آوای البرز اصفهان – عاطفه علیان: آلزایمر برای من یک مسئله کاملاً شخصی است؛ پدربزرگم به این بیماری دچار شد و سال های پایانی زندگی اش را با کاهش حافظه و اختلالات شناختی شدید سپری کرد. این تجربه شخصی و تماشای مشکلاتی که خانواده ام در مواجهه با این بیماری داشتند مرا به این فکر واداشت که با روند سریع سالمند شدن جمعیت در اصفهان به ویژه برای نسل دهه شصت آلزایمر و زوال عقل چه چالش هایی می تواند به همراه داشته باشد و آیا اصفهان ما برای مقابله با آن آمادگی دارد؟!
بر اساس آمارها جمعیت سالمند اصفهان در حال افزایش است و به همراه آن شیوع بیماری هایی مانند آلزایمر نیز بیشتر شده است؛ مهدی نجات متخصص روان پزشکی به آوای البرز می گوید: با توجه به رشد تعداد سالمندان در اصفهان بیماری آلزایمر در بین افراد بالای ۶۵ سال به یکی از مشکلات عمده تبدیل شده است. این افزایش در جمعیت سالمند لزوم ارائه خدمات درمانی حمایتی و آموزشی را برای بیماران و خانواده هایشان بیشتر می کند.
وی اضافه می کند: به نظر می رسد که زیرساخت های بهداشتی و درمانی اصفهان برای پاسخگویی به این افزایش تقاضا و فراهم کردن خدمات مناسب به اندازه کافی توسعه نیافته است. بدون برنامه ریزی صحیح و آمادگی مناسب موجی از مشکلات ناشی از بیماری های سالمندی به ویژه زوال عقل در آینده ای نزدیک جامعه و سیستم بهداشت عمومی را با چالش جدی روبه رو خواهد کرد.
ابعاد اجتماعی و روانی آلزایمر
برای درک عمیق تر زوال عقل تنها بررسی علائم جسمی و مغزی کافی نیست و عوامل اجتماعی و روانی نیز نقش مهمی در بهبود یا وخامت وضعیت بیمار دارند.
به نظر می رسد که زیرساخت های بهداشتی و درمانی اصفهان برای پاسخگویی به این افزایش تقاضا و فراهم کردن خدمات مناسب به اندازه کافی توسعه نیافته است
سارا آریا روان شناس بالینی نیز در این باره به آوای البرز می گوید: بیماری های شناختی مانند آلزایمر نه تنها بر حافظه و شناخت بیماران تأثیر می گذارند بلکه به شدت بر زندگی اجتماعی و روانی آن ها نیز تأثیرگذارند. بیماران و خانواده ها نیاز به حمایت های عاطفی و روانی دارند و ما باید به این نیازها به طور جدی توجه کنیم.
زوال عقل به ویژه آلزایمر نه تنها زندگی فرد مبتل بلکه زندگی اعضای خانواده و نزدیکانش را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. پروفسور علی حسینی متخصص سالمندی به آوای البرز می گوید: خانواده های بیماران مبتلا به آلزایمر با چالش های مختلفی از جمله فشارهای عاطفی اجتماعی و مالی مواجه می شوند. این مسئله نیاز به آموزش عمومی و فرهنگ سازی برای درک بهتر این بیماری و حمایت از بیماران و خانواده هایشان را بیشتر می کند.
تغییر نگرش و حمایت های اجتماعی
وی تاکید می کند: در بسیاری از جوامع پیشرفته رویکردهای جدیدی نسبت به بیماری های شناختی و آلزایمر شکل گرفته است. متخصصان معتقدند که این بیماری ها باید به عنوان بخشی از فرایند زندگی در سنین بالا و نه به عنوان پایانی برای زندگی در نظر گرفته شوند.
نجات در این باره توضیح می دهد: خانواده ها و خود بیماران آلزایمر را نوعی «مرگ زودهنگام» می پندارند اما با تغییر نگرش و ایجاد سیستم های حمایتی مناسب می توان کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید.
این متخصص روان پزشکی ادامه می دهد: مراکز ملاقات و مراکز نگهداری از بیماران آلزایمری می توانند محیطی برای تعامل و مشارکت اجتماعی بیماران فراهم کنند.
وی بر این باور است که این مراکز می توانند به بیماران کمک کنند تا از انزوا خارج شوند در فعالیت های گروهی شرکت کنند و از نظر عاطفی و روانی تحت حمایت قرار بگیرند. این تعاملات اجتماعی می تواند به بهبود وضعیت روانی و اجتماعی بیماران کمک کند.
نجات تأکید می کند: جامعه ما هنوز آمادگی لازم برای مواجهه با بحران آلزایمر را ندارد. ما نیاز به سیاست گذاری های منسجم و ارائه خدمات درمانی حمایتی و اجتماعی به بیماران و خانواده های آن ها داریم.
موسیقی درمانی و درمان های غیردارویی
یکی از رویکردهای جدید و مؤثر در درمان بیماران آلزایمری موسیقی درمانی است. پروفسور حسینی در این ارتباط می گوید: موسیقی می تواند به تحریک حافظه و بهبود خلق وخو در بیماران آلزایمری کمک کند. تحقیقات نشان داده اند که گوش دادن به موسیقی های آشنا می تواند به بیماران کمک کند تا برخی از خاطرات خود را به یاد آورند و از انزوا دوری کنند.
بسیاری از بیماران مبتلا به آلزایمر با چالش های زیادی روبه رو هستند از جمله فراموشی های ناگهانی که زندگی روزمره آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. خانم فاطمه بیمار ۶۸ ساله مبتلا به آلزایمر می گوید: بسیار سخت است که احساس کنی هر روز چیزهایی را از دست می دهی و به مرور حتی نزدیکان خود را به یاد نمی آوری اما حضور در گروه های حمایتی به من کمک می کند تا حس بهتری داشته باشم.
به جای دیدن آلزایمر به عنوان یک پایان باید این بیماری را به عنوان مرحله ای جدید از زندگی پذیرفت و با تغییر نگرش و ارائه حمایت های لازم آن را به تجربه ای قابل تحمل تر برای بیماران و خانواده ها تبدیل کرد
بیماری آلزایمر تنها فرد مبتلا را تحت تأثیر قرار نمی دهد؛ بلکه خانواده ها نیز با چالش های عاطفی و روانی فراوانی روبه رو می شوند. آقای سعید که پدرش به آلزایمر مبتلا است می گوید: سخت ترین بخش این بیماری تماشای کاهش تدریجی توانایی های پدرم است.اما حمایت های عاطفی که از بستگانم دریافت می کنیم به ما کمک می کند تا با این وضعیت کنار بیاییم.
ضرورت آمادگی جامعه برای بحران آلزایمر و زوال عقل در اصفهان
وی ادامه می دهد: با توجه به رشد سریع جمعیت سالمند در اصفهان و افزایش شیوع بیماری آلزایمر سیاست گذاران و مسئولان بهداشت عمومی باید برنامه های مناسبی برای مواجهه با این بحران تدوین کنند.
زوال عقل و آلزایمر به عنوان یک چالش اجتماعی و انسانی در حال گسترش است. برای کاهش اثرات آن بر جامعه و خانواده ها باید تغییر نگرش نسبت به این بیماری در اولویت قرار گیرد. توسعه زیرساخت های بهداشتی و مراکز نگهداری ایجاد برنامه های حمایتی و ارتقای آگاهی عمومی گام هایی هستند که می توانند به بهبود کیفیت زندگی بیماران و خانواده هایشان کمک کنند.
به جای دیدن آلزایمر به عنوان یک پایان باید این بیماری را به عنوان مرحله ای جدید از زندگی پذیرفت و با تغییر نگرش و ارائه حمایت های لازم آن را به تجربه ای قابل تحمل تر برای بیماران و خانواده ها تبدیل کرد.