فضای سیاسی، قیمت‌ها در بازار ارز را کاهش داد
در پی اخبار مثبت سیاسی، قیمت دلار این روز‌ها با ریزش همراه شده و در روزهای گذشته نرخ آن از ۵۰ هزار تومان به ۴۷ هزار تومان رسیده است؛ فعالان بازار ارز می‌گویند با کاهش نرخ دلار تعداد زیادی از مردم دلار‌های خانگی خود را روانه بازار کرده‌اند، چراکه نگاه مردم به نرخ دلار کاهشی است و دلیل اصلی آن هم انتشار اخبار مثبت سیاسی است.
خبر‌های مربوط به گشایش‌های ارز‌های ایران در عراق و کره جنوبی و ازسرگیری روابط ایران با عربستان و مذاکرات محرمانه ایران و امریکا در عمان نیز در افت نرخ دلار بی‌تاثیر نبوده‌اند. اما از زمانی که نخستین نشانه‌های کاهشی قیمت ارز در بازار آزاد دیده شد تاکنون سوال مهمی در میان بازیگران اقتصادی وجود دارد که آیا کاهش نرخ ارز تداوم خواهد داشت؟
در حال حاضر موجی از اخبار امیدوارکننده و مثبت توسط رسانه‌های ریز و درشت به سمت بازار هجوم آورده و این امیدواری را ایجاد کرده که ارزش ریال در مقابل دلار بیشتر از این هم تقویت شود. اما شرط لازم برای تداوم این فضا چیست؟
ریزش نرخ دلار مقطعی است
میثم رادپور، کارشناس بازار‌های مالی در مورد ریزش‌های اخیر نرخ دلار بر این باور است که این اتفاق هم همانند گذشته موقتی خواهد بود و حتی ممکن است نرخ دلار به دلیل اخبار مثبت سیاسی تا دو ماه آینده تا ۵ هزار تومان دیگر هم افت کند و دولت هم این را دستاورد مثبت خود اعلام کند، اما هنوز هم نمی‌توان به ادامه این ریزش‌ها و ثبات نرخ دلار اطمینان داشت و به نظر می‌رسد بازار‌ها به سرعت باز هم صعودی شوند.
رادپور تصریح کرد: هر چند کشور عمان این روز‌ها به عنوان میانجی دو کشور ایران و امریکا برای توافقات قرار گرفته، اما باز هم معلوم نیست که این اخبار مثبت تا چه میزان از اقتصاد ما را تحت‌تاثیر قرار دهد و اگر همه عوامل شبیه گذشته باشد چندان تغییری رخ نخواهد داد.
اخبار سیاسی تنها در کوتاه‌مدت بازار‌ها را تکان می‌دهد
این کارشناس بازار‌های مالی در ادامه افزود: همیشه با اخبار مختلف سیاسی بازار‌های ایران با واکنش‌های عجیب بسیار بالا و پایین روبه‌رو می‌شوند. طی این سال‌ها بیشترین تغییر در نرخ ارز و سایر بازار‌ها را در زمان نزدیک شدن به توافقات برجام دیدیم و باید گفت حتی خبر نهایی شدن برجام هم اگر امروز مجددا منتشر شود به اقتصاد ما چندان کمکی نخواهد کرد، چراکه در‌های نظام بین‌المللی پولی و مالی برای ایران قفل شده و باز شدن این در‌ها زمان زیادی میبرد.
رادپور خاطرنشان کرد: این دست از اخبار سیاسی مثبت تنها در کوتاه‌مدت بازار‌ها را تکان می‌دهد و قیمت‌ها را نزولی می‌کند. اما این روز‌ها هیچ داده‌ای برای بررسی‌های دقیق آینده وجود ندارد و اینکه این اخبار چه تاثیری در آینده اقتصادی کشور خواهد داشت هم مشخص نیست. ضمن آنکه درآمد‌های ارزی ایران در دولت آقای روحانی ۸۰ میلیارد دلار بود که ۷ میلیارد دلاری که قرار است از کره جنوبی آزاد شود اصلا رقمی در چنین اقتصادی نیست.
کل تحریم‌ها باید لغو شوند
او در پاسخ به این پرسش که آیا با جو روانی به وجود آمده در بازار و کاهش نرخ دلار احتمال اینکه مردم دلار‌های انباشته شده در خانه‌های‌شان را به بازار‌ها روانه کنند وجود دارد یا خیر، گفت: بعید است این اتفاق مانند گذشته رخ دهد. البته شاید به صورت محدود این دلار‌ها وارد بازار شوند. موضوع اصلی اینجاست که اگر قرار باشد توافقی با امریکا صورت گیرد تا زمانی که کل تحریم‌های ایالات متحده لغو نشوند وضعیت ایران بهبود نمی‌یابد. ما نیازمند این هستیم که کنگره امریکا نظرش را در مورد ایران تغییر دهد.
رادپور خاطرنشان کرد: انتشار این خبر که منابع ارزی بلوکه شده ایران آزاد می‌شود یا اینکه می‌توانیم ۵۰۰ هزار بشکه نفت بیشتر بفروشیم برای بهبود شرایط اقتصادی ملاک نیست، ضمن آنکه اگر خبر مربوط به توافق بین ایران و امریکا به صورت جدی مطرح بود امریکایی‌ها آن را پنهان نمی‌کردند و قطعا جلسه‌ای از سوی کنگره امریکا در این مورد انجام می‌گرفت. بنابراین در بهترین حالت در شرایط فعلی مثبت‌ترین خبر سیاسی بازگشت به برجام است؛ پس نمی‌توانیم با این خبر هم انتظارمان از روند نزولی قیمت‌ها را چندان بالا ببریم.
رشد تورم باید فروکش کند
این تحلیلگر بازار ارز با اشاره به تورم ۵۰ درصدی کنونی ادامه داد: به هر حال با این‌گونه از اخبار سیاسی بازار‌ها دچار هیجانات مقطعی می‌شوند، اما تا زمانی که تورم بالا به صورت جدی فروکش نکند نمی‌توان هیچ‌گونه انتظار جدی برای کاهش نرخ دلار داشت. به نظر می‌رسد این ریزش‌های اخیر هم موقتی و زودگذر باشد. رادپور تصریح کرد: زیرساخت‌های ما در کشور نسبت به سال‌های گذشته مستهلک‌تر شده و اگر قرار است مشکلات را حل کنند باید راه‌حل‌های کاربردی برای آن داشته باشند. نمی‌توان با این مدل ساختار اقتصادی تنها به امید با لایی با یک گروه به دنبال دستاورد‌های قطعی بود و باید مدل دیگری رفتار کرد.
با چرخه‌ای معیوب در اقتصاد روبه‌رو هستیم
این کارشناس بازار‌های مالی در پاسخ به این پرسش که با توجه به کمبود بودجه دولت به خصوص در نیمه دوم سال آیا روند نزولی نرخ دلار و سرازیر شدن دلار‌های خانگی به بازار می‌تواند این کمبود‌ها را حل کند یا خیر، گفت: چرخه‌ای باعث این مشکلات شده که از یک طرف تولیدات افت کرده و از سوی دیگر درآمد همه مردم و دولت هم کم شده است. می‌بینیم که حقوق و دستمزد هم به تورم نمی‌رسد ضمن آنکه هزینه‌های دولت هم همسو با نرخ تورم رشد کرده و اقتصاد هم با رکود مواجه شده است.
او با اشاره به یارانه‌های پرداختی دولت افزود: مطمئنا دولت قادر نیست تا از محل اخذ مالیات این یارانه‌ها را تامین کند و چاره‌ای جز خلق پول ندارد. همین مساله باعث رشد نقدینگی و تورم در کشور شده و برای نمونه می‌توان به رشد قیمت مسکن اشاره کرد که به شدت بالا رفته و دیگر هیچ کس توانایی خرید آن را ندارد.
افت تولید خطرناک‌تر از رشد تورم است
رادپور ادامه داد: البته آنچه کشور این روز‌ها از آن رنج میبرد رشد تورم نیست، بلکه افت تولید است که ما را به اینجا رسانده. به لحاظ اقتصادی تاثیر تورم در مقابل کاهش تولید مانند گرفتن ماهی در مقابل خرید چوب ماهیگیری است و بسیار با هم فرق دارند. در تورم همه اقلام با رشد قیمتی روبه‌رو می‌شوند و اگر امروز کار می‌کنید و نمی‌توانید مانند گذشته خرج کنید به دلیل رکود تورمی است که به وجود آمده. دلیل مهم دیگر این است که دولت اقتصاد را ناامن کرده و هزاران مانع برای تولید ایجاد کرده است و کسب و کار‌ها هم در حال غرق شدن هستند.
این کارشناس بازار‌های مالی افزود: این روز‌ها نرخ رشد تولید ناخالص داخلی یا GDP ایران اصلا مشخص نیست و عددی هم که ارایه می‌شود به نظر می‌رسد درست نباشد. امروز ایران تورمی همراه با رکود دارد، در وضعیت تورمی ارزش کار افراد از بین نمی‌رود، اما زمانی که با رکود همراه می‌شود این ارزش هم کم می‌شود و علت آن هم این است که ارزش کمتری تولید می‌شود.
رادپور گفت: به همین اختلال اینترنت نگاه کنید. کسب و کار‌ها با این اتفاق از ادامه فعالیت در ایران ناامید شدند که یا در فکر رفتن به سایر کشور‌ها هستند یا اینکه مجبورند برای حل این مشکل ریسک‌های مختلف برای ادامه حیات‌شان در ایران را بپذیرند.