تعطیلات نوروز در سراسر مازندران می‌توان رد پای حضور مسافران را دید، اما برخی نقاط در این استا مقصد‌های خاص گردشگری هستند. یکی از این نقاط هم روستای زیبا و منحصربه‌فرد کندلوس است. روستایی تاریخی با جاذبه‌های خاص گردشگری و تاریخی و فرهنگی در بخش کجور از توابع شهرستان نوشهر که سال‌هاست به تنهایی بخش مهمی از بار گردشگری فرهنگی در غرب مازندران را به دوش می‌کشد.
این روستا که یکی از نخستین روستا‌های نمونه گردشگری ایران به شمار می‌آید، از دهه ۷۰ با راه‌اندازی مجموعه تاریخی-موزه‌ای کندلوس و انجام برخی اقدامات زیرساختی مانند توسعه کشت گیاهان دارویی و بهسازی بافت روستا بر اساس معماری بومی که توسط دکتر علی‌اصغر جهانگیری یکی از اهالی روستا انجام شد به طور جدی مورد توجه گردشگران قرار گرفت و به مرور به مقصدی مستقل برای گردشگری تاریخی، طبیعی و فرهنگی در غرب مازندران تبدیل شد.
حالا چند سال است که از این روستا به عنوان یکی از نامزد‌های ثبت در فهرست میراث جهانی نام برده می‌شود و اخیرا نیز زمزمه‌ها پیرامون این موضوع بیشتر از گذشته مطرح شده است. مرداد ۱۴۰۲ مهدی بهاروند رئیس گروه توسعه جاذبه‌ها و محصولات گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام کرد که هشت روستای ایران برای انتخاب به عنوان روستای جهانی توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) با هم رقابت دارند که یکی از این روستا‌ها روستای زیبای کندلوس است.
روستا‌های فهرج (یزد)، میمند (کرمان)، اصفهک (خراسان جنوبی)، قلعه بالا (سمنان)، پالنگان (کردستان)، ابیانه (اصفهان) و بیشه (لرستان) رقبای کندلوس در این رقابت جهانی هستند که هر کدام ویژگی‌های ممتازی در زمینه گردشگری و تاریخ و فرهنگ دارند. اما کندلوس در این بین طی بیش از سه دهه تلاش اهالی و دوستداران این روستا توانسته مجموعه‌ای از امتیاز‌ها را کسب کند که شانس بالای این روستا برای ثبت جهانی را رقم زده است.
کندلوسِ زیبا و تاریخی در همین روز‌ها نیز میزبان بسیاری از گردشگران و مسافران است. اما این حضور مسافران در طول سال به چشم می‌آید. نکته بارز این روستا نیز توجه به مبانی فرهنگی بومی در طول سال است. اهالی و جوانان روستا طی سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند آیین‌های بومی منطقه را در روستای خود زنده نگه دارند و فضای روستا را همچنان با فرهنگ ناب روستا پیوند خورده نگه دارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران ضمن برشمردن برخی ویژگی‌های منحصربه‌فرد کندلوس به میزبانی این روستا از ده‌ها هزار گردشگر داخلی و خارجی طی طول سال اشاره کرد و گفت: پس از سال‌ها پیگیری برای ثبت جهانی کندلوس که در دوره‌های گذشته به دلایل مختلف به نتیجه نرسید، خوشبختانه پرونده ثبت جهانی کندلوس در این دوره پس از رایزنی‌ها و پیگیری‌هایی که از سوی اداره کل انجام شد دوباره در وزارت میراث فرهنگی به جریان افتاده و این روستای خاص مازندران و شمال ایران در بین نامزد‌های اصلی ثبت روستای جهانی از ایران قرار گرفته است.
حسین ایزدی اظهار کرد: کندلوس با توجه به مجموعه کاملی از جاذبه‌ها اعم از بافت، معماری، فرهنگ، موزه، کارگاه‌های صنایع دستی و گیاهان دارویی و داشته‌های فرهنگی و قصه‌های جذابی مانند افسانه مینا و پلنگ که در آن وجود دارد می‌تواند در این دوره به عنوان روستای جهانی ایران ثبت شود.
وی افزود: خوشبختانه با تشکیل کمیته مشترک با حضور کارشناسان خبره، نمایندگان انجمن‌های مردم‌نهاد، دوستداران روستا و مدیران مرتبط گام‌های خوبی در مسیر تحقق این هدف برداشته شده و به ثبت جهانی این روستا امیدوار هستیم. بهمن پارسال نیز در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران این مطالبه توسط فعالان گردشگری استان به دکتر ضرغامی وزیر محترم میراث فرهنگی انتقال داده شد.
این مسئول خاطرنشان کرد: با توجه به این‌که ثبت جهان کندلوس به بیشتر شناخته شدن این روستا در جهان می‌شود، در رونق گردشگری و توسعه اقتصاد توریسم در غرب استان نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت. انتظار ما این است در مدتی که برای تکمیل پرونده ثبت جهانی کندلوس باقیمانده همه دستگاه‌های مرتبط و دوستداران مازندران به هر شکلی که امکان و توان دارند پای کار بیایند و ما را در تحقق این آرزوی دیرینه مردم منطقه و رخداد مهم و جهانی گردشگری و فرهنگ مازندران یاری کنند.
کندلوس همان‌گونه که سه دهه اخیر پرچمدار گردشگری روستایی در مازندران بود، می‌تواند با ثبت جهانی که در صورت همراهی همه علاقه‌مندان به این حوزه امکان رقم خوردن آن وجود دارد به نخستین روستای جهانی ایران در سازمان جهانی گردشگری تبدیل شود. رخدادی که باعث ایجاد یک برند جهانی می‌شود و روستا‌ها در مسیر‌های بین‌المللی سفر قرار می‌گیرند و در اشتغال تاثیرگذار خواهد بود.
سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) از سال ۲۰۲۱ موضوعی را با عنوان دهکده‌های جهانی گردشگری مطرح کرده و هدف از این اقدام را پیشبرد نقش گردشگری در حفاظت از روستا‌ها عنوان کرده است. بر این اساس موضوعاتی از جمله مناظر طبیعی، فرهنگی، ارزش‌ها و فعالیت‌های محلی شامل خوراک‌شناسی و حفظ هویت بومی روستا‌ها مورد تاکید قرار گرفت.