تحلیل لثه به وضعیتی گفته می شود که در آن ضخامت بافت لثه کاهش یافته و خط لثه از موقعیت طبیعی خود عقب تر می رود. با عقب رفتن بافت لثه، ریشه دندان ها کم کم نمایان می شود که این مساله می تواند برای سلامتی دهان و دندان بسیار خطرناک و مضر باشد. زیرا فضا را برای فعالیت باکتری ها و ایجاد عفونت فراهم می کند. تحلیل لثه می تواند موجب از بین رفتن بافت لثه و حتی لق شدن و در نهایت افتادن دندان شود. این مقاله را بخوانید تا به طور کامل با مشکل بالا رفتن یا عقب نشینی لثه، علائم، علل و نحوه درمان آن بیشتر آشنا شوید.
علائم لثه در حال عقب رفتن
با پیشرفتن بیماری لثه ممکن است علائم زیر بروز کنند که نشان دهنده عقب نشینی لثه یا بالا رفتن خط لثه باشیم:
بلند شدن دندان ها
یکی از اولین علامت های بالا رفتن خط لثه بلند شدن طول دندان ها است. البته دندان طولش واقعا زیاد نمی شود بلکه به دلیل عقب رفتن بافت لثه، ما بخش های بیشتری از دندان را مشاهده می کنیم که تا پیش از این توسط لثه احاظه شده بود.
بیرون زدن ریشه دندان ها
همینطور که لثه بیشتر تحلیل می رود کم کم ریشه دندان ها که توسط بافت لثه مراقبت میشد در معرض دید قرار میگیرد که باعث بروز حساسیت دندان به سرما و گرما می شود.
شل یا لق شدن دندان ها
زمانی که بیماری لثه پیشرفت می کند لثه بیشتر تحلیل می رود تا جایی که احساس می کنید دندان لق شده است. در صورت عدم درمان بیماری لثه و عدم رسیدگی به مشکل تحلیل لثه این امکان وجود دارد که دندان شل شده خودش بی افتد.
عوارض تحلیل لثه یا عقب نشینی لثه چیست؟
چنانچه خطر لثه کاهش پیدا کند و لثه ها دچار تحلیل شوند مشکلات و عوارضی برای شما پیش خواهد آمد. مهم ترین عوارض عقب نشینی لثه این ها هستند:
علت عقب رفتن لثه یا تحلیل آن چیست؟
عوامل زیادی می تواند باعث عقب رفتن لثه شود که در ادامه مهم ترین آن ها به صورت خلاصه توضیح داده شده اند.
بیماری لثه و پریودنتال
بیماری های لثه ناشی از فعالیت باکتری ها در اطراف خط لثه و یا زیر خط لثه هستند. مرحله اول بیماری لثه شامل التهاب و ورم لثه است که با نام ژنژویت هم شناخته می شود. اگر ژنژویت درمان نشود، بیماری لثه شدیدتر شده و به عفونت لثه و بخش های عمقی لثه منجر می شود. به عفونت لثه، بیماری پریودنتیت گفته می شود که علت اصلی تحلیل لثه یا عقب رفتن آن است.
این علائم، نشانه های اولیه بیماری لثه در مرحله التهاب آن هستند که باید به محض مشاهده آن ها اقدام به درمان کنید:
- تورم لثه
- قرمز شدن لثه
- خونریزی از لثه
- درد لثه مخصوصا حین لمس
- بوی بد دهان
ژنتیک
برخی از افراد مستعد ابتلا به بیماری لثه و پریودنتال هستند. مطالعات نشان می دهد، حتی اگر آنها به خوبی از دندان هایشان مراقبت کنند، 30٪ از افراد ممکن است مستعد بیماری لثه باشند.
بیش از حد مسواک زدن یا بد مسواک زدن
مسواک زدن برای حفظ سلامت دهان و دندان بسیار حیاتی است اما اگر بیش از حد مسواک بزنیم یا با فشار زیادی مسواک را به سطح دندان و لثه اعمال کنیم هم مینای دندان تحلیل می رود و هم بافت لثه آسیب می بیند. بیش از حد مسواک زدن یا اوربراشینگ از دیگر علل اصلی تحلیل لثه و عقب رفتن آن است.
بهداشت ضعیف دهان و دندان
برخلاف تصور مسواک تنها بخش کوچکی از روند حفظ بهداشت دهان و دندان است. چنانچه از نخ دندان، دهانشویه های و سایر محصولات دهان و دندان استفاده نشود این امکان وجود دارد که به مرور زمان دندان و لثه آسیب ببیند. بنابراین باید عدم استفاده از مسواک، نخ دندان و دهانشویه را جدی گرفت.
تغییرات هورمونی
تغییر در سطح هورمون استروژن در طول دوره های مختلف زندگی یک زن (مانند بلوغ، بارداری و یائسگی) می تواند لثه ها را به طور فزاینده ای حساس و در معرض تحلیل لثه قرار دهد.
استعمال دخانیات
افراد سیگاری و افرادی که از محصولات دخانی استفاده می کنند به شدت مستعد تجمع پلاک و جرم دندان هستند. حتی اگر مسواک بزنید باز هم نمی توانید از مشکلات دندانی و لثه ناشی از استعمال دخانیات اجتناب کنید.
دندان قروچه
به هم سابیده شدن دندان ها به صورت عمدی یا ناخودآگاه در بیداری و خواب می تواند منجر به تحلیل دندان و آسیب به بافت لثه شود. در اغلب افرادی که دندان قروچه دارند عقب نشینی لثه یا بالا رفتن لثه ها از سطح دندان تجربه می شود.
ازدحام، شلوغی و کج بودن دندان ها
زمانی که دندان ها در موقعیت منظم و صاف خود قرار نداشته باشند و یا فک ها با هم ناهماهنگ باشند رعایت بهداشت دهان و دندان دشوارتر خواهد بود و این می تواند به تحلیل لثه به مرور زمان در افرادی که دندان های کجی دارند منجر شود. برای بروز چنین مشکلی باید به یک متخصص ارتودنسی خوب مراجعه کنید تا با کمک انواع روش های ارتودنسی دندان دندان ها را منظم و هماهنگ کرد.
درمان تحلیل لثه چیست؟
عقب نشینی لثه یا بالارفتن جزئی آن را می توان به راحتی و با کمک پروسه درمان و برطرف کرد. طی این روش پلاک، تارتار (جرم) و تمام باکتری های نفوذ کرده به زیر خط لثه بیرون کشیده می شوند و برای باکتری های باقی مانده دیگر آنتی بیوتیک تجویز می شود تا از بین بروند. اگر جرم گیری دندان نتواند مشکل را برطرف کند ممکن است نیاز به عمل جراحی لثه باشد. افرادی که آسیب زیادی به بافت لثه شان وارد شده معمولا تحت عمل جراحی پیوند لثه قرار خواهند گرفت. اطلاعات مفید در مورد تحلیل لثه و درمان آن که باید بدانید
تحلیل رفتن لثه یا پسروی لثه (Gum recession) به فرآیندی گفته می شود که در آن حاشیه بافت لثه که دندانها را احاطه کرده است، از بین رفته و عقب نشینی می کند و بخش بیشتری از دندان یا ریشه دندان نمایان می شود.
تحلیل رفتن و پسروی لثه چه عوارضی دارد؟
با تحلیل رفتن لثه، فاصله و گودالی بین دندان و لثه احاطه کننده آن ایجاد می شود که به آن ” عمیق شدن پاکت ” گفته می شود. این گودال به محلی برای جمع شدن ذرات غذا و باکتریها تبدیل می شود. اگر این وضعیت درمان نشود بافتهای نرم و استخوان پشتیبانی کننده دندان به شدت آسیب می بینند و در نهایت ممکن است دندان خود را از دست بدهید.
از کجا بفهمیم لثه تحلیل رفته و پسروی کرده است؟
پسروی لثه یک مشکل دندانی شایع است. بیشتر مردم خودشان متوجه پسروی لثه شان نمی شوند چون به تدریج اتفاق می افتد. اولین نشانه تحلیل لثه، حساس شدن دندان به غذاها یا نوشیدنیهای سرد یا داغ است. همچنین ممکن است دندان بلندتر از گذشته به نظر برسد. معمولا میتوانید حول و حوش خط لثه چسبیده به دندان، شکاف یا فاصله را لمس کنید.
سوالات رایج و متداول ایمپلنت دندان که درمورد، انواع ایمپلنت، مراقبت و طول دوره درمان پرسیده می شود و توسط متخصصین جواب داده میشود.
چه عواملی باعث تحلیل لثه می شوند؟
عوامل زیادی در تحلیل لثه و پسروی آن از اطراف دندان نقش دارند. این عوامل عبارتند از:
- بیماری لثه: عفونت های ناشی از باکتری ها میتوانند لثه را تخریب کرده و باعث تحلیل رفتن استخوان زیر آن که دندانها را نگه داشته اند، شوند. عامل اصلی پسروی لثه است.
- ژنتیک: برخی افراد بیشتر مستعد بیماری لثه هستند. در واقع تحقیقات نشان می دهند ممکن است حدود ۳۰% از جمعیت استعداد بیماری لثه را داشته باشند (صرفنظر از مراقبت های بهداشتی که انجام می دهند).
- سفت مسواک زدن: اگر دندانهایتان را خیلی سفت مسواک بزنید یا مسواک زدنتان به روش اشتباه باشد، علاوه بر ساییده شدن مینا، ممکن است لثه نیز التهاب پیدا کرده و پسروی کند.
- ضعیف بودن بهداشت دهان: مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه اگر مرتب انجام نشود به پلاک و باکتریهای دهان اجازه داده می شود در سطح دندان و بین دندان و لثه جمع شده و سخت شوند. اگر پلاک دندان سخت شود و به جرم دندان تبدیل شود، تنها دندانپزشک با میتواند آنها را پاک کند. جرم دندان باعث تحریک لثه و تحلیل رفتن آن می شود.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان در طول زندگی (بلوغ، بارداری، یائسگی) باعث می شود لثه حساستر شده و مستعد پسروی شود.
- دخانیات: تنباکو باعث می شود پلاک بیشتر به دندانها بچسبد و از طرفی پاک کردن آن هم سخت تر شد. کسانی که سیگاری هستند بیشتر دچار تحلیل رفتن لثه می شوند.
- به هم فشار دادن یا ساییدن دندانها (دندان قروچه): دندان قروچه فشار زیادی بر دندانها وارد می کند و باعث پسروی لثه می شود.
- کجی و نامرتبی دندانها و نامناسب بودن بایت: این یکی از عوامل دندان قروچه است. از طرفی هنگامی که دندانها درست با هم همراستان نیستند، هنگام جویدن فشار زیادی بر لثه وارد می شود و این میتواند به تحلیل لثه منجر شود. (اطلاعاتی در مورد )
- جواهرات دهان: استفاده از جواهرات دهان با ساییدن جواهرات به لثه باعث تحریک آنها شده و میتواند لثه را تخریب کند.
درمان تحلیل رفتن لثه چیست؟
اگر تحلیل لثه در حدی باشد که کمی پسروی اتفاق افتاده باشد، دندانپزشک میتواند تنها با جرمگیری و تمیز کردن عمقی این ناحیه (روت پلنینگ یا تسطیح ریشه)، آن را درمان کند. در تسطیح ریشه دندانپزشک با ابزار مخصوصی سطوحی از دندان که در زیر لثه قرار دارند و جرم گرفته اند را با دقت تمیز می کند و سطح ریشه دندان را صاف و هموار می کند تا کمتر پلاک به آن بچسبد و محلی برای باکتریها نشود. داروهای آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) نیز ممکن است برای کمک به دفع باکتریها تجویز شود. اگر پسروی لثه با جرمگیری عمیق دندان بهبود نیابد و ساختار استخوان و لثه زیاد تخریب شده باشد، ممکن است لازم باشد.
انواع جراحی لثه برای درمان
در این روش جراحی لثه، دندانپزشک برش کوچکی در لثه بیمار ایجاد می کند و آن را بالا میزند تا باکتریها و پلاک زیر آن را تمیز کند. پس از تمیز شدن کامل این ناحیه و ضد عفونی کردن آن، زبان بافتی (فلپ) به سر جای خود برگردانده می شود و بخیه می خورد تا دوباره تنگاتنگ دندان را در بر بگیرد و گودال بین دندان و لثه از بین برود یا کوچک شود.
اگر استخوانی که دندان را پشتیبانی می کند در نتیجه تحلیل لثه، صدمه دیده باشد، باید عمل جراحی بازسازی استخوان و بافت نرم انجام شود. این روش همانند جراحی کاهش عمق گودال بین دندان و لثه که پیشتر گفته شد، با برش لثه و بالا زدن زبانه بافتی و پاک کردن پلاک و باکتریها انجام می شود. سپس مواد بازسازی کننده مانند غشا، پیوند بافت یا پروتئین تحریک کننده تولید بافت در این بخش اضافه می شود. این کار برای ترغیب بدن به بازسازی و ترمیم این ناحیه آسیب دیده است. پس از آن، زبانه لثه سر جای خود برگردانده شده و بخیه می خورد.
چگونه از تحلیل لثه پیشگیری کنم؟
بهترین راه پیشگیری از تحلیل رفتن لثه، حفظ بهداشت دهان به شیوه صحیح است.
- هر روز دو بار مسواک بزنید و حداقل یک بار نخ دندان بکشید.
- هر شش ماه یک بار و یا نهایتان سالی یک بار باید دندانپزشک را ببینید.
- اگر پسروی لثه دارید ممکن است نیاز باشد دفعات مراجعه به دندانپزشک را افزایش دهید.
- از مسواک نرم (سافت) استفاده کنید.
- روش صحیح مسواک زدن را یاد بگیرید.
- اگر دندانهایتان کج و نامرتب هستند یا دندان قروچه دارید که باعث پسروی لثه شده است، با دندانپزشک در مورد اصلاح این مشکلات صحبت کنید.
- اگر دخانیات مصرف می کنید، ترک کنید.
- برنامه غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
هر گونهایمپلنت برای لثه تحلیل رفته راه حلی مناسب برای اشخاصی است که دندان‌های خود را از دست داده‌اند و لثه آنها با گذشت زمان دچار تحلیل رفتگی شده است. شایان ذکر است که چنانچه دندان‌های از دست داده را ترمیم نکنیم با گذشت زمان فک و لثه نیز دچار تحلیل رفتگی خواهند شد.
در سنین بالا تحلیل لثه رایج بوده که استفاده از پروتزهای دندانی را برای کاربران دشوار می‌کند و بعضا به هیچ وجه نمی‌توان برای آنها پروتز کار گذاشت. در ادامه به بررسی بیشتر ایمپلنت برای لثه تحلیل رفته خواهیم پرداخت.
انواع روش‌های کاشت ایمپلنت برای لثه تحلیل رفته
چنانچه بیمار دچار تحلیل لثه گردد و از طرفی هم به ایمپلنت دندان نیاز پیدا کند، دکتر متخصص ایمپلنت میتواند دو روش زیر را به بیمار پیشنهاد دهد:
- انجام پیوند استخوان و پیوند لثه پیش از کاشت ایمپلنت دندان
- انجام پیوند استخوان و ایمپلنت به طور همزمان
انجام پیوند استخوان پیش از کاشت ایمپلنت دندان
از جمله شرایط ایمپلنت دندان وجود تراکم استخوان به صورت طبیعی است که در صورت عدم برخورداری از آن بیمار مجبور میشود یکی از انواع عمل پیوند استخوان را انجام دهد. ایمپلنت برای لثه تحلیل رفته نیازمند بررسی و معاینات تخصصی بوده که بتوان از طریق آن میزان تحلیل رفتگی لثه را مشاهده کرد تا بهترین روش پیوند لثه یا مراحل پیوند استخوان انجام گردد.
ایمپلنت برای لثه‌های تحلیل رفته به این طریق صورت میگیرد که لثه‌ها به کمک متخصص به طور کامل باز می‌شوند و سپس با استفاده از پودر استخوان و مش تیتانیومی اسکلت استخوانی اولیه ساخته میشود. بعد از آن با دقت کلیه لثه‌ها بخیه زده می‌شوند و پس از ۶ ماه به وسیله رادیوگرافی از نتیجه پیوند استخوان اطمینان حاصل میشود.
ایمپلنت برای لثه تحلیل رفته همزمان با پیوند استخوان
در بعضی از موارد بیمار این شرایط را ندارد که زمانی را جهت پیوند و ایمپلنت بگذارد به همین خاطر از کاشت دندان بدون ایمپلنت استفاده می‌کند. دکتر متخصص پس از ارزیابی‌های تخصصی متوجه خواهد شد که چه مقدار از ارتفاع ایمپلنت در داخل استخوان قرار میگیرد و چه میزان از آن با پیوند استخوان پوشانده خواهد شد.
متخصص لثه را باز می‌کند و با دقت تمام آن را از روی استخوان برمی‌دارد. در مرحله بعد بسته به تعداد واحدهای ایمپلنت که بیمار درخواست داشته است ایمپلنت برای لثه تحلیل رفته استفاده میشود.
روش جلوگیری از تحلیل لثه
به این خاطر که افراد دچار تحلیل لثه نشوید، لازم است که مراقبت و بهداشت دهان و دندان را به خوبی انجام دهید. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از جمله راههایی است که میتواند تا حد زیادی شما را از متحمل شدن هزینه پیوند استخوان نجات دهد.
بسیاری از افراد عادت به دندان قروچه دارند که این نیز یکی دیگر از علل تحلیل لثه و از بین رفتن دندانها است. بهتر است پیش از ایمپلنت برای لثه تحلیل رفته با متخصص خود این مسئله را در میان بگذارید. در مجموع ترک سیگار، رژیم غذایی متعادل و سالم و همچنین کنترل تغییرات به وجود آمده در دهان میتواند از تحلیل لثه پیشگیری کند.
- تغییر در دهان خود را همیشه بررسی کنید.