قطر لوله دودکش موتورخانه

در این مقاله قصد داریم در ادامه روش محاسبه قطر دودکش تجهیزات گاز سوز را با توجه به مقررات ملی ساختمان مبحث 17 (گازرسانی) خدمت شما ارائه دهیم. این مقاله به روش ساده توضیح داده شده که که تمامی افراد با اندک دانش محاسباتی توانایی درک آن را خواهند داشت. شرکت کانال سازی پویان گسترش با مشاوره رایگان، ساخت و نصب دودکش در کم‌ترین زمان با رعایت اصول استاندارد، خدمات خود را در تمامی نقاط تهران ارائه می دهد.

تعیین تعداد دودکش

قبل از شروع محاسبه باید در ابتدا تعیین کنیم که تعداد دودکش به چه صورت است. در کل تقسیم بندی تعداد دودکش ها به صورت زیر است.

طبق شکل بالا باید در ابتدا انتخاب کنید که قطر دودکش برای یک دستگاه است یا چند دستگاه. و اگر برای چند دستگاه است این چند دستگاه در یک طبقه است یا در چند طبقه.

طراحی دودکش مستقل

در ابتدا به بررسی نحوه محاسبه قطر دودکش مستقل می پردازیم. در شکل زیر شماتیک دودکش به همراه پارامترهای ضروری برای محاسبه قطر دودکش آمده است:

شکل 1- دودکش فلزی یا سیمانی جهت استفاده یک دستگاه گازسوز

طبق شکل بالا ارتفاع دودکش (H) و طول مسیر افقی (L) دو پارامتر ضروری برای محاسبه قطر لوله دودکش است که باید اندازه گیری شود. همچنین پارامتر ضروری سوم ظرفیت دستگاه گازسوز بر واحد 1000 کیلوکالری بر ساعت است پس برای محاسبه قطر لوله دودکش سه پارامتر زیر را لحاظ می کنیم:

• ارتفاع دودکش
• طول افقی لوله رابط
• ظرفیت حرارتی دستگاه

نکته: حداقل ارتفاع دودکش (H) برابر 3 متر می باشد. پس دودکشی کمتر از 3 متر نمی تواند باشد.

برای محاسبه قطر لوله دودکش از جدول زیر استفاده می کنیم:

ظرفیت دودکش های فلزی تک جداره یا سیمانی پیش ساخته جهت استفاده یک دستگاه گازسوز

نحوه محاسبه قطر لوله دودکش مستقل:

بر اساس سه پارامتر اصلی یعنی ارتفاع دودکش (H)، طول لوله افقی (L) و مقدار ظرفیت دستگاه قطر لوله مشخص می شود

مثال: اگر طول ارتفاع دودکش 6 متر باشد و طول لوله رابط افقی 1.5 متر باشد و ظرفیت دستگاه 100000 کیلو کالری بر ساعت باشد. به قسمت ارتفاع 6 متر مراجعه می کنیم و در قسمت ارتفاع 1.5 متر را مشاهده می کنیم. چون عدد دقیق برابر 100 هزار کیلوکالری بر ساعت موجود نیست، عدد بزرگتر بعدی را انتخاب می کنیم. که این عدد 154 می باشد. پس در نهایت قطر دودکش 250 میلی متر محاسبه می شود.

نکته: طبق مثال بالا مشاهده کردیم که اگر مقدار ظرفیت دستگاه به طور دقیق موجود نبود عدد بزرگتر بعدی را انتخاب می کنیم.

نکته بسیار مهم: اگر مقدار ارتفاع (H) و یا طول لوله رابط (L) موجود نبود باید آن را از طریق میانیابی محاسبه کرد. اگر نمی دانید و یا فراموش کردید که میان یابی یعنی چه میتونید به لینک مراجعه کنید. اگر میخواید روی ماشین حسابتون میان یابی رو بریزید به مراجعه کنید.

نکته: در جداول بالا و جداولی که در ادامه گفته شده میان یابی مجاز است اما برون یابی مجاز نیست.

محاسبه قطر لوله دودکش مشترک

برای محاسبه قطر لوله مشترک باید پارامترهای زیر را داشته باشیم

• ارتفاع (H)
• ارتفاع رابط (R)
• ظرفیت لوله رابط دودکش

برای محاسبه قطر لوله مشترک به شکل های زیر توجه کنید:

شکل 2- دودکش فلزی یا سیمانی پیش ساخته جهت دو یا چند دستگاه گازسوز که در یک طبقه نصب شده اند.شکل 3- شمای دودکش مشترک ساختمان های چند طبقه برای هر قسمت

طبق شکل های بالا، مقادیر H و R و ظرفیت های حرارتی دستگاه را پیدا کرده و از طریق جداول زیر قطر لوله مشترک و قطر لوله رابط را بدست می آوریم.

نکته: در شکل 2 برای اینکه ارتفاع رابط (R) را حساب کنیم باید دستگاه با ارتفاع بیشتر (مقدار R کمتر) را ملاک قرار دهیم.

نکته: در شکل 3 حداکثر تعداد طبقات 5 عدد می باشد.

نحوه محاسبه قطر لوله رابط دودکش مشترک

برای محاسبه قطر لوله رابط دودکش مشترک از طریق جدول اول و سه پارامتر ارتفاع رابط (R) و ارتفاع کل (H) و ظرفیت حرارتی دستگاه بر حسب کیلو کالری بر ساعت محاسبه می کنیم. نحوه محاسبه و قوانین آن مشابه با دودکش مستقل می باشد.

نحوه محاسبه قطر دودکش مشترک قائم

برای دودکش مشترک قائم به دو پارمتر ارتفاع دودکش (H) و مجموع ظرفیت های دستگاه ها بر حسب کیلوکالری بر ساعت محاسبه می شود. نحوه محاسبه  قوانین آن مشابه با دودکش مستقل می باشد.

نکات مربوط به محاسبه قطر دودکش

نکته: در تمامی موارد ذکر شده تا اجرای دو زانویی مجاز می باشد و هر خم اضافه علاوه بر دو خم مجاز، ظرفیت لوله رابط را 10 درصد کاهش می دهد که در محاسبات بایستی لحاظ گردد.

نکته: در صورت تساوی قطر لوله رابط و لوله قائم مشترک، باید قطر دودکش حداقل یک اندازه بزرگتر باشد.

نکته: حداکثر طول لوله رابط بایستی 0.45 متر به ازای هر 2.5 سانتی متر قطر لوله رابط باشد. به طور مثال اگر اگر قطر لوله رابط 20 سانتی متر باشد، حداکثر طول لوله رابط 3.6 متر می باشد.

محاسبه ضخامت لوله رابط و لوله مشترک دودکش

دست آخر بعد از محاسبه قطر لوله دودکش می توان حداقل ضخامت استاندارد لوله دودکش را نیز از طریق جداول زیر محاسبه کرد.

ظرفیت لوله رابط دودکشظرفیت دودکش مشترک قائم بدون لوله رابط

در صورت هر گونه ابهام می توانید در قسمت نظرات سوال خود را پرسیده تا در انصب دودکش موتورخانه بسیار پر اهمیت است، به این دلیل که گاز‌ها و دوده‌هایی که از طریق سوختن تولید می‌شوند را به هوای آزاد وارد می‌کند. نکته قابل توجه این است که برای بازده بهتر دودکش، باید دودکش موتورخانه، براساس اصول و قوانین ویژه‌ای ساخته شود.

از مهم‌ترین علل لزوم رعایت اصول در ساخت دودکش موتورخانه، کیفیت مطبوع انتقال گرما و آب گرم، پیشگیری از دوده شوفاژ و بهینه کردن مصرف انرژی را می‌توان نام برد. به طور کلی، رعایت اصول نصب تمامی لوازم مثل دودکش در نصب موتورخانه، تعمیر موتورخانه و در آخر روش کار موتورخانه بسیار حائز اهمیت می‌باشد. پس برای آگاهی از روش و مهم‌ترین نکات مربوط به آن، این مقاله را مطالعه کنید.

اهمیت نصب دودکش موتورخانه

عملکرد دودکش‌ها در موتورخانه به دو علت اهمیت بالایی دارند؛ نخستین علت خروج دود و ذرات متاثر از احتراق مواد و دوم تاثیر این ساختار در افزایش عملکرد سیستم بویلر موتورخانه است. جریان همیشگی که عمود بر زمین، در واقع از سمت پایین به بالا، به علت اختلاف فشار میان این دو نقطه وجود دارد؛ وابسته به دودکش در موتورخانه‌ است. هرچقدر بلندی دودکش بیشتر باشد در نتیجه آن اختلاف فشار بیشتر است و بنابراین جریان سریع‌‌تر جا به جا می‌شود.

باید به این نکته توجه کنید که در زمان نصب دودکش موتورخانه، ارتفاع و قطر دودکش با اندازه بویلر و دیگ موتورخانه در تناسب باشد؛ زیرا در این صورت قدرت مکش در داخل کوره بویلر زیاد شده و دوده‌ها، گاز‌ها و ذرات به وجود آمده از سوختن با شدت بیشتری انتقال پیدا می‌کنند.

نکات مهم برای نصب دودکش موتورخانه

۱. به این نکته توجه کنید که محل نصب دودکش موتورخانه باید با دیوار اطراف خود مقداری فاصله داشته باشد تا گرما به دیوار‌های اطراف انتقال پیدا نکند.
۲. پیشنهاد می‌شود که برای نصب دودکش حتما از یک متخصص ماهر کمک بگیرید؛ چون مسیر دودکش تحت هیچ شرایطی نباید با هیچ مانعی بسته شود و در صورتی که مانعی مشاهده کردید سریعا با کمک یک متخصص آن را رفع کنید.
۳. محل نصب دودکش موتورخانه حداقل باید یک متر از سطح پشت بام بالاتر باشد.
۴. دمپر مسدود کننده دودکش را در مکانی مناسب برای آماده سازی شرایط خاموش شدن مشعل نصب کنید.
۵. برای اینکه کارایی دودکش به بیشترین مقدار خود برسد، بهتر است لوله‌های دودکش را به طور عمودی در راستای خروج از آن قرار دهید. اگر مجبور شدید دودکش را به صورت افقی نصب کنید، حدالامکان از زاویه ۴۵ درجه استفاده کنید. زاویه کمتر، عملکرد دودکش را کاهش می‌دهد؛ به همین دلیل در صورتی که زاویه کمتر از ۴۵ درجه شد، حتما از روش دیگری استفاده نمایید.
۶. برای کنترل وزن دودکش‌های عمودی و اتصال صحیح آن‌ها به دیوار از پایه‌های مخصوص استفاده کنید که این کار علاوه بر اینکه عملکرد دودکش را بهبود می‌بخشد، ضمانت دوام دودکش را نیز انجام می‌دهد.
۷. توصیه می‌شود برای جلوگیری از ورود آب، باران و پرندگان به داخل دودکش، از کلاهک‌های مخصوص اچ مانند استفاده کنید.
۸. در زمان نصب دودکش موتورخانه حتما توجه کنید که دهانه خروجی آن در مسیر جریان باد و در هوای آزاد قرار داشته باشد. به هیچ عنوان دهانه خروجی دودکش را در پناه ساختما‌ن‌های دیگر قرار ندهید.

توصیه‌هایی که برای ساخت دودکش موتورخانه اهمیت دارد

• باید در زمان انتخاب ورق دودکش و برای دریافت بیشترین عملکرد، به ضخامت آن توجه کنید که حتما با درجه حرارت مشعل متناسب باشد.
• لازم است در زمان ساخت دودکش موتورخانه، قطر لوله دودکش با قطر دهانه خروجی موتورخانه متناسب باشد.
• جنس دودکش باید به گونه‌ای باشد که در برابر هرگونه گرما مقاومت کند، پس بهتر است از ساختن دودکش‌هایی با جنس آلومینیوم یا پلاستیک اجتناب کنید.
• وجود پیچ و خم‌های زیاد در لوله دودکش باعث کاهش کارایی آن می‌شود و در نتیجه نباید از چنین لوله‌ای در نصب دودکش موتورخانه استفاده شود.
• لازم است برای دودکش عایق بندی صحیحی انجام دهید تا علاوه بر کاهش مصرف انرژی، و دوام بیشتر، از پوسیدگی و فرسایش در طول زمان نیز جلوگیری شود.
• محل اتصال لوله دودکش را به درستی آب بندی کرده تا از ورود کربن دی اکسید به محیط داخلی موتورخانه جلوگیری شود.
• در بیشتر موارد برای ساختن دودکش داخل موتورخانه، از ورق فولاد سیاه و برای پوشاندن آن، از رنگی با ترکیب روی استفاده می‌شود.
•  استفاده از قطعات نر و ماده در ساخت دودکش، سبب پوشیده شدن کامل مکان اتصال درز‌ها شده و مانع از خروج هرگونه دود می‌شود.
• تمامی سطح‌های دودکش را با استفاده از مخلوطی از سیمان و پنبه نسوز با قطر حداقل ۲ اینچ، بپوشانید. این کار باعث افزایش مقاومت  دودکش در برابر دود زیاد و درجه حرارت بالا می‌شود.

آشنایی با مشکلات ناشی از ساخت و نصب دودکش موتورخانه به روش نادرست

• باعث کاهش کارایی و عملکرد بویلر می‌شود.
• احتمال گاز گرفتگی و درنتیجه‌ی آن آسیب جانی به مصرف کنندگان را افزایش می‌دهد.
• از ورود هوای تازه و به اندازه کافی به موتورخانه جلوگیری می‌شود.
• احتمال ورود گاز مونواکسید کربن را به داخل خانه افزایش می‌دهد.
• در صورت عدم عایق‌بندی صحیح یا سرویس آن در زمان مناسب، در دیواره‌های دودکش، درز و ترک ایجاد شده و در نهایت باعث نشت گاز می‌گردد.
• باعث هدر رفتن انرژی و به دنبال آن افزایش مصرف انرژی داخلی می‌شود.
• تهویه هوای به صورت مناسب انجام نمی‌شود.

‌جمع بندی

در نهایت لازم به ذکر است که نصب دودکش موتورخانه امری بسیار مهم و ضروری است. علاوه بر آن در ساخت دودکش موتورخانه  لازم است اصولی رعایت شود و در غیر این صورت ممکن است خطرات غیرقابل جبرانی را به دنبال داشته باشد. با وجود شرح کامل نکات مهم برای ساخت و نصب دودکش، بهتر است برای این امر از متخصصین ماهر و کاربلد استفاده کنید تا از بروز هرگونه مشکل جلوگیری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان، شما می‌توانید با واحد پشتیبانی تماس بگیرید.