توربین گیربکس (torque converter) قطعه‌ای ناشناخته در سیستم گیربکس خودرو می‌باشد که شاید به ندرت نام آن را شنیده باشید. اینکه به تعمیر توربین گیربکس اتومات نیاز داشته باشید امری طبیعی است که ما در این مقاله سعی بر آشنایی شما عزیزان با طرز کار این قطعه و نشانه‌های خرابی آن هستیم. ضمن اینکه از تست توربین گیربکس اتوماتیک برای شما صحبت خواهیم کرد. پس با همراه باشید. جهت اطلاعات بیشتر از تعمیر گیربکس اتوماتیک به سایت مراجعه کنید.
توربین گیربکس اتوماتیک چیست؟
تا حالا به این فکر کرده اید که چرخ‌های خودرو چگونه می‌چرخند؟ یا اینکه چه نوع نیروی و چگونه به چرخ‌ها منتقل می‌شوند؟ همه‌ی ما می‌دانیم برای حرکت خودرو نیاز به نیرو و قدرت خاصی می‌باشد که توسط پیشرانه خودرو که حیاتی‌ترین جزؤ سیستم خودرو می‌باشد باید تولید شود.
امّا برای اینکه نیروی ایجاد شده بتواند به چرخ‌ها منتقل شود نیاز به چه قطعه‌ای می‌باشد؟
در جواب این سوال باید بگوییم که نیروی که توسط پیشرانه ی خودرو تولید میشود توسط یک سیستم انتقال دهنده در خودرو که شامل کلاچ، گیربکس (جعبه دنده) و دیفرانسیل می‌باشد به چرخ‌ها منتقل میشود. بدون این اتصالات خودرو قادر به حرکت نخواهد بود. اما در گیربکس‌های اتوماتیک که خبری از کلاچ نمی باشد چه؟ این گیربکس‌ها چگونه بدون وجود کلاچ قدرت تولید شده را به چرخ‌ها منتقل می‌کنند؟
اجازه دهید برایتان ساده تر و واضح تر توضیح دهیم. خودروهای اتوماتیک هیچ کلاچی ندارند که جعبه دنده را از موتور جدا کنند. در عوض آن‌ها قطعه‌ای به نام مبدل گشتاور یا توربین دارند.
به طور حتم با اهمّیّت پیشرانه آشنا هستید و می‌دانید چه وظایف مهمی را انجام میدهد. سیستم انتقال دهنده اتوماتیک نیز به اندازه موتور خودرو دارای اهمّیّت می‌باشد و عملکرد آن نقش بسزایی را در حرکت خودروهای اتوماتیک ایفا میکند. جعبه دنده اتومات از قطعات مختلفی چون توربین تشکیل شده است که توجّه به حفظ سلامت و نگهداری از آن‌ها جزؤ اولویت‌های نگهداری اصولی از خودرو می‌باشد. هدف ما در این بخش آشنایی با طرز کار توربین گیربکس اتوماتیک می‌باشد در ادامه با ما همراه باشید تا با مزایا و معایب این قطعه آشنا شوید.
همانطور که متوجّه شدید جعبه دنده دارای دو نوع دستی و اتوماتیک وجود دارد که در نوع جعبه دنده دستی یا دنده ای، کلاچ برای انتقال نیرو به چرخ‌ها درگیر است. امّا در گیربکس‌های اتوماتیک که خبری از کلاچ نیست از قطعه‌ای به نام توربین برای انتقال نیرو استفاده میشود.
توربین گیربکس رابطی بین پیشرانه و گیربکس است که به آن مبدل گشتاور هم نیز گفته میشود. بخشی از وظایف کلاچ به عهده توربین گیربکس می‌باشد. این قطعه این امکان را برای راننده فراهم میکند تا زمانی که ماشین در حال حرکت و یا در حالت دنده است بدون افت ناگهانی دور موتور، توقف کند. وظیفه اصلی توربین گیربکس اتومات، پمپاژ روغن انتقال نیرو از موتور به گیربکس و شتاب‌دهی به می‌باشد.
مبدل گشتاور ظاهری بسیار شبیه به سفینه فضایی دارد و قطری بین 25 تا 37 سانتی متری دارد. برای درک بهتر کارایی این قطعه، آن را مانند کار کردن دو پنکه ایی در نظر گرفته اند که در مقابل هم یکی خاموش و یکی روشن قرار گرفته اند. با دمیدن هوا توسط پنکه روشن به داخل پنکه خاموش باعث به حرکت در آمدن پره‌های پنکه خاموش میشود. توربین گیربکس هم چنین عملی را انجام میدهد با این تفاوت که به جای هوا از روغن استفاده میکند.
بنابراین، توربین گیربکس با دریافت نیرو از موتور چرخش را در پمپ گیربکس ایجاد میکند. در ادامه این اقدام مکش در مپ گیربکس ایجاد میشود که باعث میشود روغن به قطعات برسد.
طرز کار توربین گیربکس اتوماتیک چگونه است؟
حال که با اجزای توربین گیربکس اتومات آشنا شدید بهتر است بدانید این قطعه یدکی گیربکس چگونه انجام وظیفه میکند. استاتور حرکت آزادانه ایی دارد که در یک جهت می‌چرخد. زمانی که موتور شروع به گردش میکند جریان روغن از طریق پره و سوراخ‌هایی که در اجزای توربین گیربکس اتومات وجود دارد با فشار وارد محفظه ی مبدل که هم سرعت با موتور در حال گردش است میشود و تحت نیروی گریز از مرکز به دیواره‌های محفظه فشرده میشود.
با برخورد به توربین، باعث گردش آن میشود. در این حین روغن به حرکت چرخشی خود ادامه میدهد تا در مرکز توربین به استاتور برسد و وارد آن شود. در صورتی که دور توربین آرام تر از دور پمپ باشد، روغن با پره‌های جلوی استاتور برخورد میکند و آن را به سمت کلاچ تکسو فشار میدهد و با درگیر شدن کلاچ مانع از حرکت استاتور میشود. این حرکت مانند کلاچ گرفتن در ماشین‌های گیربکس معمولی است.
استاتور جریان روغن را توسط پره‌ها به پروانه بر میگرداند که باعث افزایش گشتاور میشود. با برابر شدن سرعت توربین و پروانه، فشار روغن ضمن برخورد با پره‌های استاتور باعث گردش آن در جهت موافق پروانه و توربین میشود. با افزایش سرعت خودرو استاتور، توربین و پروانه با سرعتی برابر به گردش در می‌آیند.
اجزای تشکیل دهنده توربین گیربکس اتوماتیک
همان طور که در عکس زیر نشانه داده شده است مبدل گشتاور از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که در بخش زیر به اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های آن می‌پردازیم.
- پروانه یا پمپ
- توربین
- استاتور
- کلاچ گیربکس
قسمت پروانه به فلایویل متصل میشود و زمانی که موتور کار میکند آن قسمت می‌چرخد. این قسمت دارای تیغه‌هایی می‌باشد که به آن اجازه میدهد مانند پمپ عمل کند تا سیال انتقال را از طریق مبدل به گردش در آورد.
توربین به شفت ورودی انتقال متصل میشود و دارای پره‌هایی می‌باشد که رو به پره‌های پمپ قرار میگیرد. این قسمت باعث چرخش گیربکس میشود که خودرو را به حرکت در می‌آورد. پره‌های توربین منحنی هستند. چرا که وقتی سیال وارد توربین میشود قبل از خارج شدن از مرکز توربین باید تغییر جهت دهند. در حقیقت ایت تغییر جهت است باعث به حرکت در آمدن خودرو میشود.
استاتور در قسمت مرکزی مبدل گشتاور قرار دارد و دارای پره‌های زاویه دار است که جریان سیال را از توربین به سمت پمپ هدایت میکند. این باعث افزایش نیروی سیال بر روی توربین میشود با انجام این کار گشتاور چندین برابر میشود.
استاتور دارای طراحی تیغه دار است که تقریباً جهت سیال را معکوس میکند و داخل استاتور را به یک شفت ثابت در گیربکس متصل میکند. این طراحی باعث میشود استاتور نتواند همراه با سیال بچرخد. تنها می‌تواند در جهت مخالف بچرخد و سیال را مجبور به تغییر جهت در هنگام برخورد با تیغه‌های استاتور میکند.
این قسمت موتور و گیربکس را به هم متصل میکند و به جلوگیری از لغزش کمک میکند.
توربین یا مبدل گشتاور چیست
در خودرو های گیربکس دستی رابط بین گیربکس و موتور کلاچ است که در خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، خبری از کلاچ و پدال سوم نیست. بنابراین مسئول ارتباط بین گیربکس و موتور قطعه‌ای به‌نام مبدل گشتاور یا توربین و یا تورک کانورتر (Torque Converter) است.
برای اینکه خیلی روشن تر کار توربین گیربکس را درک کنید باید گفت کار اصلی این قطعه پمپاژکردن روغن جهت انتقال نیرو از موتور به گیربکس است و برای اینکه گیربکس شتاب بگیرد نیازمند این است که توربین عملیات شتاب دهی را منتقل کند.
زمانی که پیشرانه با سرعت و دور موتور کم فعالیت میکند، مانند هنگام توقف کامل در ترافیک یا چراغ قرمز، فشار ورودی به مبدل گشتاور کم است و بنابراین برای متوقف نگه داشتن خودرو با کمی فشار بر پدال ترمز، این کار انجام میشود. به محض اینکه پدال گاز فشرده میشود، با بالا رفتن دور موتور فشار بیشتری به مبدل وارد شده تا انتقال قدرت به محورها و چرخ‌ها افزایش پیدا کند.
هزینه تعمیر توربین گیربکس اتوماتیک
هنگامی که با علائم خرابی توربین گیربکس اتوماتیک آشنا میشوید باعث میشود از بسیاری از آسیب های دیگری که ممکن است این علائم به گیربکس وارد کنن جلوگیری کنید و هزینه تعمیرات خود را به حداقل برسانید . هزینه تعمیر توربین گیربکس اتوماتیک بسته به این که آیا باید تعمیر شود و یا نیاز به تعویض دارد و چه آسیب هایی به آن وارد شده متغیر است . جهت مشاوره و اطلاع از وضعیت خودرو خود و هزینه ها لطفا با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید.
آن چیزی که باعث حرکت روان مبدل گشتاور میشود روغن است که از موتور به گیربکس وارد میشود. استفاده از هرگونه روغن نامرغوب و بی کیفیت باعث میشود که اجزای توربین به درستی کار نکنند.
مزایای وجود توربین گیربکس اتومات
- افزایش طول عمر موتور
- جذب ارتعاشات موتور
- توقف خودرو بدون خاموش شدن
- درگیری آرام در هنگام تعویض دنده
- افزایش 3 برابری گشتاور موتور قبل از ورود به گیربکس
- جبران کمبود گشتاور در زمان کاهش دور
معایب وجود توربین گیربکس اتومات
- هدر رفت بخشی از قدرت موتور
- افزایش دمای موتور
- نیاز به دور آرام بالاتر از گیربکس‌های مکانیکی
- تاخیر در شتاب گیری
تست خرابی مبدل گشتاور
با قرار دادن خودرو روی دنده و فشردن ترمز و سپس فشردن پدال گاز تا انتها باید دور موتور تا حدود 2000 افزایش یابد. در غیر این صورت توربین عملکرد درستی ندارد و باید تعویض شود.