ورق صنعتی و کاربردهای مختلف آن در صنایع مختلف

مقاطع فلزی در شکل‌های میلگرد، شمش، پروفیل، ورق و… و با گریدهای گوناگونی تولید می‌شوند. ورق‌ صنعتی همان‌گونه که از نامش مشخص است، کاربردهای گسترده‌ای در بخش‌های مختلف صنعت دارد. در این مقاله به بررسی انواع ورق‌های فلزی پرداخته‌ایم تا با این محصولات صنعتی مهم بیشتر آشنا شده و اطلاعات سودمندی درباره‌ آن‌ها کسب کنید.

سپس تعدادی از کاربردهای بی‌شمار این مقاطع را معرفی کرده و در انتها نیز با مهم‌ترین تولیدکنندگان و فروشندگان فعال در این زمینه آشنا می‌شویم، پس تا آخر با ما همراه باشید.

انتخاب جنس فلز ورق صنعتی با توجه به کاربرد موردنظر و همچنین ویژگی‌های متنوع فلزات مانند شکل‌پذیری، جوش‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام، وزن و قیمت آن‌ها صورت می‌گیرد.

انواع ورق صنعتی

پر مصرف ترین مقطع فولادی، ورق فولادی را می‌توان با توجه به روش تولید و همچنین نوع فلز و آلیاژ به‌کاررفته دسته‌بندی کرد، عواملی که در تعیین صنعتی نیز تاثیرگذار هستند. انتخاب جنس فلز ورق صنعتی با توجه به کاربرد موردنظر و همچنین ویژگی‌های متنوع فلزات مانند شکل‌پذیری، جوش‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی، استحکام، وزن و قیمت آن‌ها صورت می‌گیرد. با در نظر گرفتن این موارد، مهم‌ترین موادی که برای تولید ورق صنعتی به کار می‌روند عبارتند از: فولاد، آلومینیوم، مس و برنج.

ورق صنعتی فولادی
ورق فولادی که می‌توان آن را مسطح‌ترین ورق صنعتی موجود در بازار دانست، با استفاده از آلیاژهای مختلف و به‌کارگیری دو روش نورد گرم و نورد سرد ساخته می‌شود. میزان انرژی و نیروی مورد نیاز در عملیات نورد گرم، نسبت به نورد سرد کم‌تر است و به همین دلیل، این روش در تولید ورق صنعتی فولادی کاربرد بیشتری دارد.

در این عملیات ابتدا ماده‌ اولیه را که عمدتا شمش یا تختال فولادی است، حرارت می‌دهند و سپس با انجام نورد پیوسته، آن‌ها را به صورت ورق‌هایی با ضخامت سه میلی‌متر و بیشتر در می‌آورند. از آنجا که شکل‌پذیری فلزات در دماهای بالا بیشتر است و به عملیات اضافی دیگری نیاز ندارد، عملیات نورد گرم را می‌توان در ابعاد گسترده‌تری نسبت به نورد سرد، برای تولید قطعات به کار گرفت.

این مسئله باعث شده تا انواع ورق‌ صنعتی تولیدشده به روش نورد گرم، قیمت کمتری نسبت به ورق‌های نورد سرد داشته باشند. خنک شدن ورق صنعتی نورد گرم در دمای اتاق، باعث افزایش شکل‌پذیری و چقرمگی این محصول می‌شود اما تنش‌های درونی آن را رفع نمی‌کند و همین مسئله منجر به کاهش دقت و ایجاد تلورانس‌هایی به اندازه‌ی دو تا پنج درصد در ابعاد ورق صنعتی می‌شود. ورق صنعتی نورد گرم با ظاهر تیره و ناهموار خود به راحتی قابل تشخیص است و با نام ورق سیاه نیز شناخته می‌شود.

اما فرآیند نورد سرد نیز که در دمایی پایین‌تر از دمای تبلور مجدد فلز رخ می‌دهد، مزایایی نسبت به روش نورد گرم دارد. در این عملیات، ورق‌های تولیدشده به روش نورد گرم را با استفاده از اسید، اکسیدزدایی می‌کنند و سپس با استفاده از غلتک‌های نورد، مقدار ضخامت آن‌ها را کاهش می‌دهند. این عمل باعث افزایش دقت و بهبود کیفیت ظاهری ورق صنعتی می‌شود.

و انعطاف‌پذیری و مقاومت آن را در برابر فشار افزایش می‌دهد. سطح ورق صنعتی نورد سرد را می‌توان به منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی و افزایش مقاومت در برابر خوردگی با روغن، مواد گالوانیزه و رنگ پوشش داد.

ورق صنعتی آلومینیومی

گریدهای مختلف ورق آلومینیوم از طریق فرآیند نورد گرم تولید شده و طیف گسترده‌ای از خصوصیات را با قیمتی مناسب برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کنند. ورق صنعتی آلومینیومی را می‌توان جهت افزایش مقاومت و همچنین کاهش تنش‌های درونی، تحت عملیات نورد سرد نیز قرار داد.

ورق صنعتی آلومینیومی

ورق صنعتی مس/برنج

ورق‌های برنجی با مقدار کم‌تری از روی، به آسانی جوشکاری، سردکاری و لحیم‌کاری می‌شوند و افزودن مس به آن‌ها نیز باعث تشکیل لایه‌ اکسیدی محافظی می‌شود که در برابر خوردگی مقاوم است.

کاربردهای ورق‌های صنعتی

تفاوت‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد انواع ورق صنعتی نورد گرم و سرد فولادی، آلومینیومی، مسی و… باعث شده تا هر یک از آن‌ها در بخش‌های خاصی از صنعت که مطابقت بیشتری با خصوصیاتشان دارد استفاده شوند. ورق‌ صنعتی نورد گرم بیشتر در ساخت‌وساز و مواردی که کیفیت و دقت ظاهری از اهمیت کم‌تری برخوردار است استفاده می‌شود و در عوض برای مصرف‌کنندگان صرفه‌ اقتصادی بیشتری دارد. برخی از متداول‌ترین کاربردهای ورق صنعتی نورد گرم عبارت است از:

• ساختمان‌سازی
• ساخت لوله‌های فلزی
• ریل و قطعات راه‌آهن
• درب‌ها و قفسه‌ها
• میله‌های I شکل
• تجهیزات کشاورزی
• بدنه‌ خودروها

ورق‌ صنعتی اسیدشویی از انواع ورق نورد گرم به شمار می‌رود که اکسید موجود در سطح آن اسیدشویی شده و از ورق سیاه براق‌تر است. این ورق صنعتی به طور گسترده در صنعت کشتی‌سازی استفاده می‌شود و در برخی از موارد نیز برای ساخت قطعات مستحکم و مقاوم به سایش اتومبیل مانند رینگ و شاسی به کار می‌رود.
ورق صنعتی نورد سرد به دلیل انعطاف‌پذیری، دوام و دقت بیشتر نسبت به ورق گرم، در ساخت محصولات کوچک‌تر و پروژه‌هایی که زیبایی ظاهری در آن‌ها اهمیت دارد، استفاده می‌شود. صنایع تولید لوازم خانگی مانند فر، اجاق گاز و یخچال از ورق سرد روغنی به عنوان ماده‌ اولیه استفاده می‌کنند.

این ورق همچنین در ساخت عایق، روکش و لوله‌های ساختمانی کاربرد دارد و به عنوان فلز پایه در تولید ورق صنعتی گالوانیزه به شمار می‌رود. نوع دیگر ورق صنعتی نورد سرد، یعنی ورق گالوانیزه نیز به دلیل مقاوم بودن در برابر عوامل محیطی، در زمینه‌های مختلفی مانند ساخت وسایل خانگی گرمایشی و سرمایشی، تابلو و سینی‌های صنعت برق، الکترونیک و کامپیوتر و سایر صنایعی که به رنگ‌آمیزی، برش‌کاری و شکل‌دهی فلزات نیاز دارند، استفاده می‌شود.

برخی از مزایایی که باعث محبوبیت این نوع ورق صنعتی شده عبارتند از: ظاهر باکیفیت، هزینه‌ پایین تولید و نگهداری و قابلیت جوش‌پذیری.برخی از صنایع، به ورقی نیاز دارند که سطح آن لیز و صیقلی نباشد؛ به این منظور ورق صنعتی نورد گرم یا سرد را با استفاده از غلتک‌های مخصوص برجسته کرده و طرح‌های هندسی منظمی روی سطح فلز ایجاد می‌کنند. این محصول که ورق صنعتی آجدار نام دارد،

برای ساخت پله‌های اضطراری، عرشه‌ کشتی‌‌ها، پل‌های عابر پیاده، اتاقک‌ کامیون و وانت و دستگاه‌های صنعتی مختلف، مورداستفاده قرار می‌گیرد.ورق صنعتی آلومینیومی نیز مانند فولاد، در طیف گسترده‌ای از صنایع، از هوافضا گرفته تا حمل و نقل و دکوراسیون، استفاده می‌شود. علاوه بر ساخت پنل‌ها و بدنه‌ی اتومبیل‌ها، ورق صنعتی آلومینیومی در صنعت بسته‌بندی، ساخت قوطی‌های نوشیدنی، ظروف آشپزخانه و لوازم خانگی، نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

این ورق‌ها همچنین برای ساخت ناودان، سقف، دیوارپوش و… در صنعت مسکن و ساخت‌وساز به کار می‌روند و به دلیل فراوانی و مقرون‌به‌صرفه بودن، برای ساخت پلاک‌های فلزی مناسب هستند.ورق‌ مسی نیز با برخورداری از خواصی مانند هدایت الکتریکی و انتقال حرارت، در صنایع برق، ساختمان‌سازی و… کاربرد دارد.
دسته بندی ورق های صنعتی

دسته بندی ورق های صنعتی با توجه به فرایند تولید و عناصر آلیاژی به کار رفته در آن ها تعیین می شود. همان طور که گفتیم انتخاب جنس فلز ورق های صنعتی به عوامل زیادی بستگی دارد. از دیگر عوامل اثرگذار بر این موضوع می توان به مقاومت در مقابل خوردگی و زنگ زدگی، شکل پذیری، جوش پذیری، استحکام، وزن و قیمت آن ها اشاره کرد.

میزان وجود این عوامل در تعیین قیمت ورق های صنعتی مؤثر می باشند. متریال های مهمی در تولید ورق های صنعتی استفاده می شوند که از مهم ترین آن ها می توان به سه مورد زیر اشاره کرد:

معرفی ورق صنعتی از جنس فولاد

ورق های فولادی از جمله صیقلی ترین ورق های صنعتی در بازار می باشند. همان طور که می دانید فولاد به تنهایی بسیار ضعیف می باشد، اما با انجام فرایندهای مختلف نورد سرد و گرم و طی مراحل مختلف، خواص مکانیکی مهمی را به دست می آورند. میزان انرژی و عملیات هایی که در فرایند نورد گرم انجام می شود، کمتر است؛ به همین دلیل استفاده از ورق های به دست آمده از فرایند نورد گرم در صنعت کاربرد بیشتری دارد.

همان گونه که می دانید در فرایند تولید آن ها ابتدا ماده اولیه را که اغلب شمش یا اسلب فولادی است حرارت می دهند و سپس با انجام عملیات نورد پیوسته، آن ها را به صورت ورق هایی به ضخامت 3 میلی متر و بیشتر در می آورند. دمای مورد نظر برای این فرایند بسیار زیاد است؛ زیرا میزان فرم پذیری فلزات در دماهای بالا افزایش می یابد. بنابراین استفاده از فرایند نورد گرم در تولید ورق های صنعتی بسیار گسترده تر می باشد.

فرایند نورد گرم مراحل مختلفی دارد، اما تعداد مراحل و دشواری آن ها نسبت به نورد سرد کمتر است؛ به همین دلیل مقرون به صرفه تر می باشد. از سوی دیگر خنک شدن ورق صنعتی نورد گرم در دمای استاندارد فضا، سبب افزایش شکل پذیری محصول خواهد شد؛ اما از طرفی تنش های درونی آن را برطرف نمی کند.

این موضوع سبب کاهش دقت و ایجاد تلورانس هایی به اندازه دو تا پنج درصد در ابعاد ورق های آلیاژی خواهد شد. از مهم ترین و پرکاربردترین ورق های صنعتی فولادی می توان به ورق سیاه و آلیاژهای مختلف آن مانند ST37 ، ST52 و … اشاره کرد که ظاهری تیره و ناهموار دارد.
فرایند نورد سرد در دمای پایین تر از دمای تبلور صورت می گیرد و در عوض مزیت هایی در مقایسه با روش نورد گرم دارد. همان طور که پیش تر گفتیم، ورق سیاه ظاهری کدر و ناهموار دارد؛ به همین دلیل ابتدا آن ها را با استفاده از اسید، اکسیدزدایی می کنند.

سپس با استفاده از غلتک های نورد، ضخامت آن ها کاهش پیدا می کند. این عملیات سبب از بین رفتن ظاهر کدر ورق سیاه و افزایش دقت در ضخامت محصولات صنعتی خواهد شد. همچنین از مزیت های دیگر این عملیات می توان به افزایش انعطاف پذیری و مقاومت آن ها اشاره کرد

. ورق های سرد با آلیاژهای مختلف مانند ST12، ST13 و ST14 نیز در موارد صنعتی کاربرد زیادی دارند. برای افزایش مقاومت آن ها در برابر زنگ زدگی و خوردگی، از پوشش های گالوانیزه، رنگی و روغنی استفاده می کنند.

معرفی ورق صنعتی از جنس آلومینیوم

ورق آلومینیوم نیز مانند ورق های فولادی، آلیاژهای مختلفی دارد و از طریق فرایند نورد گرم به دست می آید. مقرون به صرفه بودن و داشتن طیف گسترده ای از ویژگی های مختلف از مزیت های استفاده از ورق آلومینیومی می باشد. ورق های آلومینیومی نیز برای افزایش مقاومت و کاهش تنش های درونی، تحت فرایند نورد سرد قرار می گیرند.

استفاده از ورق صنعتی آلومینیومی نیز مانند ورق های فولادی در بیشتر صنایع کاربرد دارد. از جمله کاربردهای ورق صنعتی آلومینیومی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•          هوافضا
•          حمل و نقل
•          دکوراسیون
•          ساخت پانل ها و بدنه اتومبیل
•          صنعت دسته بندی
•          ساخت قوطی های نوشیدنی
•          ظروف آشپزخانه
•          ناودان، سقف دیوارپوش
•          لوازم خانگی و…

معرفی ورق صنعتی مسی/ برنجی

ورق های صنعتی برنجی مقدار کمتری از فلز روی را دارند. آن ها به راحتی قابلیت جوشکاری، سردکاری و لحیم کاری می شوند. افزودن مس به این محصولات نیز سبب تشکیل لایه اکسیدی و در نتیجه مقاومت محصول در برابر خوردگی می شود. ورق های صنعتی‌ مسی نیز با دارا بودن خواصی مثل هدایت الکتریکی و انتقال حرارت، در صنایع برق، ساختمان‌ سازی و… کاربرد دارد.

کاربردهای ورق‌ های صنعتی

ورق های صنعتی فولادی گرم و سرد، آلومینیومی، مسی و برنجی هر کدام خصوصیات متفاوتی دارند و همین موضوع سبب استفاده از هر کدام در کاربردهای مختلف خواهد شد. به طور مثال ورق های گرم بیشتر در صنایعی استفاده می شوند که ظاهر کار اهمیت زیادی نداشته باشد، اما از طرفی از قیمت کمتری به نسبت دیگر محصولات برخوردار است.

از دیگر کاربردهای ورق صنعتی نورد گرم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•          ساختمان ‌سازی
•          ساخت لوله‌ های فلزی
•          ریل و قطعات راه‌ آهن
•          درب ‌ها و قفسه‌ ها
•          میله‌ های I شکل
•          تجهیزات کشاورزی
•          بدنه‌ خودروها

 

منبع: ورق صنعتی چیست و چه کاربردهایی دارد