در مشعلهای تک مرحله مقدار شعله همیشه ثابت است و بنابراین مقدار سوخت و اکسیژن همیشه مقدار ثابت و مشخصی را دارد. اما در مشعلهای دو مرحلهای و مدولار برای اینکه مقدار گرمای تولید شده تغییر کند نیاز هست مقدار سوخت افزایش یابد و با افزایش سوخترسانی برای اینکه احتراق کامل و صحیح انجام شود باید همزمان با تغییر مقدار سوخت مقدار هوارسانی به مشعل تغییر کند این تغییر مقدار هوادهی توسط دمپر هوا انجام میشود و برای اینکه این فرایند اتوماتیک و بدون دخالت اپراتور انجام شود به یک موتور با دقت بالا نیاز داریم که از کنترلر مشعل فرمان بگیرد و دمپر مشعل را به مقدار نیاز باز و بسته کند و همزمان فیدبکهایی به سمت کنترلر بدهد.
دمپر موتور باید نیروی لازم برای چرخش و جابجایی دمپر را داشته باشد همینطور این جابه جایی باید با دقت بالایی انجام شود. در انتخاب دمپر موتور مهمترین نکته حداکثر گشتاوری است که دمپر موتور می تواند ایجاد کند .نکته بعد مدت زمان چرخش محور آن به اندازه 90 درجه است.دمپر موتور ها با دیاگرام سیم کشی مختلفی ساخته می شوند بنابر این مهم است که در انتخاب آنها به نوع دیاگرام توجه شود.با توجه به اینکه کیفیت احتراق در مشعلهای دوگانه سوز تا حد زیادی به دقت و عملکرد موتور دمپر بستگی دارد این تجهیز از برندهای معتبر استفاده میشود.
اما بیشتر موتور دمپرهایی که در ایران استفاده میشوند با برند هانیول است. این برند موتور دمپرها را با مشخصات و ساختارهای مختلفی تحت سری و مدل مدلهای مختلف ارائه میکند با وجود اینکه عملکرد کلی همه آنها یکسان است اما نقشه سیمکشی و نحوه تنظیم آنها متفاوت است.
مهمترین مدلهای موتور دمپر هانیول
1 LKs310
2 LKs160
3 LKs120
4 LKs110
لازم به ذکر است برخی از مدلهای موتور دمپر هانیول دارای چند نقشه دیاگرام است، به طور مثال مدل LKs160 دارای 16 نوع دیاگرام سیمکشی است و شما میتوانید این 16 دیاگرام را در ادامه ببینید.بررسی موتور دمپر هانیول LKs160این موتور دمپر در یک پکیج قرار دارد که شامل یک موتور چپگرد و راستگرد (استاندارد چرخش آن چپ گرد است )، یک رله ، یک محور، تعدادی میکروسوئیچ و چهار بادامک جهت تنظیم دمپر در حالتهای مختلف است.
تنظیم بادامکها و میکروسوئیچها
با برداشتن در پوش این تجهیز بادامکهای رنگی را به خوبی مشاهده خواهید کرد این بادامکها دارای چهار رنگ میباشد که هر کدام قابل تنظیم و یک مرحله کاری مشعل را مشخص میکنند.
1 بادامک آبی: این بادامک میزان بسته بودن دمپر را در حالت خاموش مشعل مشخص میکند و مقدار آن باید بین 0 تا 5 درجه باشد.
2 بادامک نارنجی: این بادامک میزان باز بودن دمپر هوا در وضعیت شعله کم یا مرحله اول را مشخص میکند زاویه آن باید بین 5 تا 60 درجه باشد.
3 بادامک مشکی: این بادامک وظیفه فعال کردن شیر گاز یا گازوئیل برای مرحله دوم (یا شعله بلند) را بر عهده دارد زمانی که این بادامک میکرو سوئیچ خود را فعال میکند شیر سوخت رسانی باز میشود زاویه صحیح آن 30 تا 80 درجه میباشد.
4 بادامک قرمز: این بادامک میزان باز بودن دمپر هوا در حالت شعله زیاد یا زمان تخلیه را تنظیم میکند و زاویه صحیح آن 40 تا 90 درجه است.
موتور دمپر LKs160 با ساختارهای سیم کشی مختلفی ساخته میشود که چند نمونه از آنها را در تصویر زیر مشاهده میکنید.
همانطور که مشاهده میکنید سیم کشی در هر کدام از این دیاگرامها متفاوت است و نحوه فرمان دادن هر یک با توجه به پایههای آنها متفاوت است در اینجا برای نمونه میخواهیم LKs160-36 با دیاگرام s4 را بررسی کنیم تا رفتار و نحوه کار این دمپر موتور بهتر مشخص گردد.(به پایه N دمپر موتور نول و به پایه R فاز متصل میگردد) زمانی که مشعل شروع به کار میکند در ابتدا باید عمل تخلیه دودکش و دیگ انجام شود بنابراین فن شروع به کار میکند و دمپر باید به طور کامل باز شود در این حالت کنترلر مشعل پایه 1 را برقدار میکند و در نتیجه رله مسیر جریان فاز را (طبق تصویر 2 ) تغییر میدهد در این حالت موتور شروع به چرخش میکند تا زمانی که بادامک قرمز میکروسوئیچ II را تحریک کند و موتور متوقف شود به چرخش خود ادامه می دهد و این میکروسوئیچ باز بودن کامل دمپر را نشان میدهد
با تغییر وضعیت میکروسوئیچ II پایه 5 دمپر موتور نیز برق دارد و باز شدن کامل دمپر موتور را به کنترلر اعلام میکند.همانطور که گفته شد بادامک قرمز که میکروسوئیچ II را فعال میکند در زاویه 40 تا 90 درجه تنظیم میشود بنابراین محور بین این بازه چرخش داشته است.و همانطور که گفته شد بادامک نارنجی (شعله کم) بین زاویه 5 تا 60 درجه تنظیم شده است.
نکته: بادامک نارنجی باید طوری تنظیم شود که حتما قبل از بادامک قرمز میکرو سوئیچ خود را فعال کند پس زمانی که دمپر به طور کامل باز است حتما میکرو سوئیچ I تغییر وضعیت پیدا کرده است(طبق تصویر 3).برگردیم به ادامه کار مشعل، فن حدود 30 ثانیه کار میکند برای اینکه دودکش و دیگ از گازهای موجود تخلیه شود بعد از این زمان کنترلر ، برقی که به پایه 1 داده بود قطع میکند و رله شیشه ای دمپر موتور به حالت نرمال خود برمیگردد و فاز ورودی دمپر از مسیر مشخص شده (طبق تصیویر 4) به میکروسوئیچ I رفته و موتور دمپر را در خلاف جهت قبلی به چرخش در میآورد تا زمانی که بادامک نارنجی میکروسوئیچ I را تحریک کند و موتور بایستد این حالت وضعیت هوادهی برای شعله کوتاه است و با این تغییر پایه 4 مجدد برقدار میشود و همین پایه 4 گزارش وضعیت نیمه باز دمپر را کنترلر می دهد و کنترلر شیر برقی مرحله 1 را فعال میکند و شعله کوتاه تشکیل میشود
.
نکته: در این حالت که موتور در خلاف جهت چرخش دارد و بادامک نارنجی میکرو سوئیچ I را تغییر وضعیت داده حتما بادامک قرمز نیز میکروسوئیچ II را از حالت تحریک خارج کرده است پس تا اینجا شعله کوتاه تشکیل شده و دمپر موتور در حالت مینیمم است.برای ایجاد شعله بلند برای بار دوم باید ترمینال 1 تحریک شود و موتور دمپر در جهت باز کردن دمپر حرکت کند در این حالت با تحریک میکروسوئیچ MV2 توسط بادامک مشکی شیر گاز مرحله دوم باز شده و موتور دمپر تا زمانی که بادامک قرمز میکروسوئیچ II را تحریک کند به چرخش خود ادامه میدهد(نتیجه چیزی شبیه تصویر 3 خواهد شد).
نکته :زاویه تنظیم بادامک مشکی بین 30 تا 80 است و مهم است که تنظیم زاویه بادامک مشکی از زاویه دمپر کاملا باز کمتر باشد که شیر گاز مرحله دوم حتما بتواند باز شود.با تحریک میکروسوئیچ MV2 پایه 2 به پایه 3 ترمینال متصل میشود.
نکته مهم: پایه R باید همیشه فاز داشته باشد و پایه 6 همیشه نول تا در زمانی که ترموستات برق کنترلر را قطع میکند دمپر بتواند به حالت بسته قرار گیرد.
دیاگرام دمپرموتور LKs160-s6
این دیاگرام نیز شبیه S4 LKs160 است اما در این حالت R وجود ندارد که در زمان قطع برق کنترلر بتوان دمپر موتور را به حالت بسته قرار داد.و نیز در این دمپر موتور فرمان چپ گرد و راست گرد توسط پایه های 4 و 5 به طور مجزا داده میشود و مانند حالت قبل میکروسوئیچ II تشخیص باز بودن کامل و میکروسوئیچ I تشخیص حالت مینیمم را میدهد.در این نوع دمپرموتور نیاز هست زمانی که شعله بلند در حال کار است و مشعل میخواهد خاموش شود پایه 5 برقدار شده که دمپر بسته گردد .(البته در صورت نیاز و شرایط عادی)با بررسی ساده انواع دیاگرام LKs160 متوجه شباهت آنها میشویم و با توجه به تفاوتهای آنها میبایست کاربری کنترلر متناسب با آن انتخاب شود و در شرایط خاص تجهیزات جانبی مورد نیاز نصب گردد.
بررسی LKs310
این موتور دمپر نیز شبیه موتور دمپر LKs160 بطور یک پکیج است که شامل یک موتور چپگرد و راستگرد، محور، رله، بادامکها، میکروسوئیچهایی است که این مجموعه عملیات تنظیم دمپر هوا را بر عهده دارند.در این موتور دمپر نیز بادامکها در چهار رنگ هستند که براساس رنگ وظایف زیر را برعهده دارند.
1 آبی: دمپر در حالت بسته کامل
2 نارنجی: هوای مرحله
3 مشکی: استارت شیر برقی دوم
4 قرمز: دمپر کامل باز و یا تامین هوای شعله بلند
در موتور دمپر LKs310 یک اهرم قرمز رنگ وجود دارد که توسط آن میتوان موتور را آزاد کرد و در این حالت دمپر به سادگی و با دست حرکت میکند در زمان تنظیم روی دمپر موتور باید حتما این اهرم آزاد شود تا از بروز آسیب به گیربکس آن جلوگیری شود.این سری دمپر موتور نیز دارای مدلهای مختلف و دیاگرام مدارهای گوناگونی است .