طرز نوشتن سفته برای ضمانت کاری
برای نگارش صحیح سفته ضمانت کاری، باید مبلغ را به عدد و حروف، نام دقیق گیرنده وجه (کارفرما)، و مشخصات کامل صادرکننده را با دقت در فیلدهای مربوطه وارد کرده و هرگز تاریخ سررسید درج نشود. این فرآیند، ضمن حفظ اعتبار قانونی سند، از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری نموده و حقوق کارمند را تضمین می کند.
در بازار کار امروز، درخواست سفته ضمانت کاری از سوی کارفرمایان امری رایج است. این سند که به عنوان تضمین حسن انجام کار یا حفظ اموال شرکت دریافت می شود، در صورت عدم آگاهی از جزئیات حقوقی و نحوه صحیح تکمیل آن، می تواند چالش برانگیز و حتی زمینه ساز مشکلات حقوقی برای کارمند باشد. بسیاری از کارجویان و کارمندان در مواجهه با این درخواست، دچار نگرانی و ابهام می شوند، چرا که عدم رعایت نکات کلیدی می تواند منجر به سوءاستفاده از سفته شود. هدف از ارائه این راهنمای جامع، آگاهی بخشی کامل و گام به گام به شماست تا با اطمینان و شناخت کافی از تمام جوانب حقوقی، سفته ضمانت کاری خود را به درستی تنظیم کرده و از حقوق خود به نحو احسن دفاع نمایید. این مقاله تمامی ابهامات مربوط به نحوه پر کردن سفته، نکات حقوقی آن، و راه های حفاظت از خود در برابر سوءاستفاده های احتمالی را پوشش خواهد داد.
سفته ضمانت کاری چیست و چرا اهمیت دارد؟
سفته، که در اصطلاح حقوقی به آن فته طلب نیز گفته می شود، یک سند تجاری معتبر است که طبق قانون تجارت ایران، به موجب آن صادرکننده سفته تعهد می کند مبلغ معینی را در موعد مقرر یا عندالمطالبه، به شخص معین یا حامل آن پرداخت کند. در زمینه اشتغال، سفته ضمانت کاری یا سفته حسن انجام کار سندی است که کارفرما از کارجو یا کارمند به عنوان تضمین انجام صحیح و کامل وظایف شغلی، رعایت امانت داری، و جبران خسارات احتمالی ناشی از قصور یا تخلف دریافت می کند.
اهمیت این سفته از آن جهت است که به کارفرما اطمینان می دهد که در صورت بروز هرگونه خسارت مالی، سرقت، افشای اسرار شرکت، یا عدم انجام تعهدات شغلی توسط کارمند، امکان پیگیری و جبران خسارت از طریق قانونی وجود دارد. با این حال، از دیدگاه کارمند، این سفته باید با نهایت دقت و با رعایت تمام جوانب حقوقی تکمیل شود تا از سوءاستفاده های احتمالی و مطالبه غیرقانونی آن جلوگیری به عمل آید. عدم آگاهی از جزئیات نحوه تکمیل و پشت نویسی صحیح سفته، می تواند تبعات سنگینی برای صادرکننده آن داشته باشد.
انواع سفته ضمانت در محیط کار
سفته ضمانت کاری ممکن است برای اهداف مختلفی در محیط کار دریافت شود. شناخت این انواع می تواند به کارمند کمک کند تا عبارت مناسب را در سفته درج کند و از حدود مسئولیت خود آگاه باشد:
- سفته حسن انجام کار: رایج ترین نوع است که برای تضمین انجام صحیح و کامل وظایف محوله و رعایت استانداردهای شغلی دریافت می شود.
- سفته حفظ اموال شرکت: در مواردی که کارمند به اموال یا تجهیزات شرکت دسترسی دارد (مانند رانندگان، تکنسین ها، یا کارمندان انبار)، برای تضمین نگهداری صحیح و جلوگیری از خسارت یا سرقت اموال گرفته می شود.
- سفته حفظ اسرار و اطلاعات محرمانه: برای کارمندانی که به اطلاعات حساس، داده های مشتریان، فرمول های تولید، یا استراتژی های تجاری دسترسی دارند (مانند حسابداران، مدیران پروژه، یا برنامه نویسان)، جهت تضمین عدم افشای این اطلاعات دریافت می گردد.
تفاوت های کلیدی سفته و چک در ضمانت کاری
اگرچه هم سفته و هم چک از اسناد تجاری محسوب می شوند و می توانند برای ضمانت به کار روند، اما تفاوت های ماهوی و حقوقی مهمی دارند که اطلاع از آن ها ضروری است، به ویژه هنگام تصمیم گیری در مورد کدامیک را به عنوان ضمانت ارائه دهید.
| ویژگی | سفته | چک |
|---|---|---|
| ماهیت حقوقی | سند تعهد پرداخت مستقیم صادرکننده به دارنده. | دستور پرداخت وجه از سوی صادرکننده به بانک، بر اساس موجودی حساب. |
| جنبه کیفری | صرفاً دارای مسئولیت حقوقی است و عدم پرداخت آن مجازات کیفری (زندان) ندارد. | در صورت عدم موجودی یا عدم پرداخت، در شرایطی می تواند جنبه کیفری داشته باشد و منجر به حبس شود (مشروط به عدم رعایت برخی شرایط). |
| مرجع صدور/تهیه | توسط وزارت اقتصاد و دارایی چاپ و از شعب بانک ملی یا دکه های روزنامه فروشی مجاز فروخته می شود. | توسط بانک صادر و به دارندگان حساب جاری واگذار می شود. |
| انتقال به غیر | با ظهرنویسی (پشت نویسی) قابل انتقال است و ظهرنویسان نیز مسئولیت تضامنی دارند. | با پشت نویسی یا ثبت در سامانه صیاد قابل انتقال است. |
| ضمانت اجرایی | پیگیری از طریق مراجع قضایی (دادگاه) یا اداره ثبت اسناد. نیازمند واخواست در مهلت قانونی برای حفظ امتیازات سند تجاری. | امکان صدور گواهی عدم پرداخت از بانک و سپس پیگیری از طریق مراجع قضایی یا اداره ثبت اسناد. در صورت دارا بودن شرایط، قابل پیگیری کیفری. |
| هزینه تهیه | دارای مبلغ ناچیز تمبر (کسری از درصد مبلغ اسمی). | معمولاً هزینه ای برای برگه های چک دریافت نمی شود، اما نیاز به افتتاح حساب جاری دارد. |
آگاهی از تفاوت های سفته و چک برای هر فردی که در معاملات مالی یا تعهدات کاری درگیر است، حیاتی است؛ چرا که انتخاب نادرست یا عدم رعایت نکات حقوقی می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
آمادگی های اولیه پیش از تکمیل سفته ضمانت کاری
پیش از آنکه قلم به دست بگیرید و سفته ضمانت کاری را پر کنید، لازم است چند مرحله مهم را جهت آمادگی اولیه طی نمایید. این آمادگی ها، تضمین کننده صحت و اعتبار حقوقی سفته و محافظت از حقوق شما خواهد بود.
تهیه سفته معتبر از منابع مطمئن
اولین گام، تهیه برگه سفته است. سفته یک سند رسمی است و باید از منابع معتبر خریداری شود. تنها مراجع مجاز برای فروش سفته:
- شعب بانک ملی ایران: مطمئن ترین و ارزان ترین گزینه برای تهیه سفته.
- کیوسک های فروش مطبوعات مجاز: برخی از دکه های روزنامه فروشی دارای مجوز فروش سفته هستند. هنگام خرید از این مراکز، از اعتبار و مجوز آن ها اطمینان حاصل کنید.
هشدار: از خرید سفته از دست فروشان یا منابع نامعتبر جداً خودداری کنید. سفته های تقلبی یا بی اعتبار می توانند مشکلات حقوقی جدی ایجاد کنند. هر سفته معتبر دارای شماره سری و سریال چاپی و تمبر رسمی وزارت اقتصاد و دارایی است.
مدارک و اطلاعات مورد نیاز
برای پر کردن صحیح سفته، نیاز به جمع آوری اطلاعات دقیق از خود و کارفرما دارید:
- مشخصات کامل کارمند (صادرکننده سفته): نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس دقیق محل اقامت، و شماره تماس.
- مشخصات کامل کارفرما (گیرنده سفته):
- برای شخص حقیقی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس دقیق، و شماره تماس.
- برای شخص حقوقی (شرکت یا سازمان): نام کامل شرکت، شناسه ملی، شماره ثبت، آدرس دقیق دفتر مرکزی، و نام و سمت نماینده قانونی که سفته به او تحویل داده می شود.
- شماره و تاریخ قرارداد کار: حتماً باید یک قرارداد کار مکتوب و امضا شده بین کارمند و کارفرما وجود داشته باشد. شماره و تاریخ دقیق این قرارداد برای درج در سفته ضروری است.
تعیین مبلغ سفته
بر روی هر برگه سفته، مبلغ اسمی یا سقف اعتبار آن (مثلاً تا مبلغ ده میلیون ریال) درج شده است. این مبلغ نشان دهنده حداکثر رقمی است که می توانید در سفته بنویسید.
- مبلغی که شما به عنوان ضمانت در سفته وارد می کنید (هم به عدد و هم به حروف) نباید از مبلغ اسمی چاپ شده روی سفته بیشتر باشد.
- برای سفته ضمانت کاری، معمولاً مبلغ سفته با نظر کارفرما و با توجه به اهمیت شغل، میزان دسترسی به اموال یا اسرار شرکت، و میزان ریسک احتمالی تعیین می شود. توصیه می شود مبلغ سفته متناسب و معقول باشد.
- هزینه خرید سفته (تمبر سفته) نیز بر اساس مبلغ اسمی آن محاسبه می شود؛ به ازای هر ده میلیون ریال مبلغ اسمی، پنج هزار ریال هزینه تمبر باید پرداخت شود.
راهنمای گام به گام: نحوه پر کردن سفته برای ضمانت کاری
تکمیل صحیح سفته ضمانت کاری، فرآیندی دقیق است که نیازمند توجه به جزئیات است. هر اشتباه کوچک می تواند اعتبار حقوقی سند را تضعیف کرده و شما را در معرض خطر قرار دهد. در ادامه، مراحل را به صورت گام به گام و با تمرکز بر نکات حقوقی مهم توضیح می دهیم.
[اینجا باید یک تصویر از نمونه سفته خام با شماره گذاری تمام فیلدها و توضیح هر شماره قرار گیرد.]
گام اول: درج دقیق مبلغ سفته (عدد و حروف)
این بخش یکی از مهم ترین فیلدهای سفته است. در قسمت های مشخص شده برای مبلغ، باید دقت ویژه ای به خرج دهید:
- مبلغ سفته را ابتدا به عدد و سپس به حروف در محل های تعیین شده بنویسید.
- تطابق کامل مبلغ عددی و حروفی از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت وجود اختلاف، مطابق قانون تجارت، مبلغی که به حروف نوشته شده باشد، ملاک اعتبار است.
- مطمئن شوید که مبلغ نوشته شده، از مبلغ اسمی چاپ شده روی سفته تجاوز نکند.
- از هرگونه خط خوردگی، لاک گرفتگی یا اصلاح در این بخش خودداری کنید. هرگونه تغییر باید با توضیح و امضای مجدد تمامی طرفین تأیید شود، اما بهتر است از ابتدا بدون نقص نوشته شود.
- مثال عملی: اگر مبلغ پانزده میلیون تومان است، بنویسید: ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (به عدد) و یکصد و پنجاه میلیون ریال (به حروف).
گام دوم: نوشتن نام گیرنده وجه (کارفرما)
در مقابل عبارت در وجه یا به حواله کردِ، مشخصات دقیق گیرنده سفته را درج کنید. این بخش، تعیین کننده فرد یا نهادی است که حق مطالبه وجه سفته را دارد.
- اگر کارفرما شخص حقیقی است: نام و نام خانوادگی کامل وی را بنویسید. اضافه کردن کد ملی او در کنار نام می تواند به افزایش اعتبار و جلوگیری از ابهام کمک کند.
- اگر کارفرما شخص حقوقی (شرکت یا سازمان) است: نام کامل و رسمی شرکت را به همراه شناسه ملی آن درج کنید.
- هشدار بسیار مهم: هرگز بخش گیرنده وجه را خالی نگذارید و سفته را در وجه حامل صادر نکنید. سفته در وجه حامل به این معناست که هر کسی که سفته را در دست داشته باشد، می تواند وجه آن را مطالبه کند و این موضوع می تواند خطرات جدی از جمله سوءاستفاده های غیرقابل پیش بینی را به همراه داشته باشد.
گام سوم: تاریخ سررسید: نکته ای حیاتی در سفته ضمانت
این بخش، مهم ترین و حساس ترین قسمت در تکمیل سفته ضمانت کاری است که عدم آگاهی از آن می تواند تبعات حقوقی جبران ناپذیری برای کارمند به همراه داشته باشد.
- تاکید قوی: هرگز تاریخ سررسید مشخصی را در قسمت تاریخ پرداخت سفته درج نکنید. سفته ضمانت کاری ماهیت تعهدی دارد، نه پرداخت در موعد معین. درج تاریخ سررسید، سفته را از حالت ضمانت خارج کرده و آن را به یک سند بدهکاری با تاریخ پرداخت مشخص تبدیل می کند که کارفرما می تواند به راحتی در آن تاریخ آن را مطالبه کند.
- چه چیزی بنویسیم؟: به جای تاریخ سررسید، در این قسمت عبارت دقیق و حقوقی زیر را درج کنید:
جهت ضمانت حسن انجام کار طبق قرارداد شماره [شماره قرارداد کار] مورخ [تاریخ انعقاد قرارداد کار]
یا بابت تضمین انجام تعهدات شغلی و حفظ اموال شرکت طبق قرارداد شماره [شماره قرارداد کار] مورخ [تاریخ انعقاد قرارداد کار] - این عبارت صریحاً نشان می دهد که سفته صرفاً به عنوان ضمانت و در چارچوب یک قرارداد مشخص صادر شده است.
- تفاوت سفته عندالمطالبه با سفته بدون تاریخ سررسید در ضمانت: سفته ای که تاریخ سررسید ندارد (و به جای آن عبارت ضمانت درج شده)، در صورت بروز اختلاف، ماهیت ضمانتی آن قابل اثبات است. در حالی که سفته عندالمطالبه (به محض درخواست) به دارنده اجازه می دهد هر زمان که بخواهد، بدون نیاز به اثبات کوتاهی، آن را مطالبه کند. بنابراین درج عبارت ضمانت، ارجحیت دارد.
گام چهارم: تکمیل اطلاعات صادرکننده سفته (کارمند)
در بخش پایینی سفته، شما به عنوان صادرکننده باید مشخصات هویتی خود را با دقت کامل وارد کنید:
- نام و نام خانوادگی: نام کامل خود را مطابق با مدارک شناسایی بنویسید.
- نام پدر: نام پدر خود را درج کنید.
- شماره شناسنامه / کد ملی: هر دو مورد را با دقت وارد نمایید. کد ملی، به ویژه برای احراز هویت بسیار مهم است.
- آدرس دقیق محل اقامت: آدرس پستی کامل و دقیق خود را بنویسید تا در صورت نیاز به مکاتبات حقوقی، ابهامی وجود نداشته باشد.
- محل پرداخت سفته: اگرچه طبق قانون تجارت، درج محل پرداخت از الزامات قانونی برای اعتبار یک سند تجاری نیست، اما توصیه می شود این بخش را نیز تکمیل کنید. نوشتن شهر و استان محل پرداخت (مثلاً: تهران) می تواند در فرآیند پیگیری های قضایی آینده و تعیین صلاحیت دادگاه ذیصلاح، تسهیل کننده باشد.
گام پنجم: امضا و مهر صادرکننده
امضا، حیاتی ترین جزء برای اعتبار بخشیدن به سفته است. بدون امضا، سفته حتی به عنوان یک سند عادی نیز اعتباری ندارد.
- محل دقیق امضا: در کادر مشخص شده برای امضا/مهر صادرکننده، امضای خود را درج کنید.
- مطابقت امضا: امضای شما باید با امضایی که در سایر اسناد هویتی و رسمی تان (مانند کارت ملی یا شناسنامه) استفاده می کنید، مطابقت داشته باشد.
- استفاده از مهر یا اثر انگشت: در صورت تمایل یا درخواست کارفرما، می توانید در کنار امضا، از مهر یا اثر انگشت نیز استفاده کنید. این کار به افزایش اصالت سند کمک می کند.
- هشدار قاطع: خطر سفته سفید امضا!
هرگز، تحت هیچ شرایطی، سفته ای را که بخش های مبلغ، گیرنده وجه، یا تاریخ آن خالی است، امضا نکنید و به کارفرما تحویل ندهید. سفته سفید امضا خطرناک ترین نوع سفته است. در این حالت، دارنده سفته (کارفرما) می تواند هر مبلغ، تاریخ و نامی را در آن درج کند و اثبات اینکه شما به آن میزان بدهکار نبوده اید یا سفته برای ضمانت بوده، در مراجع قضایی بسیار دشوار و تقریباً ناممکن خواهد بود.
گام ششم: پشت نویسی سفته (ظهرنویسی) برای افزایش امنیت
این گام، یکی از مهم ترین و در عین حال کمتر مورد توجه قرار گرفته ترین نکات برای حفاظت از حقوق کارمند در زمان ارائه سفته ضمانت کاری است. با پشت نویسی صحیح سفته، می توانید ماهیت آن را به عنوان یک سند ضمانت تحکیم بخشید و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کنید.
پشت سفته (ظهر سفته) را با خودکار آبی و به خط خوانا، عبارت حقوقی دقیق زیر را درج کنید:
این سفته صرفاً جهت ضمانت حسن انجام کار/تعهدات شغلی طبق قرارداد شماره [شماره دقیق قرارداد کار] مورخ [تاریخ دقیق انعقاد قرارداد کار] به [نام کامل کارفرما/شرکت کارفرما] تسلیم گردیده و تحت هیچ شرایطی قابلیت وصول ندارد مگر در صورت اثبات قصور و ایراد خسارت توسط صادرکننده سفته، پس از تأیید و رأی مراجع قضایی ذیصلاح.
پس از درج این عبارت، مجدداً پشت سفته را امضا کنید. این پشت نویسی، ماهیت سفته را به عنوان یک سند ضمانتی شفاف و غیرقابل تبدیل به بدهی مستقیم تثبیت می کند و در صورت بروز اختلاف، به عنوان یک مدرک قوی به نفع شما خواهد بود.
[اینجا باید یک تصویر از نمونه سفته پر شده برای ضمانت کاری (هم روی سفته و هم پشت نویسی آن با عبارات پیشنهادی) قرار گیرد.]
نکات حقوقی حیاتی و اقدامات پس از تحویل سفته برای حفاظت از کارمند
تکمیل صحیح سفته تنها نیمی از مسیر است. برای اطمینان کامل از حفاظت حقوق خود، باید پس از تحویل سفته نیز اقدامات حقوقی لازم را انجام دهید و از نکات کلیدی آگاه باشید.
دریافت رسید یا کپی سفته با امضا/مهر کارفرما
یکی از مهم ترین اقدامات پس از تحویل سفته به کارفرما، دریافت یک رسید مکتوب یا حداقل یک کپی از سفته (که توسط خود شما تکمیل و امضا شده) با امضا و مهر کارفرما است. این رسید باید شامل موارد زیر باشد:
- ذکر شماره سریال سفته.
- مبلغ سفته.
- هدف از دریافت سفته (مثلاً: سفته جهت ضمانت حسن انجام کار).
- تاریخ تحویل سفته.
- امضا و مهر کارفرما (یا نماینده قانونی شرکت) و درج عبارت قبول شد یا دریافت شد.
داشتن این رسید، بهترین سند برای اثبات اینکه شما سفته را با چه هدف و در چه تاریخی به کارفرما تحویل داده اید، خواهد بود و در صورت هرگونه سوءاستفاده احتمالی، به عنوان مدرک معتبر قابل ارائه به مراجع قضایی است.
ذکر جزئیات سفته در متن قرارداد کار
برای افزایش استحکام حقوقی و شفافیت، توصیه می شود جزئیات مربوط به سفته ضمانت کاری، به صورت صریح در متن قرارداد کار نیز ذکر شود. این جزئیات شامل:
- شماره سریال سفته.
- مبلغ سفته.
- هدف از ارائه سفته (ضمانت حسن انجام کار، حفظ اموال، حفظ اسرار و غیره).
- شروط مربوط به زمان و نحوه بازپس گیری سفته توسط کارمند پس از اتمام همکاری یا انجام تعهدات.
این کار، هرگونه ابهام را از بین برده و تعهدات و حقوق هر دو طرف را مکتوب و مستند می کند.
مفهوم خیانت در امانت توسط کارفرما
سفته ای که شما برای ضمانت کاری به کارفرما می دهید، در حکم امانت نزد اوست. کارفرما حق ندارد از این سفته برای مقاصد دیگری (به جز جبران خسارات اثبات شده ناشی از کوتاهی شما) استفاده کند یا آن را به شخص ثالثی منتقل نماید. در صورتی که کارفرما بدون اثبات قصور و خسارت از سوی شما، اقدام به وصول سفته کند یا آن را به نفع خود مصادره نماید، این عمل خیانت در امانت محسوب می شود.
- چه زمانی اتفاق می افتد؟: زمانی که کارفرما بدون وجود دلایل مستند و اثبات شده از قصور کارمند (که منجر به ضرر و زیان او شده باشد)، سفته را به اجرا بگذارد یا آن را به دیگری منتقل کند.
- چگونه شکایت کنیم؟: در صورت وقوع خیانت در امانت، کارمند می تواند با مراجعه به دادسرا، از کارفرما شکایت کیفری نماید. اثبات این موضوع نیازمند ارائه مدارک و مستندات کافی است، از جمله رسید تحویل سفته و قرارداد کاری که هدف از سفته را مشخص کرده است. مجازات خیانت در امانت طبق قانون، حبس از شش ماه تا سه سال است.
حقوق کارمند برای پس گرفتن سفته
پس از اتمام دوره همکاری (با هر دلیل از جمله استعفا، اخراج، یا پایان قرارداد) و در صورتی که کارفرما هیچ ادعای مستندی مبنی بر خسارت یا کوتاهی شما نداشته باشد، شما حق دارید سفته ضمانت خود را از کارفرما پس بگیرید. این حق حتی در صورت فسخ قرارداد توسط کارمند نیز پابرجاست.
- نحوه اقدام: در وهله اول، با یک درخواست کتبی و رسمی (ترجیحاً از طریق اظهارنامه قضایی) از کارفرما بخواهید سفته را بازگرداند.
- در صورت عدم همکاری: اگر کارفرما از بازگرداندن سفته خودداری کند، می توانید از طریق مراجع قضایی (دادگاه حقوقی) طرح دعوا کرده و الزام کارفرما به استرداد سفته را مطالبه نمایید. در این صورت، دادگاه با بررسی مستندات (قرارداد کار، رسید سفته و عدم اثبات خسارت توسط کارفرما) حکم به استرداد سفته خواهد داد.
نقش وکیل و مشاوره حقوقی
موضوع سفته ضمانت کاری، از پیچیدگی های حقوقی خاصی برخوردار است. در موارد زیر، مشورت با وکیل یا مشاور حقوقی قویاً توصیه می شود:
- قبل از امضای سفته (برای بررسی قرارداد و اطمینان از صحت عبارات).
- در صورت بروز هرگونه ابهام یا اختلاف با کارفرما در مورد سفته.
- هنگام اتمام همکاری و درخواست استرداد سفته.
- در صورت وقوع سوءاستفاده از سفته یا اقدام کارفرما برای وصول غیرقانونی آن.
یک مشاور حقوقی می تواند شما را در تمام مراحل راهنمایی کند، از تنظیم صحیح سفته تا پیگیری های قضایی در صورت نیاز، و به شما کمک کند تا با آگاهی کامل از حقوق خود دفاع نمایید.
پرسش های متداول درباره سفته ضمانت کاری
اگر کارفرما سفته را پس ندهد چه اقدامی می توانم انجام دهم؟
در صورتی که کارفرما پس از اتمام همکاری و عدم وجود دلیل موجه برای نگهداری سفته، از استرداد آن خودداری کند، شما می توانید ابتدا با ارسال یک اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات قضایی، به صورت کتبی و قانونی درخواست بازگرداندن سفته را مطرح کنید. اگر باز هم نتیجه ای حاصل نشد، می توانید با ارائه شکوائیه تحت عنوان خیانت در امانت (در صورتی که سفته با هدف ضمانت و به امانت نزد کارفرما بوده و او از آن سوءاستفاده کرده باشد) یا طرح دعوای حقوقی مبنی بر الزام به استرداد سند در دادگاه ذیصلاح، به صورت قانونی اقدام کنید. ارائه قرارداد کار، رسید تحویل سفته و شواهد اتمام همکاری، به اثبات حقانیت شما کمک شایانی خواهد کرد.
آیا سفته ضمانت کاری تاریخ انقضا دارد؟
سفته ضمانت کاری به خودی خود تاریخ انقضای مشخصی ندارد. اعتبار آن وابسته به مدت زمان قرارداد کاری و تعهدات مرتبط با آن است. با اتمام قرارداد و انجام کامل تعهدات توسط کارمند، ماهیت ضمانتی سفته از بین می رود و کارفرما موظف به استرداد آن است. از نظر مطالبه حقوقی، اگر سفته عندالمطالبه باشد، دارنده آن (کارفرما) طبق قانون تجارت، یک سال از تاریخ صدور سفته فرصت دارد تا برای واخواست و مطالبه آن اقدام کند، اما این موضوع در مورد سفته ای که هدف ضمانت در آن درج شده باشد، پیچیده تر است و کارفرما باید ابتدا اثبات کند که شرط ضمانت نقض شده است.
آیا کارفرما می تواند سفته ضمانت کاری را به شخص دیگری منتقل کند؟
بله، سفته یک سند قابل انتقال است و کارفرما می تواند آن را از طریق ظهرنویسی (پشت نویسی) به شخص دیگری منتقل کند. با این حال، اگر سفته با پشت نویسی و ذکر عبارت جهت ضمانت حسن انجام کار طبق قرارداد… صادر شده باشد، انتقال گیرنده جدید نیز از ماهیت ضمانتی سفته مطلع خواهد بود و برای وصول آن باید اثبات کند که شرایط ضمانت نقض شده است. در صورت انتقال سفته ضمانت بدون اطلاع و رضایت کارمند و سوءاستفاده از آن، عمل کارفرما می تواند مشمول عنوان خیانت در امانت قرار گیرد.
مبلغ استاندارد برای سفته ضمانت کاری چقدر است؟
مبلغ استاندارد و مشخصی برای سفته ضمانت کاری وجود ندارد و این مبلغ بسته به نوع شغل، حساسیت وظایف، میزان دسترسی به اموال یا اسرار شرکت، و سیاست های داخلی هر کارفرما متفاوت است. معمولاً این مبلغ می تواند از چند میلیون تومان تا چند صد میلیون تومان متغیر باشد. با این حال، توصیه می شود مبلغ سفته متناسب و معقول با میزان ریسک و خسارت احتمالی باشد و پیش از توافق بر سر مبلغ، جوانب آن را با دقت بررسی کنید.
سفته الکترونیکی برای ضمانت کاری معتبر است؟
بله، با توسعه سامانه های الکترونیکی، امکان صدور سفته الکترونیکی نیز فراهم شده است. سفته های الکترونیکی که از طریق پلتفرم های مورد تأیید بانک مرکزی و با رعایت تشریفات قانونی صادر می شوند، از نظر حقوقی کاملاً معتبر و دارای همان اعتبار سفته های کاغذی هستند. این نوع سفته نیز باید با رعایت تمام نکات حقوقی مربوط به سفته ضمانت کاری (از جمله درج هدف ضمانت و عدم درج تاریخ سررسید) تکمیل شود.
آیا برای خرید سفته نیاز به مدرک شناسایی است؟
برای صرفاً خرید برگه سفته از شعب بانک ملی یا کیوسک های مجاز، معمولاً نیاز به ارائه مدرک شناسایی خاصی نیست، اگرچه ممکن است برخی شعب برای احراز هویت خریدار، کارت ملی را درخواست کنند. اما برای تکمیل و استفاده از سفته (به عنوان صادرکننده یا گیرنده)، نیاز به اطلاعات هویتی دقیق هر دو طرف (نام، کد ملی، آدرس و غیره) است.
هزینه خرید سفته چقدر است؟
هزینه خرید سفته بسیار ناچیز است و در واقع مبلغی است بابت تمبر مالیاتی آن. طبق قانون، این هزینه معادل ۰.۰۵ درصد (پنج صدم درصد) از مبلغ اسمی سفته است. به عنوان مثال، اگر مبلغ اسمی سفته ۱۰۰ میلیون ریال (۱۰ میلیون تومان) باشد، هزینه خرید آن ۵۰۰۰ ریال (۵۰۰ تومان) خواهد بود. این مبلغ در مقایسه با مبلغ اسمی سفته بسیار اندک است.
واخواست سفته ضمانت کاری چگونه است؟
واخواست سفته، یک اعتراض رسمی و قانونی به عدم پرداخت وجه سفته در تاریخ سررسید آن است. در مورد سفته ضمانت کاری که تاریخ سررسید ندارد و عبارت ضمانت در آن درج شده، مفهوم واخواست کمی متفاوت است. کارفرما ابتدا باید در مراجع قضایی اثبات کند که کارمند به تعهدات خود عمل نکرده و خسارتی وارد شده است. پس از اثبات و صدور رأی قطعی، اگر کارمند از پرداخت مبلغ حکم شده خودداری کند، در آن زمان کارفرما می تواند اقدام به واخواست سفته برای پیگیری حقوقی و مطالبه وجه آن نماید. این فرآیند معمولاً از طریق دادگاه و با تنظیم یک فرم مخصوص واخواست سفته صورت می گیرد.
نتیجه گیری
آگاهی از طرز نوشتن سفته برای ضمانت کاری، یک ضرورت حقوقی در جامعه امروز است که می تواند از بروز بسیاری از مشکلات و سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کند. همان طور که بررسی شد، تکمیل سفته ضمانت کاری با رعایت دقیق نکات حقوقی، به ویژه عدم درج تاریخ سررسید و پشت نویسی با عبارت صریح ضمانت، نقش حیاتی در حفظ حقوق کارمند ایفا می کند. فراموش نکنید که سفته شما نزد کارفرما امانت است و هرگونه سوءاستفاده از آن، جرم «خیانت در امانت» محسوب می شود.
همواره یک کپی دقیق و خوانا از سفته تکمیل شده و پشت نویسی شده خود را نزد خود نگه دارید و از دریافت رسید کتبی از کارفرما اطمینان حاصل کنید. مهم تر از همه، تحت هیچ شرایطی سفته سفید امضا تحویل ندهید، چرا که این عمل می تواند عواقب جبران ناپذیری برای شما به همراه داشته باشد. با افزایش آگاهی حقوقی و رعایت این اصول، می توانید با اطمینان خاطر بیشتری در محیط کار فعالیت کرده و از حقوق قانونی خود محافظت نمایید.