رسول سلیمی: در تاریخ تمدن های بشری، ایرانی ها را به عنوان اولین معماران و هنرمندان ساخت ساختمان می شناسند. معماری از قدیمی ترین هنرها در ایران است. آثار برجای مانده از معماری نشان دهنده آن است که ایران از کانون های نخستین شهرسازی، سدسازی و مهندسی بوده‌است. اما علیرضا زاکانی شهردار تهران ترجیح داده برای دور زدن تحریم ها و مسکن سازی در تهران روی چینی ها حساب باز کند.
در همین حال روزنامه همشهری ارگان رسانه ای شهرداری تهران، انگیزه رویکرد علیرضا زاکانی برای ورود چینی ها به حوزه مسکن سازی در تهران را مسئله تحریم ها دانسته که زاکانی برای حل مسئله انتقال پول فروش نفت ایران به چین نوشت «یکی از ویژگی‌های ورود چینی‌ها به بازار مسکن ایران، مشکلات انتقال پول فروش نفتی است که به چین تحویل داده می‌شود. درصورت سرمایه‌گذاری چین در بخش مسکن ایران قسمتی از پول نفت به این شکل به ایران بازخواهد گشت.»
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران هم با تایید مشکلات تحریم ها و مسئله انتقال پول گفته «قرارداد با چینی ها در چارچوب یوزانس (قسطی)؛ به این معنا است که همزمان با تامین منابع مالی ساخت، انتقال تکنولوژی نیز به تهران صورت خواهد گرفت.»
ناظران سیاسی معتقدند شهردار تهران برای دور زدن تحریم ها ترجیح داده شرکت های چینی را که منابع حاصل از فروش نفت ایران در بانک های آنها موجود است را جایگزین شرکت های خصوصی داخلی کند که با مشکل منابع مالی ناشی از تحریم های امریکا دست و پنجه نرم می کنند. به همین دلیل زاکانی راهکار قرارداد با شرکت های خصوصی چینی برای دریافت پول از بانک های چین و سرمایه گذاری در ایران را مطرح نموده است.
در همین راستا مالک شریعتی نماینده مجلس نزدیک به زاکانی درباره چرایی ورود چینی ها به بازار مسکن با اشاره به مصوبه ای سری در شورای عالی امنیت ملی، دلیل ترجیح شرکت های داخلی به خارجی برای سرمایه گذاری در بخش مسکن را تحریم های امریکا دانسته و گفته «در شرایط تحریم نفت، شرکت تراستی با تایید کمیته ضدتحریم دبیرخانه شعام، تامین کننده منابع ارزی در قرارداد واردات کالاهای اساسی، دارو و سایر نیازها از جمله واگن اتوبوس و … می شود. مصوبه کمیته مذکور “سرّی”، افشایش خیانت و مطالبه شفاف شدنش حماقت است.»
ترجیح و اولویت دادن علیرضا زاکانی به واردات از چین به جای اتکا به تولید داخلی در حالی انجام می شود که رهبرانقلاب در فتوایی شرعی در سال۹۶ در حرم رضوی گفته بودند « «واردات کالاهایی که در داخل به‌قدر کافی تولید می‌شود، بایستی به‌صورت یک حرام شرعی و قانونی شناخته شود»
در حالی همکاری گسترده با چینی ها در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفته که تولیدکنندگان داخلی اتوبوس و واگن مترو به دلیل هزینه های ناشی از تورم در اقتصاد ایران که از اثرات تحریم ها است، توان رقابت در قیمت محصول نهایی را با شرکت های خارجی ندارند و شرکت های چینی به دلیل فقدان تحریم خارجی، قیمت کمتری را برای فروش واگن مترو و اتوبوس به شهرداری تهران پیشنهاد داده اند.
اما مسئله آنجا برای تولیدکنندگان ایرانی دردناک می شود که شهردار تهران با بهانه دور زدن تحریم ها و بدون درنظر گرفتن اثرات منفی تحریم بر تولیدکننده و کارگر ایرانی، از شرکت های خصوصی چینی که ایران را در فشار تحریم ها نظاره می کنند، درخواست کمک کرده است. به عبارت دیگر دولت سیزدهم به جای حل مسئله تحریم ها و سهولت انتقال پول فروش نفت از چین به ایران برای بهره مندی تولیدکننده ایرانی، به دلیل مشکلات حاصل از انتقال پول نفت به ایران، با جایگزین شدن شرکت های چینی به جای ایرانی موافقت کرده است.
علیرضا زاکانی در دفاع از اولویت دادن به شرکت های چینی به جای ایرانی با حضور در صداوسیما گفته بود «سه هزار دستگاه اتوبوس داخلی خریداری شده بود و طرف داخلی به ما گفتند یک تا دو سال زمان میبرد که اتوبوس‌ها را به ما تحویل دهند. قیمت داخل ایران ۳۴۷ هزار یورو اعلام شده بود و صورت جلسه ۳۲۲ هزار یورو و در نهایت ۳۱۶ هزار یورو بوده است. برای ۵۰۰ دستگاه با قیمت ۳۱۶ هزار یورو قرارداد بستیم و در چین دیدیم قیمت‌ها این چنین نیست. چین حاضر شد با عددی کمتر از توافق با دولت‌ها با شهرداری تهران یوزانس (خرید با پرداخت مدت‌دار) کند. ما اتوبوس را به قیمت ۲۲۰ هزار یورو از چین خریداری کردیم و با احتساب ورود آن به شهر ۲۴۵ هزار یورو خواهد بود»
این در حالی است که اعضای شورای شهر تهران در روزهای اول افشای چنین قراردادی که از سوی یاشار سلطانی یکی از فعالان رسانه ای منتشر شد، از وجود چنین قراردادی بی اطلاع بودند.همان زمان، جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز به روزنامه هم‌میهن گفته بود: «من این قرارداد را در فضای مجازی و سایت‌ها دیدم. به جز قرارداد مذکور، قراردادهای دیگری هم وجود دارد که هنوز اعضای شورای شهر تهران به آن دسترسی پیدا نکرده‌اند
پیشتر نیز منابع خبری چینی گفته بودند «پالایشگاه‌های مستقل چین از زمان اولین خرید نفت ایران در اواخر سال۲۰۱۹ به مشتریان اصلی تهران تبدیل شده‌اند. آنها جایگزین پالایشگاه‌های دولتی شده‌اند که به دلیل نگرانی در مورد نقض تحریم‌های آمریکا، معامله با ایران را متوقف کردند. منابع تجاری می‌گویند پالایشگاه‌های مستقل حدود ۹۰درصد از کل صادرات نفت ایران را خریداری می‌کنند.»
چه آنکه همین میزان صادرات نفتی به چین نیز با تخفیف انجام می شود و یکی از نمایندگان سابق مجلس درباره تخفیف های نفتی ایران به چین گفته بود: «ایران به‌خاطر مسائل جهانی توانسته نفت خود را به چینی‌ها بفروشد. اگر از ۴ دلار تا ۲۰ دلاری که می‌گویند تخفیف داده می‌شود میانگین بگیریم، روزانه حداقل هزار میلیارد تومان به چین تخفیف داده می‌شود.»
ناظران سیاسی معتقدند به دلیل اینکه سیاستی برای رفع تحریم ها در دولت سیزدهم وجود نداشته، مدافعان مزیت تحریم ها برای ایران، برای عمل به شعارهای انتخاباتی، متقاعد به بازی در زمین کشورهایی همچون چین شدند که منافع آنها با استمرار تحریم ایران تامین می شود. در چنین شرایطی سیاستگذار ایرانی با اطلاع از فشار تحریم ها بر تولیدکننده ایرانی دست به دامان شرکت های چینی شده که از مزیت تحریم ایران هم در تخفیف های نفتی و هم در فقدان فشارهای تحریم های امریکا بهره مند هستند و قادرند با کاهش قیمت تولید نسبت به تولیدکننده ایرانی، به بازار مسکن سازی و اتوبوس و واگن سازی ایران وارد شوند.
مسئله ای که در نهایت سیاستمدار ایرانی و چینی را از مزیت تحریم های امریکا راضی نگه می دارد.
311213