منظور استفاده بهینه از دستگاه‌ها و تجهیزات چاپ
- نظارت بر فعالیت کارکنان و ایجاد هماهنگی در فعالیت‌های چاپخانه
- برآورد مقدار و تعیین نوع لوازم مورد نیاز؛ مانند کاغذ، برگ موم، و…
- بررسی وسایل جدید چاپ و اظهار نظر درباره استفاده از آنها
- راهنمایی کارکنان و آموزش آنها هنگام کار
انواع چاپ
۱. چاپ دیجیتال
این نوع چاپ در اصل همان پرینت است و این روش که تا ۵۰۰ جلد مقرون به صرفه بوده با استفاده از دستگاه های دیجیتال چاپ صورت می گیرد که رزولوشن چاپ بین ۶۰۰ تا ۲۴۰۰ دی پی آی با توجه به نوع و مدل دستگاه متفاوت می باشد، لذا کیفیت چاپ مطلوب و در برخی موارد در حد چاپ افست می باشد. مطلب دیگری که در این نوع چاپ حائز اهمیت می باشد این است که متن داخلی کتاب توسط خود دستگاه به صورت کامل چاپ و مرتب گردید و ترتیبی توسط دست انسان و یا دستاگاه های ثانویه صورت نگرفته و خطایی در ترتیب صفحات نخواهیم داشت.
دقت کنید که در چاپ کتاب با تیراژ پایین (زیر ۲۰۰ جلد) به دلیل اینکه چاپ دیجیتال انجام می شود و چاپ دیجیتال هزینه بالایی دارد فروش کتاب در این روش صرفه اقتصادی ندارد و در تیراژهای خیلی پایین ممکن است هزینه انجام شده بر روی هر جلد حتی از قیمت پشت جلد هم بیشتر شود. به همین دلیل چاپ با این روش برای اساتیدی که نیاز به تعداد محدود کتابشان برای تامین نیاز دانشجویان خود دارند و یا افرادی که می خواهند رزومه خود را تقویت کنند مناسب است. چاپ دیجیتال معمولاً شامل چاپ حرفه ای در تیراژهای پائین توسط نشر رومیزی و دیگر منابع دیجیتال است که توسط چاپگرهای لیزی و چاپگرهای لارج فرمت و یا جوهرافشان حرفه ای انجام می‌شود.
با توجه به این که چاپ دیجیتال دارای هزینه بیشتری برای چاپ هر صفحه در مقایسه با روشهای سنتی مثل افست است ولی این قیمت بالاتر معمولا با صرفه جویی در هزینه های دیگری چون تهیه پلیت های چاپ انجام می‌شوند در تیراژهای کم تعداد جبران پذیر است. چاپ دیجیتال امکان چاپ سریع پس از تقاضا در تیراژ کم را فراهم آورده و امکان تغییر طرح و محتویات آن در هر برگ چاپی را در اختیار می‌گذارد.
همچنین در چاپ دیجیتال صرفه جویی در نیروی انسانی و توان رو به گسترش ماشین های چاپ دیجیتال در بالا بردن کیفیت چاپ، پایین آمدن هزینه تمام شده چاپ هر برگ چاپی و بالا رفتن تیراژ در چاپ دیجیتال به این معناست که چاپ دیجیتال در حال رقابت با چاپ افست و حتی پیشی گرفتن از آن می باشد. منظور از چاپ دیجیتال در بازار ، چاپ تونری به وسیله ی انواع چاپگرهای لیزری حرفه ای روی انواع کاغذ می باشد.
چرا چاپ دیجیتال؟
در چاپ دیجیتال به دلیل حذف پلیت و چاپ مستقیم از کامپیوتر روی کاغذ و امکان کالیبراسیون دستگاه امکان چاپ در تیراژ محدود حتی یک نسخه با هزینه پایین وجود دارد به همین دلیل این روش چاپ دیجیتال برای مصارفی مثل تهیه نمونه و یا چاپ محصولات کم تعداد و سریع کاربرد زیادی دارد. از سال ۲۰۱۰ فناوری‌های نوین در چاپ دیجیتال به کار گرفته شد که با استفاده از تکنولوژی نانو در جوهر و همچنین تغییر سیتم پاشش جوهر، چاپگرهای دیجیتال جوهرافشان توانستند بسیاری از محدودیت‌ها را در زمینه سرعت و هزینه تولید را کنار بزنند. در چاپ دیجیتال با توجه به وجود امکان چاپ در تیراژ محدود شما می‌توانید هر نسخه از محصول چاپی خود را متفاوت با نسخه قبلی چاپ کنید.