حقوق زندانیان چقدر است

حقوق زندانیان شاغل در کارگاه های بنیاد تعاون زندانیان و در طرح های اشتغالزایی از مرز 3 میلیون تومان در ماه فراتر رفته است و نهادهای متولی در تلاش اند این میزان را به حداقل حقوق قانون کار نزدیک کنند. این حقوق به منظور حمایت از زندانیان و خانواده هایشان، بازپروری و فراهم آوردن زمینه بازگشت پایدار به جامعه پرداخت می شود.

دغدغه تأمین معاش و آینده اقتصادی زندانیان و خانواده هایشان همواره یکی از چالش های اساسی در نظام های قضائی و اجتماعی بوده است. این مسئله به ویژه در ایران، با توجه به تأکید بر بازپروری و اصلاح مجرمین، اهمیت دوچندانی پیدا می کند. پرداخت حقوق به زندانیان شاغل، نه تنها به رفع بخشی از نیازهای مالی آنان و خانواده هایشان کمک می کند، بلکه نقش حیاتی در تقویت عزت نفس، آموزش مهارت های شغلی و کاهش احتمال بازگشت به جرم پس از آزادی ایفا می نماید. در سال های اخیر، اقدامات و برنامه های متعددی برای بهبود وضعیت اشتغال و دستمزد زندانیان به اجرا گذاشته شده است که هدف نهایی آن ها، تبدیل زندان از یک محل صرفاً نگهداری به مرکزی برای مهارت آموزی و توانمندسازی است. در این مقاله، به بررسی جامع مبانی قانونی، جزئیات دستمزد زندانیان در سال جاری، برنامه های اشتغال و حرفه آموزی، مزایای فراتر از حقوق و همچنین چالش ها و چشم اندازهای آینده در این حوزه خواهیم پرداخت تا تصویری شفاف و دقیق از وضعیت موجود ارائه دهیم.

مبانی قانونی و فلسفه پرداخت حقوق به زندانیان

پرداخت حقوق و دستمزد به زندانیان، تنها یک اقدام حمایتی ساده نیست، بلکه ریشه در فلسفه عمیق تر اصلاح، بازپروری و بازگشت موفقیت آمیز فرد به جامعه دارد. این رویکرد، در تقابل با دیدگاه سنتی است که زندان را صرفاً محلی برای تنبیه و انزوا می دانست. در واقع، هدف غایی از این تدابیر، آماده سازی فرد برای یک زندگی مسئولانه و مفید پس از اتمام دوران حبس است.

چرا زندانیان حقوق می گیرند؟

فلسفه اصلی پرداخت حقوق به زندانیان، چندوجهی است و ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و روانشناختی را دربر می گیرد:

• هدف بازپروری، اصلاح و بازگشت پایدار به جامعه: کار و کسب درآمد، به زندانیان کمک می کند تا حس مسئولیت پذیری را دوباره تجربه کرده و خود را برای زندگی خارج از زندان آماده کنند. این فرآیند، بخشی جدایی ناپذیر از برنامه توانمندسازی و کاهش بزهکاری مجدد است.
• حمایت از خانواده زندانیان و کاهش آسیب های اقتصادی: اغلب زندانیان، سرپرست خانوار هستند و حبس آن ها می تواند خانواده را با مشکلات شدید مالی مواجه کند. پرداخت دستمزد به زندانی، راهی برای کاهش این فشارها و جلوگیری از آسیب های اجتماعی ثانویه به خانواده است.
• آموزش مهارت های شغلی و افزایش عزت نفس: اشتغال در زندان فرصتی برای یادگیری حرفه و کسب تجربه است. این مهارت ها نه تنها در دوران حبس مفیدند، بلکه پس از آزادی، به فرد کمک می کنند تا شغلی پیدا کند و منبع درآمدی پایدار داشته باشد، که خود به تقویت عزت نفس و حس ارزشمندی منجر می شود.
• کاهش بزهکاری مجدد پس از آزادی: مطالعات نشان می دهد که زندانیانی که در دوران حبس مهارت کسب کرده و شاغل بوده اند، پس از آزادی کمتر به سمت جرم و بزهکاری بازمی گردند. ایجاد فرصت های شغلی و درآمدی، یکی از موثرترین عوامل در پیشگیری از بازگشت به زندان است.

قوانین و مقررات حاکم بر حقوق زندانیان

نظام حقوقی ایران، چارچوبی برای پرداخت حقوق و حمایت از زندانیان شاغل تعریف کرده است. این چارچوب، با در نظر گرفتن شرایط خاص محیط زندان، تلاش می کند تا حقوق اولیه کار را برای زندانیان فراهم آورد:

• ماده ۴۱ قانون کار: اگرچه شرایط کار در زندان با محیط کار آزاد تفاوت هایی دارد، اما شورای حقوق و دستمزد سازمان زندان ها تلاش می کند که تعیین دستمزد زندانیان را با اصول کلی ماده ۴۱ قانون کار، که بر پایه نرخ تورم و سبد هزینه زندگی خانوار کارگری است، هماهنگ کند. این تطبیق به معنای یکسان بودن مطلق نیست، بلکه تلاشی برای رعایت عدالت در پرداخت است.
• نقش سازمان زندان ها و بنیاد تعاون زندانیان: سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور به عنوان نهاد متولی اصلی، مسئولیت نظارت و اجرای برنامه های اشتغال و حرفه آموزی را بر عهده دارد. در این میان، بنیاد تعاون زندانیان کشور نقش کلیدی در ایجاد و مدیریت کارگاه ها، بازاریابی محصولات و پرداخت حقوق به زندانیان ایفا می کند. این بنیاد، بازوی اجرایی سازمان در زمینه اشتغال پایدار است.
• سند تحول قضائی: در سند تحول قضائی قوه قضائیه، بر اهمیت اشتغال و حرفه آموزی زندانیان تأکید ویژه ای شده است. این سند، تدوین راهکارهای لازم برای کمک به زندانیان و خانواده هایشان را در دستور کار قرار داده و طرح هایی مانند بامداد در راستای اجرای همین سند آغاز شده اند.

این مجموعه از قوانین و سیاست ها، نشان دهنده اراده نظام برای تبدیل دوران حبس به فرصتی برای اصلاح، توانمندسازی و بازگشت شرافتمندانه زندانیان به جامعه است.

حقوق زندانیان در سال ۱۴۰۳/۱۴۰۴ چقدر است؟ (جزئیات و آمار به روز)

یکی از مهم ترین پرسش ها برای خانواده های زندانیان و عموم مردم، میزان دقیق دستمزد زندانیان شاغل است. اگرچه این مبلغ ممکن است متناسب با نوع کار، مهارت و ساعات کاری متفاوت باشد، اما بر اساس آخرین اظهارات مسئولین، ارقام مشخصی اعلام شده است که نشان دهنده تلاش برای بهبود وضعیت معیشتی آنان است.

آخرین آمار و ارقام رسمی دستمزد زندانیان

بر اساس اظهارات مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور، میزان حقوق پرداختی به زندانیان شاغل در کارگاه های بنیاد از مرز ۳ میلیون تومان در ماه تجاوز کرده است. این رقم، حاصل تلاش های مستمر برای افزایش دستمزد و نزدیک کردن آن به استانداردهای حداقلی است.

در نگاهی دقیق تر به آمار مربوط به افزایش دستمزدها، می توان روند صعودی و قابل توجهی را مشاهده کرد. ناصر جعفرقلی، مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان، آمارهای زیر را تا آذر ماه ۱۴۰۲ و مقایسه آن با آذر ماه ۱۴۰۳ (که اشاره به سال مالی یا شمسی دارد و برای سال جدید ۱۴۰۳-۱۴۰۴ در نظر گرفته شده است) ارائه داده است:

• افزایش ۶۲ درصدی در کارگاه های بنیاد: مبلغ پرداختی به زندانیان شاغل در کارگاه های داخلی زندان ها از حدود ۲۶۰ میلیارد ریال در سال گذشته به بیش از ۴۲۰ میلیارد ریال رسیده است.
• رشد ۷۰ درصدی در بخش اعزام به کار: دستمزد زندانیانی که به کار خارج از زندان اعزام می شوند، از حدود ۵۹۰ میلیارد ریال به حدود ۹۹۰ میلیارد ریال افزایش یافته است.
• افزایش کلی ۶۵ درصدی: مجموع کل پرداختی ها بابت حقوق و دستمزد به زندانیان در کشور، از ۸۵۰ میلیارد ریال به ۱,۴۱۰ میلیارد ریال رسیده است.

این ارقام، اگرچه کل مبلغ پرداختی در سطح کشور را نشان می دهد و نه صرفاً حقوق فردی، اما بیانگر رشد چشمگیر و تعهد سازمان به افزایش درآمدهای زندانیان است.

مقایسه با حداقل حقوق قانون کار کشور

یکی از اهداف کلیدی بنیاد تعاون زندانیان و سازمان زندان ها، نزدیک کردن حقوق زندانیان به حداقل حقوق قانون کار کشور است. این مقایسه نشان می دهد که هرچند پیشرفت های قابل توجهی صورت گرفته، اما هنوز چالش هایی در این زمینه وجود دارد. حداقل دستمزد روزانه کارگران در سال جاری یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۲۵۰ ریال (حدود ۱۳۹ هزار تومان) اعلام شده بود که به معنای حداقل حقوق ماهیانه بیش از ۴ میلیون و ۱۷۰ هزار تومان است. در حالی که حقوق زندانیان از ۳ میلیون تومان فراتر رفته، هنوز تا رسیدن به این حداقل فاصله وجود دارد. این تفاوت عمدتاً به دلیل ماهیت خاص کار در زندان و محدودیت هایی نظیر عدم امکان کار ۸ ساعته تمام وقت مانند کارگران خارج از زندان است.

مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان کشور تاکید کرده است که میزان حقوق پرداختی به زندانیان از ۳ میلیون تومان تجاوز کرده است و تلاش ها برای نزدیک کردن آن به حداقل حقوق قانون کار ادامه دارد.

عوامل مؤثر بر میزان دستمزد زندانیان

میزان دستمزد پرداختی به زندانیان، تحت تأثیر چندین عامل کلیدی قرار می گیرد که توسط شورای اشتغال سازمان زندان ها تعیین می شود:

• نوع شغل و سطح مهارت: مشاغل تولیدی، خدماتی، و دستی هر یک می توانند دستمزدهای متفاوتی داشته باشند. مهارت های تخصصی تر و پیچیده تر، معمولاً منجر به درآمد بالاتری می شوند.
• ساعات کاری: برخلاف کارگران عادی، زندانیان ممکن است نتوانند به مدت ۸ ساعت کامل در روز کار کنند. محدودیت های امنیتی، برنامه های آموزشی و سایر فعالیت های زندان، ساعات کاری را تحت تأثیر قرار می دهند که مستقیماً بر میزان دستمزد اثرگذار است.
• میزان تولید و بهره وری: در برخی کارگاه ها، دستمزد بر اساس عملکرد و میزان تولید زندانی تعیین می شود. این رویکرد، انگیزه بیشتری برای کار و افزایش بهره وری ایجاد می کند.
• مصوبات شورای اشتغال سازمان زندان ها: این شورا مسئولیت تعیین ضوابط و میزان دستمزد را بر عهده دارد و با توجه به شرایط اقتصادی، تورم و منابع موجود، تصمیم گیری می کند.

در مجموع، هدف این است که دستمزد زندانیان به گونه ای باشد که بتواند بخش قابل توجهی از نیازهای خانواده آن ها را پوشش دهد و زمینه ساز استقلال مالی پس از آزادی شود.

برنامه های اشتغال و حرفه آموزی در زندان ها

سازمان زندان ها و بنیاد تعاون زندانیان، با درک اهمیت حیاتی اشتغال و حرفه آموزی در بازپروری و کاهش بازگشت به جرم، برنامه های گسترده ای را در این زمینه طراحی و به اجرا گذاشته اند. این برنامه ها نه تنها فرصت کسب درآمد را فراهم می کنند، بلکه مهارت های لازم برای یک زندگی شرافتمندانه پس از آزادی را نیز به زندانیان آموزش می دهند.

معرفی طرح بامداد

طرح بامداد (برنامه ریزی، اشتغال، مددجویان و دادگستری) یکی از مهم ترین ابتکارات در راستای اجرای سند تحول قضائی است. این طرح با هدف برون رفت از چالش های موجود و تدوین راهکارهای مؤثر برای کمک به زندانیان و خانواده هایشان از فروردین سال جاری آغاز شده است. اهداف اصلی این طرح شامل موارد زیر است:

• تحول در زندان ها: تمرکز بر تبدیل زندان ها به مراکزی برای اشتغال مولد و پایدار و حرفه آموزی.
• گستره اجرایی: این طرح به صورت آزمایشی از زندان های استان گیلان کلید خورده و قرار است به سایر استان ها نیز توسعه یابد.
• جامعه هدف: زندانیان داخل زندان، زندانیان آزادشده و خانواده های آن ها، تا از مهارت آموزی و فرصت های اشتغال پایدار بهره مند شوند.

طرح بامداد تلاش می کند تا مددجویان، نه فقط در دوران حبس، بلکه پس از خروج از زندان نیز با مهارت های کسب شده، زمینه اشتغال مستمر خود را فراهم کنند و از این طریق، چرخه جرم و بازگشت به زندان شکسته شود.

نقش بنیاد تعاون زندانیان کشور

بنیاد تعاون زندانیان کشور به عنوان بازوی اجرایی سازمان زندان ها، وظایف و مسئولیت های گسترده ای در زمینه اشتغال و حرفه آموزی بر عهده دارد. این بنیاد، با ایجاد زیرساخت ها و فرصت های لازم، نقش حیاتی در موفقیت برنامه های بازپروری ایفا می کند:

• ایجاد و مدیریت کارگاه ها: بنیاد مسئولیت راه اندازی و نظارت بر کارگاه های تولیدی و خدماتی در داخل و خارج از زندان ها را بر عهده دارد. این کارگاه ها در صنایع مختلفی فعالیت می کنند.
• نظارت بر فروشگاه ها و بازاریابی محصولات: بنیاد بر فروشگاه های داخل زندان نظارت شدید دارد و در عین حال، به دنبال بازاریابی و فروش محصولات تولیدی زندانیان به سازمان ها، ارگان ها و مصرف کنندگان در سطح کشور است تا درآمد حاصل از این فعالیت ها دوباره به چرخه اشتغال بازگردد.
• انواع مشاغل رایج: زندانیان در زمینه های متنوعی مانند صنایع پوشاک، فلزی، چوبی، دستی، کشاورزی، تولید مبل و حوله فعالیت می کنند. هر صنعتی که امکان اشتغال در خارج از زندان دارد و خطری برای محیط زندان ایجاد نکند، در داخل زندان نیز قابل اجرا است.
• آمار تعداد زندانیان شاغل: بر اساس آخرین آمار، حدود ۲۲ هزار زندانی در داخل زندان ها و بیش از ۱۹ هزار نفر در خارج از زندان ها در کارگاه های مختلف مشغول به کار هستند. بنیاد در تلاش است تا با ایجاد کارگاه های بزرگ تر و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی، این آمار را افزایش دهد و هدف گذاری برای رسیدن به ۴۵ هزار زندانی شاغل تا پایان سال ۱۴۰۳ را دنبال می کند.

اشتغال زنان زندانی

اشتغال و مهارت آموزی برای زنان زندانی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به شرایط و نیازهای خاص زنان، فرصت های شغلی اختصاصی و متناسب با مهارت های آن ها فراهم می شود. زنان زندانی بیشتر در صنایعی مانند خیاطی، گلسر، و صنایع دستی فعالیت می کنند. تلاش می شود تا با توسعه این نوع مشاغل، شرایط لازم برای توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی زنان زندانی و بازگشت موفقیت آمیز آن ها به جامعه مهیا شود.

تسهیلات مناسبی از سوی مجلس در بودجه و عدم مالیات برای اشتغال در زندان ها در نظر گرفته شده است که با حضور خیران و کارآفرینان، انتظار می رود هیچ مددجویی بی کار نماند. این حمایت ها، پشتوانه ای قوی برای گسترش برنامه های اشتغال و حرفه آموزی در سراسر کشور است.

فراتر از حقوق: مزایای دیگر اشتغال برای زندانیان

اشتغال و حرفه آموزی در زندان، تنها به پرداخت دستمزد محدود نمی شود؛ بلکه مزایای گسترده تری برای زندانیان و جامعه به همراه دارد که نقش حیاتی در بازپروری و کاهش آسیب های اجتماعی ایفا می کند. این مزایا، فراتر از جنبه های مالی، ابعاد روانشناختی، اجتماعی و حتی قانونی را نیز در بر می گیرد.

تسهیلات و حمایت ها پس از آزادی

یکی از مهم ترین دستاوردهای برنامه های اشتغال و حرفه آموزی، فراهم آوردن زمینه برای استقلال اقتصادی زندانیان پس از آزادی است. زندانیانی که در دوران حبس مهارت کسب کرده و در کارگاه ها مشغول به کار بوده اند، از حمایت ها و تسهیلات ویژه ای برای راه اندازی کسب وکار خود بهره مند می شوند:

• امکان دریافت تسهیلات و وام: بنیاد تعاون زندانیان، با همکاری نهادهای حمایتی و بانک ها، امکان دریافت وام های خوداشتغالی و تسهیلات کم بهره را برای زندانیان آزادشده فراهم می کند. این وام ها می توانند سرمایه اولیه لازم برای راه اندازی یک حرفه یا کسب وکار کوچک را تأمین کنند.
• کمک به کارآفرینی زندانیان آزادشده: علاوه بر حمایت های مالی، مشاوره های شغلی و کارآفرینی نیز به این افراد ارائه می شود تا بتوانند ایده های خود را به کسب وکارهای پایدار تبدیل کنند. این حمایت ها شامل آموزش های لازم در زمینه مدیریت کسب وکار، بازاریابی و فروش نیز می شود.

تأثیر بر روند حبس

اشتغال و فعالیت سازنده در زندان می تواند تأثیرات مثبتی بر روند و مدت زمان حبس زندانیان داشته باشد:

• تسهیل مرخصی و آزادی مشروط: زندانیانی که در برنامه های اشتغال فعالانه شرکت می کنند و عملکرد مثبتی از خود نشان می دهند، اغلب در اولویت دریافت مرخصی و برخورداری از شرایط آزادی مشروط قرار می گیرند. این امر، به دلیل اثبات حسن رفتار و تعهد به اصلاح است.
• کاهش دوره حبس: در برخی موارد و با توجه به قوانین، فعالیت های سازنده و مهارت آموزی می تواند به عنوان عاملی مثبت در بررسی پرونده زندانی و امکان کاهش دوره حبس وی در نظر گرفته شود. این مسئله، انگیزه ای قوی برای شرکت در این برنامه ها ایجاد می کند.

بازگشت موفق به جامعه و تقویت خودباوری

جنبه روانشناختی و اجتماعی اشتغال در زندان بسیار حائز اهمیت است. کار کردن و کسب درآمد، به زندانی کمک می کند تا حس خودباوری و عزت نفس خود را بازسازی کند. این فرآیند، او را از حالت انفعال خارج کرده و احساس مفید بودن را در او تقویت می نماید. کاهش احتمال بازگشت به جرم نیز یکی از نتایج مستقیم این فرآیند است؛ چرا که فرد پس از آزادی، ابزار و مهارت لازم برای کسب درآمد حلال را در اختیار دارد و کمتر به سمت رفتارهای بزهکارانه متمایل می شود.

نمونه های موفق: تولید پابند الکترونیکی توسط زندانیان

یکی از نمونه های بارز و موفقیت آمیز اشتغال زندانیان، تولید پابند الکترونیکی است. در سال های اخیر، ۴۰ هزار پابند الکترونیکی توسط زندانیان تولید شده است که از این تعداد، ۱۰ هزار پابند مورد استفاده قرار گرفته است. این پروژه نشان دهنده توانایی و ظرفیت بالای زندانیان در انجام کارهای تخصصی و فنی است و به کاهش هزینه ها و توسعه استفاده از مجازات های جایگزین حبس نیز کمک می کند.

این مزایای چندگانه، تأکید بر این نکته دارد که اشتغال در زندان، فراتر از یک شغل ساده، یک ابزار قدرتمند برای بازپروری، توانمندسازی و ادغام مجدد زندانیان در ساختار اجتماعی است.

چالش ها و چشم انداز آینده حقوق زندانیان

با وجود پیشرفت های قابل توجه در زمینه اشتغال و حقوق زندانیان، این حوزه هنوز با چالش هایی روبرو است و برای دستیابی به اهداف بلندمدت خود، نیازمند برنامه ریزی و اقدامات مستمر است. چشم انداز آینده بر رفع این چالش ها و توسعه پایدار برنامه های حمایتی متمرکز است.

چالش های موجود

مسیر توانمندسازی اقتصادی زندانیان، همواره هموار نبوده و با موانعی همراه است:

• فاصله کنونی حقوق زندانیان با حداقل حقوق قانون کار: هرچند حقوق پرداختی به زندانیان شاغل افزایش یافته و از ۳ میلیون تومان فراتر رفته است، اما هنوز با حداقل حقوق قانون کار فاصله دارد. این شکاف، عمدتاً به دلیل محدودیت های عملیاتی کار در محیط زندان، مانند ساعات کاری کمتر نسبت به محیط های کار آزاد، و نیز پیچیدگی های تأمین منابع مالی پایدار است.
• نیاز به جذب سرمایه گذاران و توسعه کارگاه ها: توسعه فرصت های شغلی در زندان ها، نیازمند سرمایه گذاری قابل توجه و ایجاد کارگاه های بیشتر و متنوع تر است. جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی، برای افزایش ظرفیت های تولید و اشتغال، یک چالش اساسی است که بنیاد تعاون زندانیان به طور جدی پیگیر آن است.
• محدودیت های فیزیکی و لجستیکی زندان ها: فضای محدود، ملاحظات امنیتی و زیرساخت های موجود در زندان ها، گاهی اوقات موانعی را برای راه اندازی کارگاه های بزرگ و پیشرفته ایجاد می کند. این محدودیت ها، بر نوع و حجم مشاغل قابل ارائه تأثیرگذار است.
• محدودیت های بازار و بازاریابی محصولات: فروش محصولات تولیدی زندانیان و رقابت با محصولات مشابه در بازار آزاد، می تواند یک چالش باشد. نیاز به بازاریابی حرفه ای و یافتن بازارهای پایدار برای این محصولات، برای تضمین پایداری کارگاه ها ضروری است.

برنامه ها و اهداف آینده

با وجود چالش ها، سازمان زندان ها و بنیاد تعاون زندانیان، اهداف بلندپروازانه ای را برای آینده تدوین کرده اند:

• هدف گذاری برای افزایش تعداد زندانیان شاغل: یکی از مهم ترین اهداف بنیاد تعاون، افزایش چشمگیر تعداد زندانیان شاغل است. برای مثال، هدف گذاری برای رسیدن به پیش بینی حدود ۴۵ هزار نفر زندانی در حال کار و فعالیت در بنیاد تا پایان سال ۱۴۰۳ صورت گرفته است. این امر، نشان دهنده تعهد به ایجاد فرصت های بیشتر برای بازپروری اقتصادی است.
• تلاش برای رساندن حقوق به حداقل دستمزد کارگری: با وجود محدودیت ها، مسئولین بر این نکته تأکید دارند که تلاش برای نزدیک کردن حقوق زندانیان به حداقل دستمزد کارگری ادامه خواهد یافت. این هدف، نیازمند بررسی مدل های جدید اشتغال، افزایش بهره وری و تأمین منابع مالی پایدارتر است.
• تقویت امنیت اجتماعی و کاهش نرخ جرم: هدف نهایی تمامی این برنامه ها، فراتر از اشتغال زایی صرف است. با توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی زندانیان، امید است که امنیت اجتماعی تقویت شده و نرخ بازگشت به جرم در جامعه به شکل قابل توجهی کاهش یابد. این رویکرد، به نفع تمامی اقشار جامعه خواهد بود.
• دعوت از رسانه ها برای شفاف سازی فعالیت ها: برای افزایش اعتماد عمومی و جذب حمایت های بیشتر، بنیاد تعاون زندانیان آمادگی خود را برای بازدیدهای رسانه ای از زندان ها و کارگاه ها اعلام کرده است. این شفافیت می تواند به معرفی توانایی ها، امکانات بنیاد به کارآفرینان و تولیدکنندگان کمک کرده و نقاط ضعف احتمالی را برطرف کند.

چشم انداز آینده، بر اساس توسعه، شفافیت و تعهد به بازپروری پایدار استوار است تا زندان به نهادی مؤثر در اصلاح و بازگشت انسانی و عزتمندانه افراد به جامعه تبدیل شود.

سوالات متداول

آیا اشتغال در زندان اجباری است؟

خیر، اشتغال در زندان کاملاً اختیاری است و بر مبنای علاقه مندی و شرکت در دوره های مهارت آموزی است. زندانیانی که تمایل به کار و کسب مهارت دارند، می توانند در این برنامه ها شرکت کنند و هیچ اجباری در این زمینه وجود ندارد.

آیا حقوق زندانی مستقیماً به خانواده اش پرداخت می شود؟

بله، با درخواست زندانی، هیچ مانعی برای پرداخت حقوق وی به خانواده اش وجود ندارد. این سازوکار به منظور حمایت مستقیم از معیشت خانواده های زندانیان طراحی شده است.

میزان حقوق زندانیان متأهل با مجرد متفاوت است؟

خیر، میزان حقوق پرداختی به زندانیان بر اساس نوع کار، مهارت و بهره وری فردی تعیین می شود و وضعیت تأهل در میزان پایه دستمزد تأثیری ندارد. با این حال، ممکن است در برخی موارد حمایت های جانبی برای خانواده های متأهل در نظر گرفته شود.

چه نوع مهارت هایی در زندان آموزش داده می شود؟

سالیانه بیش از ۸۰ هزار نفر از زندانیان در دوره های متنوع مهارت آموزی شرکت می کنند. این مهارت ها شامل صنایع پوشاک، فلزی، چوبی، دستی، کشاورزی، خیاطی، گلسر، و سایر حرفه های متناسب با نیاز بازار و توانایی های زندانیان است. هدف، آموزش حرفه هایی است که پس از آزادی نیز امکان اشتغال و درآمدزایی را فراهم آورد.

بخشی از حقوق زندانی کسر می شود؟

بله، مطابق با مقررات داخلی، ممکن است بخشی از حقوق زندانی برای هزینه های جانبی مشخص (مانند هزینه های نگهداری جزئی یا خدمات) و یا به عنوان پس انداز برای دوران پس از آزادی کسر شود. این کسر با هدف مدیریت بهتر منابع مالی زندانی و حمایت از او در زمان آزادی صورت می گیرد.

نتیجه گیری

موضوع حقوق زندانیان در ایران، فراتر از یک بحث صرفاً مالی، به بخش جدایی ناپذیری از نظام بازپروری و اصلاح و تربیت مجرمین تبدیل شده است. با وجود چالش های موجود، تعهد سازمان زندان ها و بنیاد تعاون زندانیان به افزایش دستمزدها، توسعه برنامه های اشتغال و حرفه آموزی، و حمایت از خانواده های زندانیان کاملاً مشهود است.

آمارهایی نظیر فراتر رفتن حقوق از ۳ میلیون تومان و رشد ۶۵ درصدی کل پرداختی ها در سال گذشته، نشان دهنده پیشرفت های قابل توجهی در این مسیر است. طرح هایی مانند بامداد و هدف گذاری برای افزایش تعداد زندانیان شاغل به ۴۵ هزار نفر، آینده ای روشن تر را برای این قشر از جامعه نوید می دهد. اشتغال در زندان نه تنها به تأمین معاش کمک می کند، بلکه با آموزش مهارت ها، تقویت عزت نفس و تسهیل بازگشت به جامعه، نقش کلیدی در کاهش بزهکاری مجدد و ارتقاء امنیت اجتماعی ایفا می کند. این رویکرد جامع، گامی مهم در جهت ایجاد یک جامعه امن تر و انسانی تر است که در آن، فرصت بازپروری و شروعی دوباره برای همه فراهم باشد.