انواع دیگ بخار صنعتی چیست؟

دیگ بخار به مخزن تحت فشار بسته ای اطلاق می شود که در داخل آن سیالی برای استفاده در خارج از آن گرما می بیند. این گرما توسط احتراق سوخت (جامد، مایع، گاز) یا توسط انرژی هسته ای یا برق تولید می شود. جهت اطلاعات بیشتر از کارواش رباتیک و خرید کارواش اتوماتیک کلیک کنید.

دیگ های بخار به عنوان یکی از ضروری ترین کار تولید بخار جهت استفاده در صنعت و برخی از سیستم های تهویه مطبوع را به عهده دارند .

اجزای تشکیل دهنده ی دیگ های بخار شامل موارد متعددی می باشد که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت. اما قبل از آن به بررسی وضعیت آبرسانی در دیگ های بخار می پردازیم. معمولی ترین مایع وارد شده به دیگ های بخار آب می باشد که طی مراحلی وارد  دیگ شده و تبدیل به بخار می گردد. معمولا قسمت های اصلی انتقال دهنده ی آب به دیگ را می توان به دسته های 1- منبع آبرسانی 2- 3- نام برده و تقسیم نمود.

دیگ بخار چیست و ساختار آن چگونه می باشد

اما اجزای تشکیل دهنده ی دیگ های بخار شامل موارد ذیل می باشد:

سطح آب داخل دیگ را نشان می دهد.

• مشعلهای دوگانه سوز
• ماتومتر

فشار دیگ را نشان می دهد

• هشدار دهنده
• تابلو ها و تجهیزات برقی دیگ
• پمپ

پمپ های استفاده شده در دیگ بخار دارای یک نوع حلزونی طبقاتی می باشد که به صورت یک محرک الکترو موتور شناخته می شود.

یک خروجی بوده که رسوبات ته نشین شده را از ته دیگ خارج می کند.

سنسورهای حرارتی در واقع یک نوع فشار سنج می باشد که البته بخار تولیدی توسط دیگ بخار را که در دمای بسیار بالا می باشد را توسط این سنسورها اندازه گیری می کنند.

در صورت نقص فنی در هر یک از قطعات دیگ بخار که باعث بالا رفتن فشار بیش از حد شود این سوپاپ عمل کرده و فشار را خارج می نماید.

یک واحد می باشد که بخار کندانس شده را جمع آوری می کند. البته نام دیگر آن نیز تله آب می گویند.

انواع دیگ بخار از نظر جنس:

از نظر نوع جنس به دو دسته چدنی و فولادی تقسیم‌بندی می‌شوند. دیگ بخار چدنی برای تولید بخار کم فشار ساخته می‌شود. اکثر دیگ‌های بخار از نوع فولادی هستند.

دیگ بخار پرفشار به دیگی اطلاق می شود که بخار آب را در فشاری بالاتر از ۱۵ psig تولید نماید. در پایین تر از فشار مذکور دیگ در گروه دیگ بخار کم فشار قرار می گیرد. دیگ های بخار کوچک پرفشار در گروه دیگ های کوچک قرار می گیرند.

• دیگ های بخار فایرتیوب یا لوله آتشین
• دیگ های بخار واترتیوب یا لوله آبی
• دیگ های بخار ترکیبی

تعریف  یا لوله آتشین:

بویلر هایی هستند که با عبور آتش و دود از درون لوله ها، آب اطراف لوله ها را به درجه حرارت مورد نظر می رساند. این نوع از بویلرها معمولا به روش های سه فاز یا چهار فاز ساخته می شوند.

بویلرهای واتر تیوب معمولا برای کار در فشارهای بالا ساخته می شوند در این نوع از دیگ های بخار، آب در درون لوله در جریان است و آتش به صورت مستقیم به لوله ها برخورد می کند. این نوع از دیگ های بخار در فشارهایی بالاتر از 100 بار هم ساخته می شوند.

دیگ های بخار ترکیبی بصورت دیگ های بخار فایر تیوب با محفظه احتراق واتر تیوب می باشند که همانند سایر انواع دیگ های بخار دارای کوره ولوله های انتقال حرارت جابجایی می باشند. در این نوع دیگ بخار به منظور افزایش سطح انتقال حرارت دربخش خروجی کوره از لوله های فین دار استفاده شده است .

تعریف دیگ های بخار واترتیوب

بویلرهای واتر تیوب معمولا برای کار در فشارهای بالا ساخته می شوند در این نوع از دیگ های بخار، آب در درون لوله در جریان است و آتش به صورت مستقیم به لوله ها برخورد می کند. این نوع از دیگ های بخار در فشارهایی بالاتر از 100 بار هم ساخته می شوند.

اولین و حداقل پارامتر جهت انتخاب یک دیگ بخار،  استاندارد بودن آن است. علی الرغم اینکه استاندارد ملی دیگ های بخار به شماره ۴۲۳۱ هم اکنون اجباری می باشد باز هم شاهد تولید و فروش دیگ های بخار غیر استاندارد و غیر ایمن با قیمت نازل هستیم. لازم به ذکر است در صورت اطلاع اداره کار و یا اداره استاندارد، کارخانه تولیدکننده و همچنین استفاده کننده از دیگ بخار غیر استاندارد توقیف و پلمپ خواهد شد.

یک دیگ بخار استاندارد باید به همراه پلاک استاندارد و دفترچه بازرسی فنی ارائه گردد این دفترچه شامل نقشه های تایید شده دیگ ، گواهی ورق ها و لوله های استفاده شده ، WPS و PQR جوشکاری ، گواهی نامه جوشکاران ، تست های حین تولید ، تست سرد و گرم دیگ و … می باشد.

(متاسفانه به دلیل برخی از کوتاهی های خواسته یا ناخواسته توسط برخی از شرکت های بازرسی اداره استاندارد ، شاهد عدم انجام صحیح و دقیق کنترل های فوق حتی در برخی از دیگ های بخار استاندارد هستیم.)

نحوه عملکرد دیگ بخار

بخار هم به صورت مستقیم از طریق سوخت مصرفی (ذغال سنگ، احتراق گاز، گازوئیل، چوب و…) و یا با استفاده از انرژی‌های پاک مانند خورشیدی، هسته ای و … ، و هم به روش غیر مستقیم مانند: بازیافت حرارت‌های ائتلافی در فرایندها یا حتی تجهیزات (توربین گازی) تولید شود.

اجزاء دیگ بخار

اجزای تشکیل دهنده دیگ بخار بطور کلی به شرح زیر است:

• بدنه اصلی بویلر
• کوره (آتشدان) بویلر
• لوله‌های دود (پاس دو)
• لوله‌های دود (پاس سه)
• محفظه احتراق
• اتاق دود
• اتاق دود پشتی
• شاسی
• پوسته
• مشعل
• پمپ تغذیه
• تغذیه آب ورودی
• شیر خروج بخار
• سوپاپ اطمینان
• لوله کنترل
• شیر تک ضرب تخلیه
• مجموعه ابزار دقیق
• پرشر سوییچ
• مانومتر

مکمل های دیگ بخار

دیگ‌های بخار به غیر از مواردی که در بالا اشاره شد، به ملزومات دیگری هم نیاز دارند که در زیر چند مورد از آنها ذکر شده است.

اکونومایزر: از اکونومایزر به منزله بازیافت حرارت و پیش گرم کردن آب تغذیه جهت افزایش کارایی دیگ و کاهش خوردگی دستگاه ناشی از دماهای پایین استفاده می‌شود.

سوپرهیتر: از سوپرهیترها به منظور افزایش دمای بخار خروجی از دیگ بخار و افزایش راندمان استفاده می‌شود.

سختی گیر: سختی گیر برای جداکردن دو عنصر کلسیم و منیزیم از آب تغذیه دیگ بخار به کار گرفته می‌شود. در صورت جدا نشدن این دو عنصر از آب تغذیه، اتفاقی مشابه رسوب گرفتن کتری در بدنه و تیوپ‌های دیگ بخار رخ می‌دهد.

دی‌اریتور: برای جلوگیری از روند خوردگی دیگ‌های بخار، آب دیگ باید در حالت قلیایی و احیاکنندگی قرار بگیرد. برای اطمینان از این موضوع باید از طریق دی‌اریتور اکسیژن های محلول در آب تغذیه دیگ بخار خارج شوند.

کاربردهای دیگ بخار

همانطور که می‌دانید نحوه استفاده و کاربرد دیگ بخار متنوع می‌باشد. مثلا کاربرد دیگ‌های بخار کوچک جهت ضدعفونی کردن ملحفه و پتو در بخش لانجری هتل‌ها و بیمارستانها و یا شستشوی تمیز و ضدعفونی لباس ها در خشک شویی‌ها می‌باشد. اگر چنانچه از بخار به عنوان منبع تولید توان استفاده می‌شود می‌توان از بخار در صنایع نفت و گاز و خصوصا در خط تغذیه توربین‌های بخار نیروگاهی استفاده نمود.

در اینجا نیز به چند مورد از کاربردها و استفاده‌های رایج از بخار در صنایع اشاره می‌گردد.

• صنایع غذایی
• صنعت چاپ
• صنایع نوشیدنی
• صنایع شیمیایی
• صنعت داروسازی
• و…

مزایای دیگ بخار

دیگ های بخار مزایای گسترده ای دارند، در زیر به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

• تنوع در ظرفیت، نوع و فشار کار این تجهیزات سبب شده تا شما بتوانید در ظرفیت مورد نیاز آن را سفارش دهید.
• جنس فولادی دستگاه راندمان و طول عمر آن را افزایش می‌دهد.
• راندمان احتراق سوخت در دیگ های فولادی بالاتر از چدنی است.
• برای احتراق دیگ های بخار می توان از انواع سوخت های مصرفی نیز بهره برد.
• دیگ های بخار توانایی تحمل فشارهای بالایی را دارند.
• و ….