جک سقفی وسیله‌ای برای نگه‌داشتن سقف ساختمان و تحمل میزان وزنی که بار سقف ایجاد می‌کند، استفاده می‌شود. و با نگه داشتن سقف، از ریخته شدن آن جلوگیری می‌کند. سقف‌های مختلف ساختمانی مانند تیرچه بلوک، یونولیت، وافل و طاق ضربی برای مقاومت بالا به یک وسیله‌ی نگه دارنده نیاز دارند که این کار به وسیله جک سقفی ساختمانی انجام می‌شود. انواع جک ساختمانی برای کاربردهای مختلف وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم.
جک های سقفی ساختمانی چه انواعی دارند؟
جک‌های ساختمانی از 3 قسمت اصلی نری، مادگی و رزوه تشکیل شده‌اند. چند مدل جک ساختمانی وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های خاصی دارند می‌توانید با توجه به نوع نیازی که دارید جک مورد نظر خودتان را انتخاب کنید.جک‌های سقفی از لحاظ وزن، طراحی و اندازه در گروه‌های مختلفی قرار می‌گیرند. وزن جک سقفی ساختمانی به ابعاد، اندازه و ضخامت لوله بستگی دارد. از نظر فنی، انواع جک های ساختمانی عبارت هستند از:
جک سقفی صلیب‌دار
جک‌های سقفی T شکل یا جک سقفی صلیب‌دار، پر کاربردترین نوع جک های ساختمانی هستند. ساختار جک‌های صلیب‌دار از لوله‌های فلزی مقاوم در اندازه‌ها و ابعاد مختلف تشکیل شده است و به عنوان یک سازه موقت برای قالب‌بندی انواع سقف‌ها به کار می‌روند. وظیفه اصلی این جک‌ها حفظ استحکام و ثبات ساختاری و ایجاد دوام در اجرا و نگهداری سقف و دیگر سازه‌ها است. از مزایای این نوع جک‌ها نسبت به سایر انواع جک سقفی می‌توان به مقاومت بسیار بالا، اجرا سریع و آسان، ایمنی بالا، تنظیم ارتفاع با رزوه و مقرون به صرفه بودن اشاره کرد.
جک‌های سقفی صلیب‌دار خود به دو نوع صلیب ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند. در جک‌های صلیب ثابت، قسمت سرجک به جک جوش داده شده است و امکان جدا کردن وجود ندارد. این پیوستگی در جک باعث بالا رفتن استحکام و مقاومت جک صلیب ثابت در برابر بار می‌شود. در جک‌های سقفی صلیب متحرک، امکان جدا شدن سرجک از جک وجود دارد. این امر باعث کاهش مقاومت جک می‌شود. به همین دلیل این نوع جک‌ها به صورت محدودتر استفاده می‌شود
جک سقفی صلیب ثابت
می‌توان گفت پرمصرف‌ترین و ساده‌ترین نوع جک ساختمانی در ساخت و ساز، جک سقفی صلیبی که قسمت صلیب آن ثابت است و به‌وسیله یک رزوه که در قسمت میانی آن است، می‌توانید ارتفاع جک را تنظیم کنید.در جک سقفی صلیبی با توجه به پهن بودن قسمت صلیب می‌توانید فضای بیشتری از سقف و تیرچه را پوشش دهید؛ به همین دلیل این نوع جک ساختمانی در قسمت‌های مختلف سازه کاربرد زیادی دارد.ناگفته نماند عدم تحرک در قسمت صلیب و عدم انعطاف‌پذیری در طراحی این مدل جک، برخی محدودیت‌ها پیش روی شماست.
جک سقفی T شکل سیار
قسمت صلیبی جک سقفی T شکل متحرک است و می‌توان آن را در زاویه‌های مختلف چرخاند. این نوع جک ساختمانی انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به نوع‌های مختلف دیگر دارد.
البته انعطاف‌پذیری این ابزار باعث شده این جک نتواند بار سقف یا سازه‌های سنگین را تحمل کند اما با توجه به منعطف بودنش درقسمت‌های مختلف انواع سازه‌ها قابل استفاده است و کاربرد زیادی دارد. هم‌چنین ارتفاع این جک را نیز می‌توانید تنظیم کنید.
جک سقفی U شکل عراقی
جک سقفی U شکل عراقی با توجه به طراحی که دارد، کمتر از مدل‌های قبل کاربرد دارد و در مواقع خاص برای نگهداری پل و تیرچه از آن استفاده می‌شود.این نوع از جک سقفی به دلیل دهانه کوچکی که دارد، بخش کمی از یک سازه را می‌پوشاند. می‌توان گفت این نوع جک سقفی ساختمانی بهترین انتخاب برای اجرای تیر سقفی است.
انواع جک های ساختمانی را چگونه انتخاب کنیم؟
انتخاب جک‌های سقفی مانند دیگر تجهیزات و ابزارهای دیگر ساختمانی مانند قالب‌بندی و بتن ریزی، به نوع و محل کاربرد آن در ساخت و ساز بستگی دارد.گاهی اوقات فقط یک تکه خاص نیاز به نگهداری دارد یا به عنوان پل به یک آرماتور نیاز داریم و نیاز به جک صلیبی یا T شکل نداریم. در این شرایط جک سقفی U عراقی بهترین انتخاب است؛ چراکه از لحاظ فضای کاری شرایط مناسبی برای ما ایجاد می‌کند.
اما در بعضی از شرایط می‌خواهیم که بخش مهمی از سقف با استفاده از جک سقفی ساختمانی پوشانده شود. در این شرایط استفاده از جک‌های صلیبی و T شکل بهترین انتخاب هستند.باید از لوله‌های باکیفیت برای ساخت جک‌های سقفی استفاده شود. معمولا در قسمت پایینی جک از لوله نمره 6 و در قسمت بالایی جک از لوله نمره 5 استفاده می‌شود که با نام لوله داربست هم شناخته می‌شود.
یکی از سوالاتی که ممکن است برای شما پیش بیاید، مدل فاصله‌گذاری جک‌ها از یکدیگر است. باید بدانید که میزان فاصله بین جک‌ها به دو عامل بستگی دارد، ضخامت سقف و سنگینی سقف.در شرایط عادی جک‌های سقفی ساختمان با فاصله‌ی بین 80 تا 100 سانتی‌متر از یکدیگر قرار می‌گیرند. در شرایطی که میزان بار زیاد باشد و سقف سنگین شود، این فاصله کمتر هم می‌شود.
مشخصات جک های سقفی ساختمانی
بیشترین فروش برای جک‌های 5/3 و 4 متری است؛ زیرا کاربرد بیشتری دارند. برای کفراژبندی‌های معمولی و اجرای مدل‌های مختلف سقف از جک‌های ساختمانی استفاده می‌شود.این جک‌ها توان تحمل وزن 5/1 تن را دارند و حالت استاندارد ارتفاع آن 5/3 متر است که در این ارتفاع معمولا تولید می‌شود اما ارتفاعات مختلف آن قابل سفارش است.
جک سقفی ساختمانی در وزن‌های مختلف سنگین و سبک تولید می‌شود. جک‌های سنگین از لوله‌هایی با وزن زیاد و ضخامت 5/2 میلی‌متر و جک‌های سبک از لوله‌های سبک‌وزن با ضخامت 2 میلی‌متر تولید می‌شوند. برای نگهداری از سقف‌هایی با وزن سنگین باید از جک‌های سنگین استفاده کنید.نوع دیگر، جک متوسط است که ته آن با لوله 5/2 میلی‌متری و قسمت بالای آن با لوله 2 میلی‌متری ساخته می‌شود. فراموش نکنید که به هیچ عنوان نباید از لوله‌های درزدار برای جک استفاده کنید.
جک هیدرولیکی
جک هیدرولیکی در دیوارهای برشی ، دیوارهای لغزنده و دیوارهای بالارونده مورد استفاده قرار میگیرد و معمولاً با ظرفیت سه تنی و یا شش تنی مشخص می‌شود.
سخن آخر
در این مقاله با «انواع جک های ساختمانی» و کاربرد آنها آشنا شدید. به طور کلی سه مدل جک سقفی وجود دارد که هرکدام ویژگی و کاربرد خاص خودشان را دارند و هرکدام بنا به قابلیتی که دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصول وزن‌ها و اندازه‌های مختلفی دارد که باز هم متناسب با نوع کاربردی که انتظار داریم، می‌توانیم اندازه و وزن جک سقفی را تعیین کنیم.