فرمول محاسبه مهریه زن بعد از فوت شوهر

محاسبه مهریه براساس “شاخص” سال فوت شوهر

بهنقل از وکیل طلاق در رشت اگر مهریه زوجه ارز رایج باشد (نه سکه یا اموال منقول و غیر منقول) ، مهریه باید بر اساس “شاخص” سال فوت شوهر محاسبه شود ، بنابراین هرگاه زنی مهریه خود را ادعا کند به دادگاه مراجعه کرده و مبلغ مهریه براساس زمان مرگ همسرش محاسبه می شود. در مورد مهریه ای که سکه یا مال منقول یا مال غیر منقول است ، چون این املاک ارزش روز را دارند ، همان مال محاسبه و به زن پرداخت می شود.

زن طبیعتاً از همان مال غیر منقول بلکه از قیمت آن ارث نمی برد اما اگر مهریه زن غیر منقول باشد ، همان اموال غیرمنقول به زن تعلق می گیرد. و قوانین ارث در این زمینه اعمال نخواهد شد.

مطالبه مهریه از طریق ثبت اسناد رسمی

زن می تواند برای مطالبه مهریه خود به دادگاه خانواده محل زندگی خود مراجعه کند و دادگاه بر اساس مال باقیمانده مرد ، مهریه را به شوهر وی می دهد. زن همچنین می تواند از طریق اداره ثبت اسناد رسمی مهریه خود را مطالبه کند. به این ترتیب وی سند ازدواج خود را به دفتر محل ثبت عقد تسلیم می کند و خواستار صدور اجرائیه می شود ، سپس با اسناد اجرایی صادر شده به اداره ثبت احوال مراجعه می کند و اموال شوهر خود را معرفی می کند و خواستار دادخواست پرداخت جهیزیه از این ملک.

البته هزینه درخواست اجرای جهیزیه از محل اجرای ثبت نام ، نیم دهم (5٪) از کل مبلغ درخواست است که پس از اجرا از املاک پرداخت می شود. خواه زن پس از صدور حکم دادگاه مهریه را مطالبه کند و هم قرار اجرای آن صادر شود ، اجراییه به وراث متوفی اطلاع داده می شود. روز پرداخت ادعای زوجه مهلت داده می شود ، اگر وراث شوهر بدهی متوفی را از اموال وی پرداخت نکنند ، زن می تواند با معرفی مال متوفی به ثبت ، درخواست توقیف اموال کند و همچنین می تواند ادعا کند شوهر از اشخاص دیگر مصادره می شود.

حق زن در مطالبه مهریه نسبت به سایر طلبکاران

اگر شوهر مال نداشته باشد ، یا دارایی وی تمام بدهی های وی را پوشش ندهد ، زن حق تقدم مهریه را تا 10 هزار ریال دارد و نسبت به مازاد طلبکار عادی محسوب می شود. اگر اموال متوفی کافی نباشد ، همان مقدار دارایی بین طلبکاران تقسیم می شود و وراث هیچ تعهدی در پرداخت بدهی های متوفی ، بیش از دارایی های وی ندارند.

فرض کنیم زنی پس از دو سال از تاریخ فوت همسرش میخواهد  خود را مطالبه کند. آنچه مسلم است این دعوی باید بطرفیت ورثه متوفی که ترکه ( اموال به جا مانده از متوفی ) را پذیرفتند در دادگاه طرح و اقامه شود. حال این سوال مطرح می شود که دادگاه در موردی که مهریه زن وجه رایج است ( نه سکه یا اموال منقول و غیر منقول دیگر) بر اساس شاخص سال فوت شوهر باید مهریه را محاسبه کند یا به نرخ روز و سال مطالبه مهریه؟ برابر قانون (ماده 3 آئین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی) در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه زوج متوفی پرداخت شود تاریخ فوت مبنای محاسبه قرار می گیرد.

آنچه مسلم است با فوت زوجه  نیز به ورثه او منتقل می شود و اصل طلبی که زوجه بابت مهریه داشته طبقه قاعده ارث به ورثه او انتقال پیدا خواهد کرد و هر یک از ورثه مستحق دریافت آن هستند اصل مبلغ مندرج در نکاح نامه به عنوان  است نه قیمت روز وجه رایج، زیرا این حق را قانون فقط برای زوجه زنده متصور شده نه برای ورثه او. البته در این خصوص نظر مخالف هم وجود دارد و عده ای اعتقاد دارند که ورثه قائم مقام و جانشین او هستند و همان حقی که زوجه متوفیه نسبت به محاسبه وجه رایج به قیمت روز داشت همان حق را ورثه او نیز دارا هستند.

نکته دیگر در خصوص تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه به زوجه از سوی پسرش است همانطور که میدانیم  با تراضی طرفین تعیین می شود و اصولا مسئولیت پرداخت آن بر عهده شوهر است اما گاهی اوقات به لحاظ اینکه زوج با پدرش زندگی و در نزد او کار می کند و یا به دلایل دیگر ممکن است پدر زوج پرداخت مهریه را تعهد کند که در این صورت با مطالبه مهر و اعلام اعسار زوج نسبت به پرداخت مهر زوجه حق رجوع به پدر زوج را دارد.

با تضمین پدر زوج برای پرداخت  شوهر دیگر مسئولیتی برای پرداخت مهریه نداشته و پدر او مسئول پرداخت مهریه خواهد بود.

نکات کاربردی مربوط به نحوه محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر و تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه

فرض کنیم زنی پس از ۲ سال از تاریخ فوت همسرش می خواهد مهریه خود را مطالبه کند . آنچه مسلم است این دعوی باید به طرفیت متوفی که ( اموال به جا مانده از متوفی ) را پذیرفتند در دادگاه طرح و اقامه شود . حال این سوال مطرح می شود که دادگاه در موردی که مهریه زن وجه رایج است ( نه سکه یا دیگر ) بر اساس شاخص سال فوت شوهر باید مهریه را محاسبه کند یا به نرخ روز و سال ؟

برابر قانون ( ماده ۳ آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ) در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه متوفی پرداخت شود تاریخ فوت مبنای محاسبه قرار می گیرد .

پرسش : اگر زن قبل از مطالبه مهریه از زوج فوت کند و مهریه او وجه رایج باشد ورثه زن استحقاق دریافت مهریه به نرخ روز را دارند یا همان مبلغ معین شده در عقد نامه ملاک محاسبه قرار می گیرد ؟

پاسخ : آنچه مسلم است با فوت زوجه مهریه نیز به ورثه او منتقل می شود و اصل طلبی که زوجه بابت مهریه داشته طبق قاعده ارث به ورثه او انتقال پیدا خواهد کرد و هر یک از ورثه به نسبت سهم الارث خود از اصل دین ، طلب خود را از شوهر متوفیه یا ما ترک او مطالبه می کند ولی آنچه که ورثه مستحق دریافت آن هستند.

اصل مبلغ مندرج در نکاح نامه به عنوان مهریه است نه قیمت روز وجه رایج ، زیرا این حق را قانون فقط برای زوج زنده متصور شده نه برای ورثه او . البته در این خصوص نظر مخالف هم وجود دارد و عده ای اعتقاد دارند که ورثه قائم مقام و جانشین او هستند و همان حقی که زوجه متوفیه نسبت به محاسبه وجه رایج به قیمت روز داشت همان حق را ورثه او نیز دارا هستند .

محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر و تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه

نکته دیگر در خصوص تعهد پدر زوج در قبال پرداخت مهریه به زوجه از سوی پسرش است همانطور که می دانید مهریه با تراضی طرفین تعیین می شود و اصولا مسئولیت پرداخت آن برعهده شوهر است اما گاهی اوقات به لحاظ اینکه زوج با پدرش زندگی و نزد او کار می کند و یا به دلایل دیگر ممکن است پدر زوج پرداخت مهریه را تعهد کند که در این صورت با مطالبه مهر و اعلام  زوج نسبت به پرداخت مهر زوجه حق رجوع به پدر زوج را دارد .

پرسش : اگر پدر زوج پرداخت مهریه را تضمین کند چه وضعی خواهد داشت ؟

پاسخ : در این حالت دیگر شوهر هیچ گونه مسئولیتی برای پرداخت مهریه نداشته و پدر او مسئولیت را خواهد داشت .

پرسش : آیا پدر زوج در صورت امتناع از پرداخت مهریه به زندان می رود ؟

پاسخ : هرگاه با   دادگاه کسی محکوم به پرداخت دین به دیگری شود و از اجرای حکم خودداری نماید و ضمنا از او مالی به دست نیاید با درخواست کسی که حکم به نفع او صادر شده به زندان روانه خواهد شد مگر آنکه ثابت کند قدرت و توانایی پرداخت بدهی را به صورت اقساط یا به طور کلی ندارد که اصطلاحا به اسین شخص معسر گفته می شود .

پرسش : چنانچه مهریه وجه رایج باشد و پدر زوج برای پرداخت ان ضمانت کند نحوه ئ محاسبه آن چگونه است ؟

پاسخ : آنچه مسلم است پدر زوج پرداخت مهریه را ضمانت کرده و مسئولیت او پرداخت برابر قانون است و برابر قانون هنگامی که مهریه وجه رایج باشد به نرخ روز مطالبه خواهد شد .